Antrasiklinler bir kemoterapik ajan sınıfıdır. Kanser tedavisinde kullanılan antrasiklinler, geniş bir yelpazede birçok farklı kanser türünün (lösemi, göğüs kanseri, rahim kanseri, akciğer kanseri vb.) tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Mevcut antrasiklin ajanları sıralarsak:
- Daunorubisin
- Lipozomal daunorubisin
- Doksorubisin
- Lipozomal doksorubisin
- Epirubisin
- İdarubisin
- Mitoksantron
Teknik olarak antrasiklinler antibiyotiktir. Fakat yüksek düzeyde toksik oldukları için antibiyotik olarak (bakteriyel enfeksiyon tedavisi vb.) kullanılmazlar.
Mekanizma
Antrasiklinler DNA ve RNA sentezine müdahale ederler. DNA ve RNA sentezini inhibe etmeleri (engellemeleri) replikasyonu (ikileşme) önler ve böylece kanser hücrelerinin büyümesi durur. Ayrıca DNA, mRNA, protein ve lipidlere zarar veren oksijen serbest radikalleri, hidroksil radikalleri ve hidrojen peroksit radikalleri içeren oksijen partikülleri oluştururlar.
Kalp kası toksisitesi
Antrasiklinler birçok farklı faktöre bağlı olarak kalp kası toksisitesi (kardiyotoksisiste) oluşturabilirler. Bu faktörlere kalp dokusunda serbest radikallerin oluşmasını örnek olarak verebiliriz.
Kaynakça
- İngilizce Vikipedi Antrasiklin sayfası 6 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
|
---|
SPler/MIler (M fazı) | Mikrotübül birleşimini engelleyenler | |
---|
Mikrotübül dağılmasını engelleyenler | |
---|
|
---|
DNA replikasyonu inhibitörleri | DNA prekürsörleri/ antimetabolitler (S fazı) | Folik asit | Dihidrofolat redüktaz inhibitörü(Aminopterin · Metotreksat# · Pemetrekset · Pralatreksat ·) Timidilat sentaz inhibitörü(Pemetrekset · Raltitreksed) |
---|
Pürin | Adenozin deaminaz inhibitörü( Pentostatin) · Halogenlenmiş/ribonükleotid redüktaz inhibitörüler (Kladribin · Klofarabin · Fludarabin) · Nelarabin · Tiyopürin ( Merkaptopürin# · Tiyoguanin #) |
---|
Pirimidin | Timidilat sentaz inhibitörü (Kapesitabin# · Karmofur · Doksifluridin · Floksuridin · Fluorourasil# · Tegafur (+gimerasil/oterasil)) · DNA polimeraz inhibitörü (Sitarabin# (+daunorubisin) · Ribonükleotid redüktaz inhibitörü (Gemisitabin#) · Hipometilleyici ajan ( Azasitidin · Desitabin) |
---|
Deoksiribonükleotit | |
---|
|
---|
|
---|
Topoizomeraz inhibitörleri (S fazı) | I | Kamptoteka (Belotekan · Kamptotesin · Kositikan † · Etirinotekan pegol † · Eksatekan · Gimatekan · İrinotekan # · Lurtotekan ‡ · Rubitekan ‡ · Silatekan § · Topotekan) |
---|
II | |
---|
II+Enterkalasyon | Antrasiklinler (Aklarubisin · Amrubicin † · Daunorubisin# (+sitarabin) · Doksorubisin# · Epirubisin · İdarubisin · Pirarubisin · Valrubicin · Zorubisin) · Antrasenedionlar ( Mitoksantron · Losoksantron · Piksantron) · Amsakrin · Bisantren · Krisnatol · Menogaril § |
---|
|
---|
Fotosensitize ediciler/PDT | Aminolevulinik asit · Efaproksiral · Metil aminolevulinat · Porfirin türevleri (Porfirin sodyum · Talaporfin · Temoporfin · Verteporfin) |
---|
Diğer | Enzim İnhibitörleri | FI ( Tipifarnib § ) · CDK inhibitörleri ( Abemasiklib · Alvosidib † · Palbosiklib · Ribosiklib · Selisiklib † ) · PrI ( Bortezomib · Karfilzomib · Oprozomib · Iksazomib ) · PhI ( Anagrelid ) · IMPDI ( Tiyazofurin § ) · LI ( Masoprocol ) · PARP inhibitor ( Niraparib +abiraterone acetate ) · Olaparib · Rucaparib ) · HDAC ( Belinostat · Entinostat · Panobinostat · Romidepsin · Vorinostat ) · PIKI (Pi3K) ( Alpelisib · Copanlisib · Duvelisib · Idelalisib · Umbralisib ‡ ) |
---|
Reseptör antagonistleri | |
---|
Diğer/gruplandırılmamış | Adagrasib · Aflibersept · Arsenik trioksit · Asparajin tüketicileri (Asparajinaz #/Pegaspargaz) · Aksikabtagen siloleusel · Belzutifan · Beksaroten · Breksukabtagen otolusel · Selekoksib · Siltaçabtagen otolusel · Demekolkolin · Denileukin diftitoks · Elesklomol § · Elsamitrusin · Enasidenib · Epakadostat · Eribulin · Estramustin fosfat · Glasdegib · İdekabtagen vikleusel · İvosidenib · Lonidamin · Lukantron · Lurbinektekin · Mitoguazon · Mitotan · Oblimersen † · Omaketaksin mepesuksinat · Plitidepsin · Retinoidler ( Alitretinoin · Selineksor · Sitimagene seradenovek · Sotorasib · Tagraksfusp · Talimogen laherparepvek · Tazemetostat · Tebentafusp · Tiazofurin · Tigilanol tiglat · Tisagenlekleusel · Trabektekin · Tretinoin#) · Veliparib · Venetoklaks · Verdineksor · Vosaroksin |
---|
|
---|
|