PZL.12
Dane podstawowe | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Producent | Państwowych Zakładach Lotniczych w Warszawie | ||
Konstruktor | inż. Zygmunt Puławski | ||
Typ | wodnosamolot | ||
Konstrukcja | górnopłat o konstrukcji mieszanej | ||
Załoga | 2 | ||
Historia | |||
Data oblotu | luty 1931 | ||
Liczba egz. | 1 (prototyp) | ||
Liczba wypadków • w tym katastrof | 1 | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | 1 silnik rzędowy de Havilland Gipsy III | ||
Moc | 120 KM (88 kW) | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 11,05 m | ||
Długość | 7,80 m | ||
Wysokość | 2,90 m | ||
Powierzchnia nośna | 19,00 m² | ||
Masa | |||
Własna | 440 kg | ||
Użyteczna | 220 kg | ||
Startowa | 660 kg | ||
Zapas paliwa | 100 l | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 180 km/h | ||
Prędkość minimalna | 75 km/h | ||
Prędkość wznoszenia | 3,7 m/s | ||
Pułap | 4 200 m | ||
Zasięg | 550 km | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
brak | |||
Liczba miejsc | |||
1 | |||
Użytkownicy | |||
Polska | |||
|
PZL.12 (PZL-12H) – prototyp polskiego samolotu-amfibii konstrukcji inżyniera Zygmunta Puławskiego, opracowany i wyprodukowany w Państwowych Zakładach Lotniczych.
Historia
PZL.12 był pierwszym całkowicie polskim wodnosamolotem. Został zaprojektowany przez znakomitego polskiego inżyniera i pilota Zygmunta Puławskiego dla własnych potrzeb, jako samolot turystyczny wodno-lądowy. Budowę prototypu finansował sam konstruktor, dyrekcja PZL zgodziła się na wykorzystanie hali i maszyn. W listopadzie 1930 roku zakończono budowę kadłuba i sprawdzono jego szczelność[1].
Budowę ukończono w lutym 1931 roku nadając maszynie oznaczenie PZL.H[2]. Płatowiec będąc nowoczesną i rozwojową konstrukcją, został następnie przedstawiony we wrześniu 1930 roku Marynarce Wojennej jako samolot szkoleniowy lub łącznikowo-wywiadowczy, pod oznaczeniem PZL.12. Przewidywana cena za samolot wynosiła 38 500 złotych, w tym koszt silnika wynosił 18 500 zł[2].
Oblot prototypu został wykonany w lutym 1931 roku przez konstruktora[3]. Podczas szóstego lotu doświadczalnego 21 marca 1931 roku, pilotowany przez inżyniera Puławskiego, samolot runął na ulicę w warszawskiej dzielnicy Ochota[4] u zbiegu ulic Sękocińskiej i Kaliskiej. W wyniku katastrofy rany odniosło dwóch przechodniów, Puławski zmarł w drodze do szpitala Ujazdowskiego. Dalsze prace nad PZL.12 zostały wstrzymane.
21 marca 2011 roku w miejscu katastrofy odsłonięto pamiątkową tablicę[5].
Służba w lotnictwie
Samolot ten nigdy nie wyszedł poza stadium prototypu i tym samym nigdy nie trafił do produkcji oraz służby w lotnictwie.
Konstrukcja
Jednomiejscowy samolot-amfibia w układzie górnopłata z silnikiem pchającym o konstrukcji mieszanej[2].
Kadłub łodziowy z redanem o konstrukcji metalowej, podzielony grodziami na wodoszczelne sekcje[3]. Wszystkie połączenia oraz miejsca nitowań dodatkowo uszczelniono. Kabina otwarta, osłonięta z przodu wiatrochronem. Kabina wyposażona w dwa miejsca obok siebie – z lewej pilota, z prawej pasażera.
Płat drewniany, dwudzielny, dwudźwigarowy o obrysie trapezowym. Do przedniego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Pod płatem były umieszczone metalowe pływaki pomocnicze[2], demontowane podczas lotów z lądu. W skrzydle znajdowały się zbiorniki paliwa[1].
Usterzenie o konstrukcji drewnianej, kryte płótnem. Statecznik poziomy dwudzielny, podparty zastrzałami.
Podwozie samolotu klasyczne, amortyzowane, dwukołowe stałe z płozą ogonową. W egzemplarzach seryjnych planowano podwozie składane[3].
Silnik rzędowy czterocylindrowy de Havilland „Gipsy III” o mocy nominalnej 120 KM (88 kW) i maksymalnej 130 KM (96 kW)[3], umieszczony w gondoli nad płatem, z dwułopatowym śmigłem pchającym.
Wersje
- PZL.H - samolot amfibia, prototyp turystyczno-sportowy.
- PZL.12H - samolot amfibia, ten sam prototyp zaproponowany wojsku jako samolot łącznikowo-wywiadowczy.
- Wrak samolotu PZL.12, marzec 1931 roku
- Tablica z 2011 roku upamiętniająca katastrofę na Ochocie
Przypisy
- ↑ a b Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971, s. 172-174. OCLC 831346721.
- ↑ a b c d Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwo Łączności i Komunikacji, 1976, s. 240-241. OCLC 830596725.
- ↑ a b c d PZL-12 (PZL-H), 1931. samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-05-13]. (pol.).
- ↑ Tragiczna śmierć lotnika. „Gazeta Powszechna”. 68/1931, s. 1, 22 marca 1931. Poznań: Gazeta Powszechna S.A. w Poznaniu.
- ↑ Paweł Tomczyk: 86 lat temu zginął Zygmunt Puławski, polski konstruktor lotniczy. dzieje.pl. [dostęp 2019-05-13]. (pol.).
- p
- d
- e
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie
- p
- d
- e
PZL przed 1939 r. |
|
---|---|
PZL Warszawa-Okęcie | |
WSK-Mielec |
|
PZL-Świdnik | |
Szybowce zakładów PZL |