Irak Selçukluları
Irak Selçukluları, Büyük Selçuklu Devleti'nin sekizinci sultanı Sencer'in Oğuzlar tarafından yenilerek esaretinde hastalanarak öldükten sonra İki Irak (Irak-ı Acem ve Irak-ı Arab)'ı yöneten Selçuklular.
Büyük Selçuklu Devleti'nin çöküşünden sonra, bugünkü Irak'ın tamamı ve Suriye'nin bazı kısımları üzerinde kurulmuş olan Türk devletin adıdır. Büyük Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar 18 Nisan 1118'de ölünce, oğulları taht üzerinde hak iddia ettilerse de sonra amcaları Sencer'in tâbiyetine girdiler. Sencer de Tapar'ın çocuklarını Irak ve Azerbaycan'a melik olarak atadı. 1157'de Sencer'in ölümü ile Büyük Selçuklu Devleti'nin tarihe karışmasıyla tamamen bağımsız oldular ve Şah unvanını taşımaya başladılar.
Hükümdarları sırasıyla şu şekildedir:
Makale serilerinden• Batı Hiung-nu (İÖ 56-36)
• Kuzey Hiung-nu (48-156)
• Güney Hiung-nu (48-216)
• Siyenpi İmparatorluğu (93-234)
• Avrupa Hun İmparatorluğu (352-469)
• Göktürk Kağanlığı (552-744)
• Doğu Göktürk (583-630)
• Batı Göktürk (583-659)
• İkinci Göktürk (681-744)
• Avar Kağanlığı (562-803)
• Seyanto Hanlığı (628-647)
• Hazar Kağanlığı (630-1048)
• Büyük Bulgar Hanlığı (632-668)
• İdil Bulgarları (7. yy-1240'lar)
• Kangar Birliği (659-750)
• Birinci Bulgar İmparatorluğu (681-1018)
• Uygur Kağanlığı (742-840)
• Kansu Uygur (848-1036)
• Kırgız Kağanlığı (693-1207)
• Karahoca Uygur (991-1209)
• Karluk Hanlığı (743-1220)
• Oğuz Yabguluğu (750-1055)
• Karluk Yabgu Devleti (756-940)
• Şirvanşahlar Devleti (799-1539)
• Karahanlılar (840-1212)
• Doğu Karahanlılar (1032-1210)
• Batı Karahanlılar (1041-1212)
• Peçenek Hanlığı (860-1091)
• Tolunoğulları (868-905)
• Akşitler (935-969)
• Gazne Devleti (961-1186)
• Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1040-1157)
• Türkiye Selçuklu (1077-1308)
• Kirman Selçuklu (1092-1187)
• Suriye Selçuklu (1092-1117)
• Irak Selçuklu (1118-1194)
• Mengüçlü (1072-1277)
• Harezmşahlar İmparatorluğu (1077-1231)
• Danişmendliler (1080-1178)
• Çaka Bey (1081-1098)
• Çubukoğulları (1085-1092)
• Dilmaçoğulları (1085-1192)
• Saltuklu Beyliği (1092-1202)
• İnaloğulları (1098-1183)
• Ahlatşahlar (1100-1207)
• Artuklu Beyliği (1102-1408)
• Böriler (1104-1154)
• Zengiler (1127-1250)
• İldenizliler (1142-1225)
• Erbil Beyliği (1146-1232)
• Salgurlular (1148-1286)
• Eyyûbîler (1171-1348)
• Cengiz İmparatorluğu (1206-1368)
• Delhi Sultanlığı (1206-1527)
• Çobanoğulları (1227-1309)
• Çağatay Hanlığı (1227-1347)
• Doğu Çağatay Hanlığı (1347-1680)
• Batı Çağatay Hanlığı
• Altın Orda Devleti (1242-1502)
• Memlûk Sultanlığı (1250-1517)
• Karamanoğulları (1256-1483)
• İnançoğulları (1261-1368)
• Sâhib Ataoğulları (1275-1342)
• Pervaneoğulları (1277-1322)
• Eşrefoğulları (1280-1326)
• Menteşe Beyliği (1280-1424)
• Karesi Beyliği (1297-1360)
• Candaroğulları (1299-1462)
• Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922)
• Germiyanoğulları (1300-1423)
• Hamitoğulları (1301-1423)
• Saruhanoğulları (1302-1410)
• Taceddinoğulları (1303-1415)
• Aydınoğulları (1308-1426)
• Tekeoğulları (1321-1390)
• Ramazanoğulları (1325-1608)
• Eretna (1335-1381)
• Dulkadiroğulları (1339-1521)
• Taşanoğulları (1350-1398)
• Sufi Devleti (1361-1379)
• Timur İmparatorluğu (1370-1507)
• Akkoyunlular (1378-1508)
• Erzincan Beyliği (1379-1410)
• Karakoyunlular (1380-1469)
• Kadı Burhâneddin Devleti (1381-1398)
• Malva Sultanlığı (1392-1562)
• Nogay Ordası (1398-1642)
• Şeybani Hanlığı (1428-1599)
• Kazan Hanlığı (1438-1552)
• Kırım Hanlığı (1441-1783)
• Astrahan Hanlığı (1446-1556)
• Kazak Hanlığı (1465-1729)
• Buhara Hanlığı (1500-1785)
• Safevî Devleti (1501-1736)
• Yarkand Hanlığı (1514-1680)
• Hive Hanlığı (1515-1920)
• Kutbşah Devleti (1518-1687)
• Babür İmparatorluğu (1526-1858)
• Bakü Hanlığı (1718-1806)
• Afşar İmparatorluğu (1736-1796)
• Hokand Hanlığı (1740-1876)
• Revan Hanlığı (1747-1828)
• Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti (1913)
• Türkistan Millî Özerk Hükûmeti (1917-1918)
• Aras Türk Cumhuriyeti (1918-1919)
• İdil Ural Devleti (1918-1919)
• Alaş Orda (1917-1920)
• Kırım Halk Cumhuriyeti (1917-1918)
• Azerbaycan DC (1918-1921)
• Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükümeti (1918-1919)
• Azadistan (1919-1920)
• Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti (1920-1925)
• Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti (1920-1925)
• Tıva Halk Cumhuriyeti (1921-1944)
• Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti (1932-1934)
• Hatay Devleti (1938-1939)
• Doğu Türkistan Cumhuriyeti (1944-1949)
• Azerbaycan Millî Hükûmeti (1945-1946)
• Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi (1964-1974)
• Özerk Kıbrıs Türk Yönetimi (1974-1975)
• Kıbrıs Türk Federe Devleti (1975-1983)
• Türkiye
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
• Kırgızistan
• Özbekistan
• Azerbaycan
• Kazakistan
• Türkmenistan
Tarihi Türk devletleri listesi
• Tarihî ve çağdaş Türk devletleri
- g
- t
- d
- Mahmud (1119-1131)
- Davud (1131-1132)
- II Tuğrul (1132-1134)
- Gıyaseddin Mesud (1134-1151)
- Melikşah (1151-1153)
- Muhammed Şah (1153-1159)
- Süleyman Şah (1159-1161)
- Arslan Şah (1161-1177)
- III. Tuğrul Şah (1177-1194)
Son hükümdar Sultan III. Tuğrul Şah'ın 1194 yılında bugünkü Tahran yakınında yapılan Rey muharebesinde Şii İslam'ın Alevi-Caferi[1] koluna mensup Harezmşah Tekiş tarafından yenilerek öldürülmesi bu devletin sonunu getirdi ve ülke topraklarının bir kısmı Harezmşahlar'a katıldı, bir kısmı ise İldenizlilere kaldı.
Kaynakça
- ^ Kaynak: Balcıoğlu, Tahir Harimi, Türk tarihinde mezhep cereyanları – Şia-i Bâtın’îyye’nin Moğol ve Türk aşîretleri arasındaki telkinleri, Sayfa 87, Ahmet Said Baskısı, 1940.
Dış bağlantılar
Dukak Bey | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Selçuk Bey | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Arslan Yabgu | Mikail | Musa Yabgu | Yusuf İnal | Yunus | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kutalmış | Çağrı | 1. Tuğrul (1037-1063) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Süleyman Türkiye Selçuk | 2. Alparslan (1063-1072) | Kavurd Kirman Selçuk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. Melikşah (1072-1092) | Tutuş Suriye Selçuk | Tekiş | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. Berkyaruk (1094-1105) | 8. Sencer (1118-1157) | 4. Mahmud (1092-1094) | 7. Muhammed (1105-1118) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6. II. Melikşah (1105) | 9. II. Mahmud (1118-1131) | 12. Mesud (1134-1152) | 15. Süleyman Şah (1160-1161) | 11. II. Tuğrul (1132-1134) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
13. III. Melikşah (1161-1176) | 14. II. Muhammed (1153-1160) | 10. Davud (1131-1132) | 16. Arslan (1161-1176) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
17. III. Tuğrul (1176-1194) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- 9.-17. = Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yönetmiş ve Sencer'ın ölümünden sonra Irak Selçuklular olarak anılmıştır.
Selçuklu Hanedanı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |