Sisam Theması (Yunanca: θέμα Σάμου, thema Samou) geç 9. yüzyılda Ege Denizi'nin doğusunda kurulmuş Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun denizci themalarından (Yunanca: θέμα ναυτικόν) biriydi. Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.
Kökenleri
7. ve 9. yüzyıllarda çeşitli Bizans deniz komutanlıklarının kuruluş tarihleri ve bölgesel alanları çoğunlukla belirsizdir. Karabisianoi üniter donanması 8. yüzyılın başlarında bölündükten sonra, ilk bilinen ve en önemli deniz theması Kibirreoton bölgesel deniz komutanlıkları kuruldu.[1] 10. yüzyıl Bizans imparatoru VII. Konstantinos (h. 913-959), "İmparatorluk themalara bölündüğünde" Sisam'ın "denizcilerin themasının" (Yunanca: θέμα τῶν πλοϊζομένων) merkezi olduğunu kaydeder; bu pasajın anlamı belirsizdir.[2] Tarihçi Warren Treadgold dağıldığı y. 727 kadar Sisam'ın Karabisianoi filosunun ilk koltuğu olduğu şeklinde yorumlar.[3] Alternatif olarak, Karabisianoi parçasını oluşturan ve onlarla kaldırılan bir komuta ya da daha sonra kısa ömürlü bir halefi, hatta belki Kibirreoton ile özdeş bir komutaya işaret edebilir. 8. yüzyılda "Sisam Stratigos'u" varlığı, Theodoros adlı bir strategos hayatta kalan mührü ile kanıtlanmaktadır.[2]
8. yüzyılın sonlarında güney Ege, "Kosdrungarios'u"[4] yetki alanına girmiş görünür, bu komuta bazı bilim adamlarına (Hélène Ahrweiler'i takip edenler) göre 9. yüzyıl ortalarına ait Taktikon Uspenskiy talimatında listelenen "Körfez (Kolpos) drungarios'u" ile özdeşleştirir. Bu komuta ya da en azından doğu kısmı görünüşe göre Sisam themasına dönüştü.[5][6]
Yönetici stratigos ile Sisam theması ilk olarak Filotheos'un 899 Kletorologion adlı eserinde belgelenmiştir. Doğu Ege adalarının yanı sıra Adramytteion ve Efes (o zamanlar Theologos olarak da bilinir) arasındaki Küçük Asya'nın batı kıyılarını içermektedir. Themanın merkezi Smirni idi, bağlı iki tourmarchai (koramiraller) Adramytteion ve Efes'te idi.[7][8]
911'de Sisam deniz themasının kuvveti 3,980 kürekçi ve 600 denizci ile 22 savaş gemisinden oluşan bir filo olarak kaydedilmiştir.[7][9] Bununla birlikte, themanın anakara kısmının, sahili savunmakla görevli özel bir tourmarchesThrakesion themasına ait olduğu da açıkça belirtilmiştir. Bu, deniz themasına bağlı sivil yetkililerden söz edilmemesinin yanı sıra, büyük olasılıkla bir görev dağılımını yansıtıyor: Sisam'ın stratigos ve yetkilileri, thema filosunun gemilerini ve mürettebatını donatmaktan ve adaları savunmaktan sorumluyken şehirleri ve nüfusu ile anakara sahili ise, vergilendirme ve savunmadan sorumlu olan Thrakesion stratigos ve yetkililerinin kontrolü altındaydı.[10][11] Sisam, filosunun dağıldığı ve kendi sivil yetkilileriyle düzenli bir themaya dönüştürüldüğü 11. yüzyılın sonlarına kadar tamamen askeri bir oluşum olarak kalmış gibi görünmektedir.[7]
Ahrweiler, Hélène (1966). Byzance et la Mer: La Marine de Guerre, la Politique et les Institutiones Maritimes de Byzance aux VIIe–XVe Siècles (Fransızca). Paris, France: Presses universitaires de France. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016.
Nesbitt, John W.; Oikonomides, Nikolaos, (Ed.) (1994). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 2: South of the Balkans, the Islands, South of Asia Minor. Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-226-9. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016.
Treadgold, Warren T. (1995). Byzantium and Its Army, 284–1081. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3163-2.
