Tahtakrani Kilisesi
40°53′27″K 42°35′56″D / 40.89083°K 42.59889°D / 40.89083; 42.59889İnanç Doğu Ortodoks Kilisesi Mezhep Gürcü Ortodoks Kilisesi Mimari Mimari tür Kilise Mimari biçim Gürcü mimarisi Tamamlanma Orta Çağ Özellikler Malzemeler Yontma taş
Tahtakrani Kilisesi (Gürcüce: ტახტაკრანის ეკლესია), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Tahtakrani olan Tahtakıran köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.[1]
Tarihçe
Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli, Tahtakrani adının Türkçe olup "tahta kıran" anlamanına geldiğini yazmıştır.[2] Bununla birlikte Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında, Taoskari köyünün yanında "Krani" (კრანი) adında başka bir köyden söz etmiştir.[3] Tahtakrani adını taşıyan köyün ve kilisenin bulunduğu Kola bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan yerlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Tahtakrani Kilisesi ise, bu tarihten birkaç yüzyıl önce, 10. yüzyılda inşa edilmiştir. Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılında gerçekleştirdiği araştırma gezisi sırasında kilise büyük ölçüde sağlamdı.[3] Ancak bu yapıdan günümüze bir iz kalmamıştır.[1]
Mimari
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılında verdiği bilgiye göre, Tahtakrani Kilisesi, köyün yakınında, Ardahan-Oltu yolu kıyısında bulunuyordu. Tek nefli küçük bir yapı olan kilise (11 x 2,5 m), kaba yontulmuş taşlarla inşa edilmişti. Yapının kesme taşlarının bir kısmı sökülmüştü. Kuzey kısmından kiliseye bitişik küçük bir şapel bulunuyordu. Bu tarihte bu yapı yamaçtan kayan toprağın altında kalmıştı.[3] Konstantine Martvileli'nin 1917 yılında duvarından bazı taşların alındığını söylediği kilise, aynı kilise olmalıdır. Martvileli'nin yazdığına göre, Rus idaresince yerleştirilmiş olan Rumlar bu kilseye "Aya Sofya Kilisesi" diyorlardı. Yapı, sökülmüş olan taşların dışında, ayakta duruyordu. Duvar taşları ise, yeni bir kilise inşa etmek için bu köydeki Rumlar tarafından sökülmüştü.[2]
Kaynakça
- ^ a b Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 184, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" ("არტაანის მხარეში"), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2024.
- ^ a b c "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 67". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2024.
