Kp4
Producent | Fablok Chrzanów | ||
---|---|---|---|
Lata budowy | 1950–1959 | ||
Układ osi | D | ||
Wymiary | |||
Masa pustego parowozu | 14 t (+ 4,8 t tender) | ||
Masa służbowa | 16 t (+ 12,3 t tender) | ||
Długość | 6008 mm | ||
Długość z tendrem | 10 644 mm | ||
Szerokość | 1920 mm | ||
Wysokość | 2928 mm | ||
Rozstaw osi skrajnych | 2250 mm | ||
Średnica kół napędnych | 600 mm | ||
Średnica kół tocznych | brak | ||
Napęd | |||
Trakcja | parowa | ||
Ciśnienie w kotle | 13 at | ||
Powierzchnia ogrzewalna kotła | 37,15 m² | ||
Powierzchnia przegrzewacza | 13,48 m² | ||
Powierzchnia rusztu | 1,01 m² | ||
Średnica cylindra | 285 mm | ||
Skok tłoka | 300 mm | ||
Pojemność skrzyni węglowej | 2 t | ||
Pojemność skrzyni wodnej | 5,2 m³[1] | ||
Parametry eksploatacyjne | |||
Moc znamionowa | 180 KM (132,5 kW) | ||
Maksymalna siła pociągowa | 31,6 kN (3160 kG) | ||
Prędkość konstrukcyjna | 35 km/h | ||
Parametry użytkowe | |||
Rozstaw szyn | 750, 762 mm | ||
|
Kp4 – parowóz przeznaczony do pracy na liniach wąskotorowych, budowany w Polsce w latach 1950–1959, głównie na eksport, według dokumentacji radzieckiego typu P24.
Historia
Po II wojnie światowej ZSRR potrzebował dużych ilości parowozów do odbudowy kraju i z tej przyczyny, oprócz własnej produkcji, złożył znaczne zamówienia w fabrykach zagranicznych. Między innymi dotyczyły one lokomotyw wąskotorowych na tor o szerokości 750 mm dla kolei przemysłowych i leśnych, opartych na dokumentacji radzieckiego typu P24 (П24) opracowanego w fabryce w Kołomnie w 1941 jako następca lokomotyw nieudanej serii 159[2]. Dzięki małemu naciskowi na oś – 4 tony, lokomotywy te mogły być wykorzystywane na większości szlaków. Najliczniejszą grupę parowozów tej serii stanowiły lokomotywy produkowane w Polsce o oznaczeniu Kp4 (ros. Кп4, właściwie Кп4), gdzie „p” oznaczało Polskę. W latach 1950–1957 zbudowano ich 790 w Fabloku w Chrzanowie, z tego wszystkie, poza 14 nieprzyjętymi przez odbiorcę, trafiły do ZSRR[2]. Ponadto 87 parowozów, przystosowanych do szerokości toru 762 mm, wyprodukowano w latach 1951–1959 dla Chin, z czego część trafiła do Korei Północnej[3].
W Polsce były użytkowane nieliczne Kp4 na kolejach leśnych i przemysłowych, m.in. sześć na kolei leśnej Nowy Łupków-Cisna[4], trzy w ZGH Sabinów (później w KRŻ Stąporków), dwa na kolei Cukrowni Ostrowite, ponadto w cukrowniach Kruszwica i Dobre[5]. Jeden był w Zakładzie Przemysłu Wapienniczego w Sulejowie (ZPW Sulejów). Zachowanych w Polsce jest 6 nieczynnych parowozów tego typu, z czego 3 w skansenie w Sochaczewie i 2 jako pomniki w Ostrowitem[5]. 9 grudnia 2011 roku przywieziono do Cisnej należący dawniej do cukrowni Kruszwica parowóz Kp4-3772. 3 maja 2012 roku rozpoczął on służbę na kolejce bieszczadzkiej.
Poza Polską, lokomotywy tej serii, różniące się detalami, produkowano w[2]:
- ZSRR – P24 (9 sztuk) i po wojnie WP1 (ВП1, 620 sztuki), WP2 (400-500 szt.) i WP4 (1200-1300 szt.) Wotkińskiego Zawodu[6],
- Finlandii – PT4 (ПТ4, 564 sztuki dostarczone jako reparacje wojenne) i Kf4 (Кф4, 20 sztuk) w zakładach Lokomo i innych
- Czechosłowacji – Kcz4 (Кч4, 424 sztuki) w zakładach Skoda
- na Węgrzech – Kw4 (Кв4, 240 sztuk) w zakładach Ganz Mavag.
Zdecydowana większość lokomotyw trafiła do ZSRR, gdzie były głównie używane na kolejach przemysłowych. Ponadto, od 1960 ich masową produkcję na własne potrzeby podjęto w Chinach, trwającą aż do 1987[2]. Ogółem lokomotyw tej serii zbudowano około 5100, przez co stała się ona najliczniejszą serią parowozów wąskotorowych na świecie[2].
Zachowane egzemplarzy.
- Kp4-1 – pomnik, Rypin.
- Kp4-1257 – eksponat, Cisna-Majdan.
- Kp4-3760 – eksponat, Muzeum Kolei Wąskotorowej Sochaczew.
- Kp4-3761 – eksponat, Muzeum Kolei Wąskotorowej Sochaczew.
- Kp4-3772 – czynny, Bieszczadzka Kolej Leśna (wyremontowany w 2021 r. przez Zakład Utrzymania i Napraw Taboru Zabytkowego „Skansen” Chabówka),
- Kp4-15346 – czeka na remont, Ostrowite Rypińskie.
Przypisy
Bibliografia
- Bogdan Pokropiński, Polskie parowozy eksportowe, Warszawa, 1993 (brak ISBN), s. 80–82
- УЖД Северо-Запада (ros.) (UŻD Siewiero-Zapada)
- p
- d
- e