Akmens un šķembas

1966 (1966)

Trajanje83 min.Zemlja

Sovjetski SavezJeziklatvijski

Es visu atceros, Ričard! (sh. Sjećam se svega, Ričarde!; rus. Я всё помню, Ричард) je sovjetski crno-bijeli igrani film snimljen na latvijskom jeziku 1966. godine u režiji Rolandsa Kalniņša. Po žanru je drama, a scenario je napisao Viktors Lorencs, velikim dijelom temeljen na njegovim vlastitim iskustvima iz Drugog svjetskog rata. Protagonisti su trojica prijatelja koje Nijemci za vrijeme okupacije regrutiraju u Latvijsku legiju i pošalju da se bore protiv Crvene armije u Volhovskim močvarama. Radnja se odvija u tri vremenska perioda - predratnoj nezavisnoj Latviji, samom ratu i poratnoj sovjetskoj Latviji - te prikazuje kako se jedan od trojice suočava sa posljedicama ratnih odluka.

Lorencs je scenario bio napisao 1955. godine na temelju teksta objavljenog u jednom moskoivskom časopisu. Iako je ispočetka bio odobren za ekranizaciju, pa ćak i određen režiser, tema kolaboracije građana tadašnjeg SSSR-a sa njemačkim okupatorima se pokazala previše osjetljivom, te je rad na filmu obustavljen pod izgovorom da je XX kongres KPSS "rekao sve što se ima reći na tu temu". Projekt je konačno odobren tek godinu dana kasnije te je, usprkos tome što se formalno držao službenih sovjetskih stavova o ratu i odnosu Latvije prema njemačkim okupatorima, od kasnijih kritičara hvaljen zbog izbjegavanja ideoloških klišeja. Verzija koja se originalno pojavila u kino-dvoranama je, međutim, ranije prošla kroz cenzuru te su izbačene brojne scene. Godine 1986. je integralna verzija prikazana u doba Glasnosti pod naslovom Akmens un šķembas (sh. Kamen i iver) koji se koristi i danas.