Wyczyniec kolankowy
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | wiechlinowce | ||
Rodzina | wiechlinowate | ||
Rodzaj | wyczyniec | ||
Gatunek | wyczyniec kolankowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Alopecurus geniculatus L. Sp. Pl.: 60 (1753) | |||
| |||
|
Wyczyniec kolankowy (Alopecurus geniculatus L.) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych. Jako gatunek rodzimy występuje w Europie, zachodniej Azji i północnej Afryce. Ponadto zawleczony do wschodniej Azji, Australii i Ameryki[3]. W Polsce dość pospolity na niżu oraz na niższych stanowiskach w górach[4].
Morfologia
- Łodyga
- Pokładające i zakorzeniające się w kolankach źdźbło do 20 cm wysokości.
- Liście
- Języczek liściowy tępy, długości 3-4 mm.
- Kwiaty
- Zebrane w kłoski długości 3 mm, te z kolei zebrane w wałkowatą, tępo ściętą na końcach wiechę grubości 4-7 mm. Plewy zrosłe w nasadzie, z rozchylonymi szczytami, owłosione lub orzęsione na grzbiecie. Plewka dolna oścista; ość dłuższa od niej, wystająca ponad kłosek o około 2 mm. Pylniki jasnożółte, po przekwitnieniu brunatne[5].
Biologia i ekologia
Gatunek rośliny wieloletniej, ozimy, mogący się rozmnażać wegetatywnie z zimujących nadziemnych rozłogów. Przejawia dużą odporność na wydeptywanie. Wrażliwy na zacienienie. Preferuje stanowiska mokre i żyzne. W mulistych obniżeniach terenu, ze względu na długotrwałe podtopienie pozbawionych innej roślinności, może wraz z wyczyńcem czerwonożółtym i mietlicą rozłogową tworzyć luźne darnie. W traworoślach i turzycowiskach rozwijających się na siedliskach podmokłych grądów występuje regularnie ale w małej liczebności[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek uznawany za charakterystyczny dla muraw zalewowych ze związku Agropyro-Rumicion crispi oraz dla należącego do tego związku zespołu Ranunculo-Alopecuretum geniculati[6]. Liczba chromosomów 2n=28. Kwitnie od maja do października[4].
Zmienność
Wyróżnia się liczne odmiany i formy omawianego gatunku[4]:
- A. g. var. natans Wahlenb. – zasiedla płytkie zbiorniki wodne, źdźbła pływające, wiotkie.
- A. g. var. microstachyus Uechtritz – kwiatostan z ciemnym nalotem, długości do 1,5 cm i szerokości maksymalnie 4 mm, blaszki liściowe szydlasto złożone, liść flagowy nieobecny lub bardzo zredukowany. Tworzy darnie z duża liczbą pędów wegetatywnych.
- A. g. var. tuberosus A. et G. – źdźbła z bulwkowatym zgrubieniem u podstawy.
- A. g. f. bracteatus Schube – liść flagowy bez pochwy liściowej, blaszka liściowa tuż pod wiechą.
- A. g. f. violaceus D.N. Christ. – plewy fioletowonabiegłe.
- A. g. f. robustior Hack. – kwiatostan klapowany.
- A. g. f. radicans P. Junge – źdźbła pokładające się, mogące zakorzeniać się w dolnych węzłach.
Wyczyniec kolankowy może tworzyć mieszańce z wyczyńcem łąkowym oraz wyczyńcem czerwonożółtym[4].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).
- ↑ Alopecurus geniculatus na eMonocot [dostęp 2014-01-14].
- ↑ a b c d e Marian Falkowski (red.): Trawy polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982. ISBN 83-09-00593-8.
- ↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- ↑ Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Matuszkiewicz W. PWN, 2007.
- SNL: knereverumpe
- BioLib: 42628
- EoL: 1114188
- EUNIS: 191635
- FloraWeb: 331
- GBIF: 5290090
- identyfikator iNaturalist: 71140
- IPNI: 387091-1
- ITIS: 40437
- NCBI: 114195
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-391395
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:387091-1
- Tela Botanica: 3427
- identyfikator Tropicos: 25504250
- USDA PLANTS: ALGE2
- CoL: C54D