2012 Libya parlamento seçimleri

2012 Libya Genel Ulusal Kongre seçimleri

← 1965 7 Temmuz 2012 2014 →
Genel Ulusal Kongrede 200 sandalye (Siyasi partiler için 80, bireysel adaylar için 120 sandalye) Çoğunluk için 101 sandalye gerekli
Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti   Lider Mahmud Cibril Muhammed Sovan Muhammed Mekariyef Parti UGİ AİP UCP Liderlik tarihi 2012 2011 2011 Sandalye 39 17 3 Aldığı oy 714.769 152.521 60.592 Oran %48,1 %10,3 %4,1   Dördüncü parti Beşinci parti Altıncı parti   Lider Abdurrahman Sevehli Ali Tarhuni – Parti Vatan için Birlik UMP Demokrasi ve Kalkınma için Vadi el-Hayah Partisi Liderlik tarihi 2012 2012 2012 Sandalye 2 2 2 Aldığı oy 66.772 59.417 6.947 Oran %4,5 %4,0 %0,5
Önceki Başbakan Abdürrahim El-Keib Bağımsız Seçilen Başbakan Ali Zeydan UKRP

Libya'da Genel Ulusal Kongre (GUK) seçimleri^[1] 19 Haziran'dan ertelenerek 7 Temmuz 2012 tarihinde yapıldı.^[2][3][4] Bu seçimler, uzun süredir iktidarda olan Muammer Kaddafi'nin bir yıl önce devrilmesi ve ölümünden bu yana yapılan ilk seçimler, 1952'den bu yana yapılan ilk serbest ulusal seçimler^[4] ve Libya'nın 1951'de bağımsızlığını kazanmasından bu yana yapılan sadece ikinci serbest ulusal seçimlerdi.

Genel Ulusal Kongre, seçildikten sonra bir başbakan ve Bakanlar Kurulu atayacaktı.^[5] GUK başlangıçta, anayasa referandumu ve bu temelde yapılacak yeni seçimlerden önce 18-22 aylık bir ara dönemde Libya'nın yeni anayasasını hazırlamak üzere bir Kurucu Meclis atamakla görevlendirilmişti, ancak Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) 5 Temmuz'da Meclisin daha sonraki bir tarihte doğrudan seçileceğini duyurdu.^[4]

Boykot tehditlerine rağmen Libyalıların çoğunluğu (%61,58) oy kullandı.^[6] Ancak seçim şiddet olayları, protestolar ve çok sayıda ölümle gölgelendi.^[7][8]

Seçim kanunu taslağı 1 Ocak 2012 tarihinde Yüksek Ulusal Seçim Komisyonunun (YUSK) internet sitesinde yayınlanmış ve ardından kamuoyu yorumları kabul edildi. Yasa taslağı, adayların %10'undan azı kadın olmadığı sürece, en az %10'u kadın olmak üzere 200 temsilci seçilmesini öneriyordu. Muammer Kaddafi'nin akrabaları da dahil olmak üzere UGK üyeleri ve Cemahiriye hükümeti üyelerinin aday olmaları yasaklandı.^[9][10]

İkinci taslak kadın kotasını kaldırdı ve yerel UGK konsey üyelerinin seçimlere katılmasına izin verdi; ayrıca seçim sistemini ülke genelinden seçim bölgesine dayalı olarak değiştirdi.^[11] Çifte vatandaşlara yönelik kısıtlamalara ve diğer konulara karşı yapılan protestoların ardından seçim yasasının yayınlanması yine 28 Ocak 2012 tarihine ertelendi.^[12] UGK ayrıca alternatif bir seçim yasası öneren ve resmi taslağı çift uyruklular, kadın kotasının olmaması, yolsuzluğa karşı yetersiz önlemler ve aşiret partisi oluşumunu teşvik etme riski ile ilgili dört temel noktada eleştiren Libya Barış için Kadın Platformunun da görüşünü aldı.^{[13][üçüncül kaynak gerekli]}

Nihayet 28-29 Ocak 2012 tarihlerinde yeni bir seçim kanunu taslağı hazırlandı. Seçim sistemi, 64 seçim bölgesi sandalyesi (sadece bağımsız adaylarla) ve parti listeleri için 136 liste sandalyesi ile bir tür paralel oylama olacaktır. Listelerin kadın ve erkek adaylar arasında dönüşümlü olması gerekecek ve böylece bir kadın kotası sağlanacaktır. Seçime katılmak için gereken yaş 21'e indirildi ve çifte vatandaşlığa sahip vatandaşların oy kullanmasına ve seçimlere katılmasına izin verilecekti.^[14][15] Daha sonra yapılan bir başka değişiklikle, Müslüman Kardeşlerin yeni parlamentodaki etkisini azaltmak amacıyla 120 seçim bölgesi sandalyesi ve 80 liste sandalyesi oranı değiştirildi.^[16] 120 seçim bölgesi sandalyesi 69 seçim bölgesinde, 80 liste sandalyesi ise 20 seçim bölgesinde seçilecekti.^[17]

Seçmenlerin, seçimlere katılan partilerin ve bağımsız adayların kayıtları 1 Mayıs'ta başladı ve 14 Mayıs'ta sona erecekti. Ancak Libya'nın doğusundaki Bingazi şehri çevresindeki bölgeler için özerklik isteyen Sirenayka Konseyinin süreci boykot çağrısı üzerine süre 21 Mayıs'a kadar uzatıldı.^[18] Toplamda 2.865.937 seçmen ya da tahmini 3 milyon ila 3,5 milyon seçmenin %80'i seçimler için kayıt yaptırdı.^[5] Kayıt süreci Libya'daki Birleşmiş Milletler Destek Misyonu tarafından denetlendi.^[19]

Eski lider Muammer Kaddafi'yi desteklemekle suçlanan Tavurgalılar gibi azınlık grupları, marjinalleştirildikleri için seçimin boşuna olduğunu söyledi. Ayrıca seçmen kaydının zor olduğunu da eklediler.^[20] Yine de Cenzur Deniz Harp Okulu mülteci kampında yaşayan Tavurgalıların yaklaşık yüzde 90'ı oy kullanmak için kayıt yaptırdı.^[21]

Toplam 374 parti listesi, 80 parti listesi sandalyesi ve 120 seçim bölgesi sandalyesi için 2.639 adayla birlikte yarışmak üzere kayıt yaptırmıştır.^[17] Seçime hakim olması beklenen dört parti Ulusal Cephe Partisi, Adalet ve İnşa Partisi, Ulusal veya Vatan Partisi ve Ulusal Güçler İttifakıdır. Ulusal Cephe Partisi, 1980'lerde kurulan Kaddafi karşıtı eski bir direniş grubu olan Libya Ulusal Kurtuluş Cephesi (LUKC) ile bağlantılıdır. Parti, Doğu Libya'da yaşayan bir entelektüel olan Muhammed Mekariyef tarafından yönetilmektedir. Adalet ve İnşa Partisi, Müslüman Kardeşlerin Libya'daki siyasi koludur. Vatan Partisi de İslamcı bir partidir ve İslamcı din adamı Ali es-Sallabi ile Libya İslami Mücadele Grubunun (LİMG) eski emiri Abdülhekim Belhac tarafından yönetilmektedir. Ulusal Güçler İttifakı, kendisi GUK'da bir koltuk için aday olmayan eski geçici başbakan Mahmud Cibril'in etrafındaki liberal bir şemsiye koalisyondur.^[22][23]

Kaddafi'nin politikalarını destekleyen bir siyasi parti olan Libya Halk Ulusal Hareketinin seçimlere katılması yasaklandı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Oy verme işlemi ülkenin bazı bölgelerinde kesintiye uğradı, 6629 oy verme merkezinin %6'sı normal şekilde açılamadı.^[5][24] Ancak sekizi hariç tüm seçim merkezleri gün içinde seçmenler için açılmayı başardı ve ikisi Tubular ile hükümet güçleri arasında çatışmalara sahne olan Kufra bölgesinde olmak üzere kalan sekizi de ertesi gün açıldı.^[25] Bingazi bölgesinde bir seçim merkezi ülkenin doğusu için özerklik isteyen aktivistler tarafından saldırıya uğradı ve bir seçim görevlisi seçimden bir gün önce oy verme malzemelerini taşıyan bir helikoptere yapılan silahlı saldırı sonucu öldürüldü.^[5] Libya'nın doğusunda eski isyancılar seçimleri engellemek amacıyla Brega, Ras Lanuf ve Sidra'daki beş petrol terminalini 48 saat süreyle kapattı.^[5][26] Ecdebiye'de federalizm yanlısı bir protestocu bir seçim merkezinden oy sandığı çalmaya çalışırken yerel halk tarafından vurularak öldürüldü.^[27] YUSK yetkililerinin Beni Velid'e girişleri şehri kontrol eden Kaddafi yanlısı aşiret üyeleri tarafından engellendi ve oy verme sürecini izleyemediler.^[28]

Seçimlere 2,8 milyon kayıtlı seçmenden yaklaşık 1,7 milyonu katıldı.^[25]

İlk sayımlara göre liberal Ulusal Güçler İttifakı Mısrata hariç kuzey bölgelerinde başarılı olurken, güneyde yarış daha eşitti. Diğer önemli rakipler ise ikinci gelen İslami Adalet ve İnşa Partisi ile hiç sandalye kazanamayan Vatan Partisiydi.^[29]

17 Temmuz'da Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu geçici sonuçları açıkladı. Nispi 80 sandalyede Mahmud Cibril'in Ulusal Güçler İttifakı (UGİ) %48,1 oy alarak 39 sandalye kazandı. Bu partiyi %10,3 oy oranı ve 17 sandalye ile Adalet ve İnşa Partisi (AİP) izlerken, üçüncü sırada %4,1 oy oranı ve üç sandalye ile Ulusal Cephe Partisi yer aldı. Vatan için Birlik ve Ulusal Merkezci Parti ile Demokrasi ve Kalkınma için Vadi el-Hayah Partisi de ikişer sandalye aldı. Diğer on beş parti ise birer sandalye kazandı.^[30][31]

Bu 120 bağımsızın hangi partiye mensup oldukları bilinmiyor ancak başbakanlık seçimleri bu konuda bir fikir veriyor: ilk turda Mahmud Cibril (UGİ) 86, Mustafa Ebu Şakur (bağımsız) 55 ve Avad Barasi (AİP) 41 oy aldı. Daha sonra Ebu Şakur 96'ya 94 ile Cibril'i mağlup etti.^[32] Bağımsızların 25'inin UGİ, 17'sinin Adalet ve İnşa, 23'ünün ise Selefilerle ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.^[33]

• Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu 22 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.