WŁ10
Lokomotywa WŁ10-1311 | |||
Producent | TEWZ Tbilisi, NEWZ Nowoczerkask | ||
---|---|---|---|
Lata budowy | 1961–1976 | ||
Układ osi | Bo’Bo’+Bo’Bo’ | ||
Wymiary | |||
Masa służbowa | 184 t | ||
Długość | 32840 mm | ||
Szerokość | 3160 mm | ||
Wysokość | 5121 mm | ||
Średnica kół | 1250 mm | ||
Napęd | |||
Trakcja | elektryczna | ||
Typ silników | ТЛ-2 (ТЛ-2М)/ТЛ-2К-1 | ||
Liczba silników | 8 | ||
Napięcie zasilania | 3000 V DC | ||
Parametry eksploatacyjne | |||
Moc ciągła | 4480 kW | ||
Moc godzinna | 5360 kW | ||
Stosunek przekładni | 88:23 | ||
Prędkość konstrukcyjna | 100 km/h | ||
System hamulca | Hamulec pneumatyczny, Hamowanie rekuperacyjne | ||
|
WŁ10 (ros. ВЛ10) – seria szerokotorowych dwuczłonowych towarowych lokomotyw elektrycznych produkowanych od 1961 roku przez ponad 33 lata[1] w ZSRR, później Rosji i Gruzji. Początkowo produkowane były zakładach TEWZ w Tbilisi, a od 1967 roku również w zakładach NEWZ w Nowoczerkasku. Oznaczenie lokomotywy pochodzi od inicjałów Włodzimierza Lenina.
Historia
Wprowadzone do użytku w latach 50. lokomotywy WŁ8 nie spełniły oczekiwań kolei radzieckich z uwagi na niską moc, zbyt sztywne zawieszenie oraz duży poziom hałasu w kabinie. Ponadto, dążono do zunifikowania lokomotyw elektrycznych na prąd stały i przemienny[2]. Z tego względu postanowiono opracować nowy typ lokomotywy dwuczłonowej pracującej na prąd stały, a zadanie to Ministerstwo Kolei powierzyło Tbiliskiej Fabryce Elektrowozów (TEWZ) im. W. Lenina w Tbilisi w ówczesnej Gruzińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Naczelnym inżynierem biura konstrukcyjnego TEWZ był G. Czirakadze[2]. Projekt, początkowo oznaczony T8 (Tbiliski, 8-osiowy), opracowano w 1960 roku. Prototyp o oznaczeniu T8-001 został oddany do eksploatacji próbnej w 1961 roku[3][2].
Drugi egzemplarz lokomotywy T8-002 ukończono w 1962, a w 1963 roku oznaczenie zmieniono na WŁ10[4]. W latach 1964-67 powstało 25 egzemplarzy, a dopiero od 1968 roku przystąpiono do produkcji wielkoseryjnej[5]. W toku produkcji pierwszej serii wprowadzano daleko idące zmiany. W 1965 roku (od WŁ10-009) zunifikowano wózki z lokomotywami na prąd przemienny WŁ80K, a w 1967 roku (od WŁ10-021) wprowadzono nowe, zunifikowane z nimi pudło lokomotywy, dłuższe o 2400 mm od pierwszych egzemplarzy[6].
Od 1969 roku produkcję lokomotyw umieszczono także w Nowoczerkaskiej Fabryce Elektrowozów (NEWZ) w Nowoczerkasku, która od początku produkowała wózki, a od 1967 roku także pudła lokomotyw dla TEWZ (pudła pierwszych lokomotyw, do numeru 20, wyprodukowała Ługańska Fabryka Spalinowozów)[6]. Do 1976 roku NEWZ wyprodukowały 1100, a do 1977 roku TEWZ – 893 lokomotywy podstawowego modelu WŁ10, o numerach do WŁ10-1903[7]. Zakłady te następnie przeszły na produkcję odmiany WŁ10U.
Konstrukcja
Lokomotywa składa się z dwóch połączonych przegubowo członów. Każdy człon opiera się na dwóch dwuosiowych napędowych wózkach jezdnych wykonanych metodą spawania. Osie montowane są do wózków na łożyskach walcowych umieszczonych w maźnicach. Do amortyzacji zastosowano kombinację sprężyn śrubowych i sprężyn piórowych. Każdy wózek wyposażony jest w piasecznicę. Kabiny sterownicze umieszczone są na krańcach obydwu członów lokomotywy, są one oddzielone od maszynowni ekranami ciepło- i dźwiękochłonnymi.
Lokomotywa jest zasilana prądem stałym o napięciu 3000 V pobieranym z sieci napowietrznej poprzez odbierak prądu. Układ zasilania jest zbliżony do stosowanego w lokomotywie WL8. Osiem silników trakcyjnych jest umieszczone w wózkach, napędzają one osie jezdne poprzez dwukierunkowe, jednostopniowe przekładnie śrubowe. Silniki mogą być połączone szeregowo, szeregowo-równolegle lub równolegle. W razie potrzeb mogą one pracować w osłabionym wzbudzeniu, ze współczynnikiem wzbudzenia 0,75; 0,55; 0,43; 0.36. Osprzęt elektryczny znajduje się za kabinami maszynistów po obydwu stronach przejścia biegnącego wzdłuż obydwu członów lokomotywy. Układ napędowy lokomotywy umożliwia hamowanie elektrodynamiczne z odzyskiwaniem energii do sieci trakcyjnej. Elementy elektryczne są zamykane kratami z siatki, które blokują się z chwilą podniesienia pantografu[8].
Wersje
- WŁ10U (ВЛ10У) – od utiażelonnyj (утяжелённый) – wersja, której koła mają zwiększoną przyczepność do szyn, co przekłada się na większy uciąg. Dzięki temu lokomotywa może prowadzić cięższe składy. Łącznie wyprodukowano 979 sztuk.
- WŁ10K (ВЛ10К) – oznaczenie lokomotyw zmodernizowanych w Czelabińskich Zakładach Remontowych Lokomotyw Elektrycznych. Modernizacja polegała na umożliwieniu pracy w systemie sterowania wielokrotnego przy użyciu 2, 3 lub 4 członów lokomotywy.
- WŁ10N (ВЛ10Н) – wersja bez hamulca rekuperacyjnego produkowana dla kolei przemysłowej w Norylsku, wyprodukowano 10 sztuk.
- WŁ10-777 – wykonana przez Czelabińskie Zakłady Remontowe Lokomotyw Elektrycznych przeróbka lokomotywy na potrzeby Zarządu Kolei Rosyjskich. Polegała ona na umieszczeniu w miejscu maszynowni drugiego członu lokomotywy pomieszczeń mieszkalnych dla Zarządu, na czas dokonywanych inspekcji terenowych. Najbardziej widoczną różnicą były duże okna z wagonów pasażerskich w drugim członie lokomotywy. Lokomotywa mogła również prowadzić składy, lecz o odpowiednio mniejszej masie.
- 4Je10 (4Е10) – produkowany w zakładach w Tbilisi jednoczłonowy wariant lokomotywy WŁ10, łącznie wyprodukowano 15 egzemplarzy.
W oparciu o konstrukcję lokomotywy WŁ10 (jak również WŁ11) w zakładach NEWZ zaprojektowano i zbudowano serie 50 sztuk normalnotorowych lokomotyw elektrycznych ET42 dla PKP.
Eksploatacja
Użytkownicy lokomotyw WŁ10:
Galeria
- Jeden z pierwszych egzemplarzy lokomotywy, nr 007
- Lokomotywa WŁ10-777
- Lokomotywa WŁ10K zestawiona w trzy sekcje
- Lokomotywa WŁ10U we współczesnym malowaniu
- Lokomotywa 4E10 – jednoczłonowy wariant WŁ10
- Cztery warianty połączeń w lokomotywie WŁ10K
Przypisy
- ↑ Rakow 1999 ↓, s. 37.
- ↑ a b c Rakow 1999 ↓, s. 30.
- ↑ Historia i opis lokomotywy na stronie Kolei rosyjskich (ros.)
- ↑ Rakow 1999 ↓, s. 32.
- ↑ Rakow 1999 ↓, s. 33,36.
- ↑ a b Rakow 1999 ↓, s. 33.
- ↑ Rakow 1999 ↓, s. 36.
- ↑ Charakterystyka techniczna lokomotywy(ros.)
Bibliografia
- Witalij Rakow: Łokomotiwy otieczestwiennych żeleznych dorog 1956-1975. Moskwa: Transport, 1999. ISBN 5-277-02012-8. (ros.).
Linki zewnętrzne
- Historia i opis lokomotywy na stronie Samaratrans