Skutterudyt
Skutterudyt (pochodzenie: Maroko) | |||
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | arsenek kobaltu (CoAs3) | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 5,5–6 | ||
Przełam | nierówny, muszlowy | ||
Łupliwość | niezbyt wyraźna | ||
Układ krystalograficzny | układ regularny, kryształy izometryczne, zazwyczaj ośmiościany | ||
Gęstość minerału | 6,5–6,8 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | cynowobiała | ||
Rysa | ciemnoszara, czarna | ||
Połysk | metaliczny | ||
|
Skutterudyt – minerał z gromady arsenków. należy do grupy minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od Skutterud w Norwegii, gdzie minerał ten został stwierdzony.
Charakterystyka
Właściwości
Często bywa pokryty ciemnoszarym, tęczowo iryzującym nalotem, podczas wietrzenia pokrywa się niekiedy purpurowoczerwonym kwiatem kobaltowym – erytryn. Jest izomorficzny z chloantytem, z którym tworzy ciągły roztwór stały (ogniwem pośrednim jest smaltyn). Niekiedy zawiera nikiel, żelazo, bizmut. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju izometrycznym, przyjmujące postać ośmiościanu czasami sześcianu lub dwunastościanu. Występuje w skupieniach ziarnistych, nerkowatych, skorupowych, występuje też jako żyłki i impregnacje powłok.
Występowanie
Minerał utworów hydrotermalnych średnich i wysokich temperatur. Najczęściej występuje w żyłach kruszców: srebra, kobaltu, niklu, bizmutu, uranu.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Kanada – Cobalt, Ontario, USA – New Yersey, Irak – Anarak, Maroko – Bou Azzer, Irhtem, Niemcy – Schneeberg, Annaberg, Saksonia, Harz, Wittichen, Schwarzwald, Włochy – Elba, Val di Lanzo, Hiszpania – Huelva, Norwegia – Skutterud, Snarum, Austria, Czechy – Pribram.
- W Polsce: w Górach Izerskich (Przecznica), okolicach Kowar, w rejonie Lubina.
Zastosowanie
- Podrzędna ruda kobaltu.
- Ma znaczenie kolekcjonerskie; najpiękniejsze kryształy (1–2 cm) znajdowane są w Niemczech, Norwegii, Maroku.
Bibliografia
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
Linki zewnętrzne
- artykuł o skutterudycie na stronie Webmineral.com (ang.)
- artykuł o skutterudycie na stronie Mindat.org (ang.)
- Britannica: science/skutterudite
- SNL: skutteruditt
- Catalana: 0143056
- identyfikator minerału w Mindat: 3682