Talapoin
| Miopithecus | |||
| I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1842[1] | |||
 Talapoin angolański (M. talapoin) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Nadrząd | |||
| Rząd | naczelne | ||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | koczkodanowce | ||
| Rodzina | koczkodanowate | ||
| Podrodzina | koczkodany | ||
| Plemię | Cercopithecini | ||
| Rodzaj | talapoin | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Simia talapoin von Schreber, 1774 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Talapoin[3] (Miopithecus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce Zachodniej[4][5][6].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 26–45 cm, długość ogona 37–53 cm; masa ciała samic 0,75–1,1 kg, samców 1,2–1,4 kg[5][7].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1842 roku francuski zoolog Isidore Geoffroy Saint-Hilaire w artykule poświęconym małpom Starego Świata, w szczególności rodzajach Gibbon i Semnopithecus, opublikowanego na łamach Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences[1]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył talapoina angolańskiego (M. talapoin).
Etymologia
Miopithecus (Meiopithecus): gr. μειων meiōn ‘mniej, pomniejszy’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’[8].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[9][7][4]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[3] | Podgatunki[5][4][7] | Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] | Podstawowe wymiary[5][7][b] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Miopithecus talapoin | (von Schreber, 1774) | talapoin angolański | gatunek monotypowy | południowo-zachodnia Demokratyczna Republika Konga (po obu stronach rzeki Kasai oraz wzdłuż rzek Mebrige, Logs, Kuanza, Nhia, Cuvo i Cuango) oraz północno-zachodnia Angola (od południa do około 13° szerokości południowej) | DC: 26–45 cm DO: około 53 cm MC: 0,75–1,3 kg | VU |
 | Miopithecus ogouensis | Kingdon, 1997 | talapoin gaboński | gatunek monotypowy | południowy Kamerun (na południe od rzeki Sanaga, populacja peryferyjna na północ od rzeki Sanaga, około 6° szerokości północnej), Gwinea Równikowa, Gambia, zachodnie Kongo i północno-zachodnia Angola (Kabinda) | DC: 28–34 cm DO: 37–43 cm MC: 1,1–1,4 kg | NT |
Kategorie IUCN: NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony.
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b I. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les singes de l’ancien monde, spécialement sur les genres Gibbon et Semnopithèque. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 15, s. 720, 1862. (fr.).
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Die vollständigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 103. (niem.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 230. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 669. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Miopithecus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 150. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 427, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-20]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-07]. (ang.).
- Britannica: animal/talapoin
