Fablok 101D
| Zasugerowano, aby zintegrować tę sekcję z artykułem Fablok 6D .
|
| Ten artykuł od 2022-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
SP42-260 w Chabówce | |||
Producent | Fablok Chrzanów | ||
---|---|---|---|
Lata budowy | 1967-1978 | ||
Układ osi | Bo'Bo' | ||
Wymiary | |||
Masa służbowa | 69,3 tony | ||
Długość | 14240 mm | ||
Szerokość | 3173 mm | ||
Wysokość | 4400 mm | ||
Rozstaw osi skrajnych | 10100 mm | ||
Średnica kół | 1100 mm | ||
Napęd | |||
Trakcja | spalinowa | ||
Typ silników | a8C22 | ||
Pojemność zbiorników paliwa | 2815 l | ||
Parametry eksploatacyjne | |||
Moc znamionowa | 590 kW | ||
Rodzaj przekładni | elektryczna | ||
Prędkość konstrukcyjna | 90 km/h | ||
Nacisk osi na szyny | 228 kN | ||
System hamulca | Oerlikon | ||
Parametry użytkowe | |||
Sterowanie wielokrotne | jest | ||
System ogrzewania | Kocioł parowy WB-5 | ||
|
SP42 (typ 101D) – normalnotorowa pasażerska lokomotywa spalinowa produkcji polskiej. Spalinowóz serii SP42 był produkowany w Zakładach Fablok w Chrzanowie w latach 1967–1978 jako modyfikacja lokomotywy serii SM42 z zabudowanym kotłem parowym dla ogrzewania pasażerskich składów wagonowych. W sumie wyprodukowano i dostarczono dla PKP 268 egzemplarzy tej serii[1]. Ostatni czynny przedstawiciel serii należy do Skansenu w Chabówce. Pierwszy egzemplarz (SP42-001) posiada Klub Sympatyków kolei we Wrocławiu[2]. W marcu 2024 roku została ona zaprezentowana na wystawie taboru we Wrocławiu Leśnicy, jako sprawna już i wyremontowana maszyna. Wszystkie lokomotywy serii SP42, których nie przemianowano na serię SU42 (czyli zdecydowana większość wszystkich egzemplarzy tej serii) zostały zezłomowane w latach 2010–2012 na terenie lokomotywowni Szczecin Port Centralny.
Przeznaczenie
Podstawowym przeznaczeniem SP42 było prowadzenie lekkich pociągów pasażerskich na niezelektryfikowanych liniach regionalnych. Pojazdy były także wykorzystywane podczas prac manewrowych.
Z uwagi na niewielką moc silnika a8C22 i tylko jeden stopień bocznikowania silników trakcyjnych masa składu prowadzonego przez SP42 zasadniczo nie przekraczała 200 ton, przy zachowaniu zadowalających parametrów rozruchu.
Eksploatacja
PKP/PKP Cargo
Seria SP42 od początku eksploatacji stacjonowała m.in. w lokomotywowniach Grudziądz, Chojnice, Szczecin, Jelenia Góra, Nysa, Legnica. Najpopularniejszymi odcinkami codziennej eksploatacji spalinowozów SP42 były: Szczecinek-Chojnice-Tczew, Stargard Szczeciński-Kalisz Pom.-Wałcz-Piła, Laskowice-Grudziądz-Jabłonowo Pom., Lębork-Kartuzy, Racibórz-Głubczyce-Racławice Śl. Nysa-Opole/Brzeg, Jelenia Góra-Karpacz.
1 marca 1988 roku lokomotywa SP42-113 prowadząca pociąg pasażerski nr 7713 relacji Ostrów Wielkopolski - Leszno nie została zatrzymana przed semaforem wskazującym sygnał "stój", w wyniku czego doszło do czołowego zderzenia z drugą lokomotywą SP42-261. W wyniku wypadku z dniem 31 maja 1988 roku obie lokomotywy zostały skreślone ze stanu PKP, a następnie sprzedane ZNTK Bydgoszcz, a następnie po odbudowie przenumerowane na serię SM42 dla zakładu i prywatnego przewoźnika.
24 listopada 1991 roku lokomotywa SP42-081 uległa pożarowi, w wyniku nieopłacalności naprawy 29 stycznia 1992 roku pojazd został skreślony ze stanu, a następnie zezłomowany.
Wraz z likwidacją przez PKP w latach 90. XX wieku połączeń lokalnych na liniach niezelektryfikowanych oraz zastępowanie w ruchu regionalnym klasycznych składów pociągów autobusami szynowymi posiadanie na inwentarzu lokomotyw SP42 okazało się zbędne. W późniejszych latach liczba sprawnych lokomotyw SP42 zaczęła gwałtownie spadać. W 1993 roku dwie lokomotywy SP42 o numerach 249 i 263 zostały przenumerowane na serię SM42 otrzymując numery 011 i 012 w miejsce wcześniej skreślonych maszyn. W listopadzie 1999 roku za pośrednictwem ZNTK Nowy Sącz rozpoczęto modernizacje lokomotyw serii SP42, począwszy od gdyńskiej SP42-085, w której wymieniono kocioł parowy WB-5 na agregat prądotwórczy. Zastosowano silnik wysokoprężny Caterpillar typu CAT3208 o mocy 180 kW napędzający trójfazową prądnicę synchroniczną z układem prostownikowym dostarczającą prąd o napięciu 3 kV do ogrzewania wagonów. Lokomotywa otrzymała nowe oznaczenie SU42-501. Pod koniec 1999 roku przebudowana została również wrocławska SP42-049 na SU42-502, a w 2000 roku na serię SU42 przebudowano 38 lokomotyw serii SP42.
W 2007 roku praktycznie jedynym połączeniem, gdzie były eksploatowane SP42 w ruchu pasażerskim, był odcinek Skarżysko Kamienna-Tomaszów Mazowiecki. Zakład Taboru w Skarżysku Kamiennej był lokomotywownią, do której przez ostatnie lata trafiały sprawne SP42 z zakładów taboru, gdzie na skutek malejącej liczby uruchamianych pociągów lub zakupu autobusów szynowych, przestały być potrzebne.
W dniu 27 września 2008 roku Stowarzyszenie Miłośników Kolei w Krakowie zorganizowało pożegnalną imprezę pociągiem specjalnym na trasie ze Skarżyska Kamiennej do Tomaszowa Mazowieckiego. Pociąg poprowadziła lokomotywa SP42-007, ostatni egzemplarz tej serii ze sprawnym kotłem ogrzewczym. Lokomotywa SP42-260 ze sprawnym kotłem ogrzewczym jest czynnym eksponatem Skansenu w Chabówce.
Orion Kolej
Po wycofaniu maszyn z eksploatacji przez PKP Cargo w 2010 roku trzy lokomotywy serii SP42 o numerach: 109, 172 i 173 zostały zakupione przez Orion Kolej, a następnie dwie pierwsze po wykonanych naprawach otrzymały serię Ls800 wraz z numerami fabrycznymi. W marcu 2015 roku SP42-173 została przebudowana na serię 6Dm-01.
Modernizacja
Kłopoty obsługowe kotła parowego i coraz mniejsza liczba wagonów pasażerskich przystosowanych do tego systemu ogrzewania sprawiły konieczność przeprowadzenia modernizacji lokomotyw. Począwszy od 1999 roku 40 egzemplarzy lokomotyw serii SP42 przeszło modernizację w ZNTK w Nowym Sączu. Modernizacja polegała na wymianie kotła parowego WB-5 na agregat prądotwórczy. Zastosowano silnik wysokoprężny Caterpillar typu CAT3208 o mocy 180kW napędzający trójfazową prądnicę synchroniczną z układem prostownikowym dostarczającą prąd o napięciu 3kV do ogrzewania wagonów. Zmodernizowane lokomotywy otrzymały nowe oznaczenie serii SU42 z numerami inwentarzowymi 501-540.
Zobacz też
Przypisy
- p
- d
- e