Szlarnik żółtolicy

Szlarnik żółtolicy

Zosterops kikuyuensis[1]
Sharpe, 1891
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	szlarniki
Rodzaj	Zosterops
Gatunek	szlarnik żółtolicy
Synonimy
Zosterops kikuyensis Sharpe, 1891 Zosterops poliogaster kikuyuensis Sharpe, 1891 Zosterops poliogastrus kikuyuensis Sharpe, 1891 Zosterops senegalensis kikuyuensis Sharpe, 1891 Zosterops virens somereni E.J.O. Hartert, 1928[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies

Szlarnik żółtolicy^[4][5] (Zosterops kikuyuensis) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Jest endemitem Kenii. Według klasyfikacji IUCN jest to gatunek najmniejszej troski.

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał angielski zoolog Richard Bowdler Sharpe w 1891 roku na łamach czasopisma „Ibis”. Autor nadał gatunkowi nazwę Zosterops kikuyuensis. Jako miejsce typowe wskazał Kikuyu, obszar w środkowej Kenii zamieszkiwany przez ludy Kikuju^[2][6]. Holotyp dostarczony przez F. Jacksona w 1889 roku znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Tring^[7].

Takson ten był uznawany za podgatunek szlarnika białookiego (Zosterops poliogastrus)^[8], ale różni się od niego wyglądem^[9]. Jest to gatunek monotypowy^{[2][7][10][11]}.

• Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”^[12].
• kikuyensis – od Kikuyu – regionu w centralnej Kenii zamieszkałego przez ludy Kikuju^[13].

Mały ptak o szpiczastym, zakrzywionym, stosunkowo długim, czarnym dziobie. Nogi i stopy od łupkowych do jasnoszarych. Tęczówki od ciemnobrązowych do czarniawych. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne szerokie białe obrączki oczne (3 mm), które od strony dzioba są nieco węższe i przerwane przez niewielką czarną plamkę. Od dzioba do oczu czarne zabarwienie, nad dziobem szerokie żółte czoło. Górna część głowy i jej boki oraz kark i grzbiet zielone. Gardło żółtawe. Podgardle, dolna część szyi i brzucha oraz pokrywy podogonowe żółte. Boki ciemnozielone. Ogon ciemnobrązowy z wąskimi zielonkawymi krawędziami. Skrzydła czarno-brązowe z żółtawozielonkawymi krawędziami lotek. Spody skrzydeł bladożółte. Młode osobniki przypominają dorosłe. Długość ciała 11,5–12 cm, masa ciała 9–14 g^[9].

Szlarnik żółtolicy występuje tylko w środkowej Kenii, na stokach wulkanów i gór w hrabstwie Meru w masywie Kenia, w Górach Aberdare na wysokościach od 1500 do 3400 m n.p.m.^[9][14] Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 28,2 tys. km²^[14].

Jego głównym siedliskiem są tropikalne lasy górskie i ich obrzeża, lasy bambusowe, zadrzewione ogrody, gaje oliwkowe, obszary porośnięte roślinami z rodzaju wilczomlecz (Euphorbia), lasy eukaliptusowe i iglaste. Jest gatunkiem osiadłym. Długość pokolenia jest określana na 3,5 roku^[14]. Dieta tego gatunku składa się z małych jagód, fig, miąższu papai, także niewielkich bezkręgowców, a zwłaszcza mszyc (Aphidoidea), oraz nektaru. Żeruje w stadach liczących do 30 osobników^[9].

Sezon lęgowy od lutego do czerwca z największą intensywnością w kwietniu i maju, w sezonie do dwóch lęgów, ale stwierdzono także trzeci w przypadku niepowodzenia poprzednich. Gniazdo budowane jest przez obie płcie. Zajmuje to 7–10 dni. Ma kształt niewielkiej miseczki o średnicy 45 mm i głębokości około 35 mm. Zbudowane jest z porostów, mchu, drobnych włókien i pajęczyn. Umieszczane jest w rozwidleniu gałązek na wysokości 1–7 m nad ziemią, w takim miejscu, aby było osłonięte przez liście od deszczu i słońca. W lęgu 2–3 białe lub niebieskie jaja 17–18 x 12 mm. Inkubowane przez oboje rodziców przez okres 11–12 dni; pisklęta po wykluciu przebywają w gnieździe przez 15 dni. Jaja i pisklęta padają łupem drapieżników m.in. dzierzb i gryzoni nadrzewnych. W gniazdach tego gatunku składa jaja pasożyt lęgowy – miodowodzik szarogłowy (Prodotiscus zambesiae)^[9].

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody szlarnik żółtolicy jest zaliczany do kategorii LC (ang. Least Concern – gatunek najmniejszej troski)^[3]. Liczebność populacji nie jest oszacowana, ale gatunek uznaje się za pospolity, a nawet w pewnych obszarach jako liczny. Ze względu na brak badań nad wpływem zmian środowiskowych na liczebność tego gatunku trend jego populacji nie jest określony^[3][14].

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].