Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada
![]() | Ten artykuł dotyczy kompleksu wodociągowego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
![]() | |||
![]() Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Miejscowość | Karchowice | ||
Adres | ul. Bytomska 6 | ||
Typ budynku | przemysłowy | ||
Styl architektoniczny | modernizm | ||
Rozpoczęcie budowy | 1894 | ||
Ważniejsze przebudowy | 1927–1929 | ||
Położenie na mapie gminy Zbrosławice ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego ![]() | |||
![]() | |||
|
Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada – udostępniony do zwiedzania kompleks wodociągowy w Karchowicach przy ul. Bytomskiej 6, który od 19 października 2006 znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Historia
Rozwój przemysłu wydobywczego na terenie Górnego Śląska w drugiej połowie XIX wieku spowodował stały spływ wód do wyrobisk górniczych. Deficyt wody w ujęciach powierzchniowych zmusił władze pruskie do poszukiwań nowych źródeł wody pitnej. W 1874 roku wykonano pierwsze odwierty w okolicach wsi Zawada i Karchowice, a kilka lat później w tym miejscu wykonano studnię o głębokości 215 m. Budowę wodociągu rozpoczęto w latach 1894–1895 i wzniesiono budynki administracyjne, stację pomp oraz kotłownię parową. W latach 1927–1929 nastąpiła przebudowa hali maszyn i kotłowni. Dodatkowo wybudowano warsztat, łaźnię, garaże, magazyn, budynek straży pożarnej i komin. Wszystkie obiekty stacji wodociągowej wybudowano w stylu modernistycznym.
W latach 1968–1969 w związku z elektryfikacją zakładu wszystkie urządzenia parowe zostały wyłączone[2].
W 1991 zespół wodociągu „Zawada” został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1424/91[1].
Stan obecny
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Steam_engine_in_Karchowice_%28Karchowitz%29.jpg/240px-Steam_engine_in_Karchowice_%28Karchowitz%29.jpg)
Stacja wodociągowa wraz z zabytkowym oraz współczesnym (działającym) wyposażeniem jest obecnie udostępniona do zwiedzania. W ceglanym budynku pompowni z 1929 znajdują się między innymi:
- tłokowy zespół pompowy o wydajności 11 m³/min
- turbozespół pompowy o wydajności 25 m³/min
- dwustopniowa turbina wysokiego ciśnienia z 1928
- agregat pompowy z 1923
- sprężarki parowe.
Przypisy
Bibliografia
- Zakład Produkcji Wody „Zawada” – Karchowice. gliwiczanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-01)]., gliwiczanie.pl
- Szlak Zabytków Techniki. gosilesia.pl. [dostęp 2024-03-19]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2008-12-04)]. (pol.).
- Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A.: Historia. gpw.katowice.pl. [dostęp 2024-03-19]. (pol.).
- p
- d
- e