Bilboko Aste Nagusiko txupinera
Bilboko Aste Nagusiko Txupinera ohorezko titulu bat da. Bilboko Aste Nagusian urtero izendatzen dute, beti konpartsa bateko kidea izaten da eta orain arte emakumezkoa izan da beti. Pregoilaria, aldiz, hirian ezaguna den edo hiriarekin lotura handia duen pertsona izaten da.
Festetako hasieran Mari Jaia pertsonaia pregoilari eta txupinerarekin batera ateratzen da, pregoia irakurri eta txupina botatzen duten bitartean. Hiru pertsonaiak Aste Nagusiko une eta toki garrantzitsu gehienetan azaltzen dira.[1]
Pertsonaiaren jatorria
Txupineraren eginkizuna Bilboko udal lanbide batean ditu sustraiak, zeregin honetan emakumeak bakarrik ibiltzen ziren eta, dirudienez, kargu hau, amengandik eta alabengana pasatzen zen. Txupineren eginkizuna hirian gertakari aipagarriren bat izanez gero hiritarrak jakinaren gainean jartzea zen txupinen bitartez.[2]
1978an, lehenengo Jai Batzordearen sorrerarekin, Aste Nagusiko proiektuan pertsonaia hau berreskuratzea proposatu zen. Aste Nagusiaren hasieran ardura berezia hartuko zuen, bera baita txupina piztuko zuena, eta egitarauko ekitaldi gehienetan parte hartuko zuten aste osoan zehar, Mari Jaia eta pregoilariarekin.[2]
Udal langilea izatearen aspaldiko kondizioa galduta, txupinera konpartsakidea izango zen beti. Txupineraren kargua zein konpartsari dagokion argitzeko, oraindik eduki ez duten konpartsen artean zozketa bat egiten da. Aukeraketa horren ondoren, txupinera izango den pertsonaren aukeraketa konpartsak berak egiten du bere baitan.[2]
Txupinerak
Festetako txupineroa beti emakumezkoa eta konpartsaren bateko kidea izaten da, hortik "txupinera" hitza erabiltzearena. Hurrenez hurren, hauek izan dira orain artekoak:
- 1978: Ana Isabel Artziniega, Araba Etxea*
- 1979: Maria Jesus Agirregoitia, Uribarri
- 1981: Montse Valerio, Kaixo
- 1982: Anabel Fernandez, Moskotarrak
- 1983: Alazne Olabarrieta, Mamiki
- 1984: Maria Ascensión Cruces, Txintxarri*
- 1985: Maria Luisa Crespo, Intxausti*
- 1986: Manoli Cruces, Gautxoriak*
- 1987: Magdalena Landa, Ardoa Barrura*
- 1988: Itziar Pagaldai, Zaratarrak*
- 1989: Eva Dolado, Bizizaleak
- 1990: Itsaso Goti, Kaskagorri
- 1991: Miren Barrutia, Hau Pittu Hau!
- 1992: Txelo Martinez, Tximitxurri*
- 1993: Nerea Ahedo, Adiskideak*
- 1994: Josune Bañales, Gogorregi
- 1995: Sandra Guzman, Hontzak
- 1996: Arantza de Jesus, Hor Dago!
- 1997: Sonia Charcan, Aixe-Berri
- 1998: Sonia Villamor, Kobeta Mendi*
- 1999: Arantza Garbaio, Pa...Ya
- 2000: Aitziber Zalbide, Lehoiak*
- 2001: Berta García, Irrintzi
- 2002: Lurdes Luke, Satorrak
- 2003: Maite Perez, Pinpilinpauxa
- 2004: Begoña Benedicto, Askapeña
- 2005: Aitziber Adell Ateka, Tintigorri
- 2006: Marta Gerrikabeitia, Sinkuartel
- 2007: Larraitz Cisneros, Altxa Porrue
- 2008: Isabel Isazelaia, Algara
- 2009: Sonia Polo, Eguzkizaleak
- 2010: Aratz Irazabal, Txinbotarrak
- 2011: Patricia Lezama, Mekaguen
- 2012: Nerea Orizaola, Zaratas
- 2013: Jone Artola, Txori Barrote
- 2014: Loreto Errasti, Piztiak
- 2015: Oihana Pascual, Txomin Barullo
- 2016: Gisèle Felli Gorritxo, Komantxe
- 2017: Ane Ortiz, Askapeña
- 2018: Saioa Dominguez, Aixe-Berri
- 2019: Itsasne Nuñez, Pa...Ya
- 2022: Iratxe Palacios, Tintigorri
- 2023: Izaskun Pinedo, Pinpilinpauxa.
- 2024: Nagore Ugarte, Txinbotarrak.
* Desagertutako konpartsak.
Erreferentziak
- ↑ «Aste Nagusiko Txupinera» Bilboko Konpartsak (Noiz kontsultatua: 2024-06-11).
- ↑ a b c «Aste Nagusiko Txupinera» Bilboko Konpartsak (Noiz kontsultatua: 2024-08-27).
Kanpo estekak
- Aste Nagusia 2010 Bilboko Udalaren webgunean.
- Bilboko konpartsen webgunea
- Bilboko Aste Nagusiaren Momentuak
- Amets Nagusia: Ametsa Jai bihurtu zen Aste Nagusiaren sorreraren inguruko dokumentala
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q126489742
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pertsonaiak | Pregoilaria • Txupinera • Mari Jaia |  | |||||
| Konpartsak |
| ||||||
| Elementuak | Badator Mari Jaia (kantua) • Kantari (app) • Gargantua (atrakzioa) • Bilboko Aste Nagusiko Kriteriuma | ||||||
