Skarb Śląski

Skarb Śląski – jeden, obok Sejmu Śląskiego, z organów autonomicznego województwa śląskiego, ustanowiony na mocy Statutu Organicznego Województwa Śląskiego z dnia 15 lipca 1920 roku.

Skarb Śląski miał, na podstawie Statutu Organicznego, prawo do zbierania na terenie województwa podatków oraz wprowadzania do obiegu własnych papierów wartościowych[1], jednak do ich emisji poza granice Śląska potrzebna była zgoda ministra skarbu. Statut Organiczny przewidywał także wprowadzenie osobnego, śląskiego systemu podatkowego[potrzebny przypis].

Dochody z podatków i opłat pobieranych z terenu województwa wpływały w całości do Skarbu Śląskiego, który prowadził za ich pomocą administrację podatkową. Ze swoich dochodów Skarb Śląski przekazywał Skarbowi Państwa część ponad obliczoną na podstawie wzoru ułożonego na zasadzie czynnika ludności i siły podatkowej, a zamieszczonego w dodatku do statutu organicznego[2].

c = a d b {\displaystyle c={\frac {ad}{b}}}

  • a – ludność cywilna województwa
  • b – ludność cywilna państwa
  • c – dochód ogólny z podatków i opłat Skarbu Śląskiego
  • d – dochód ogólny Skarbu Państwa i Śląskiego

Ostatecznie to Śląska Rada Wojewódzka określała, a Rada Ministrów zatwierdzała ostateczną kwotę. W przybliżeniu 60% dochodów zostawało w województwie, a 40% było odprowadzanych do Warszawy[3].

Skarbiec w gmachu Sejmu Śląskiego (w 2006 roku), gdzie dawniej trzymano rezerwy Skarbu Śląskiego

Dochody Skarbu Śląskiego w roku budżetowym 1928/29 wyniosły 131 mln zł[4].

Wydatki Skarbu Śląskiego kształtowały się następująco (lata budżetowe)

  • 1926/27 – 79,06 mln zł[5]
  • 1927/28 – 95,05 mln zł[5]
  • 1928/29 – 91,91 mln zł[5]
  • 1932/33 – 82,464 mln zł
  • 1934/35 – 66,401 mln
  • 1935/36 – 77,805 mln
  • 1936/37 – 82,017 mln
  • 1937/38 – 78,065 mln[a]
  • 1938/39 – 86,334 mln[a]

Zadłużenie Skarbu Śląskiego w 1938 roku wynosiło ponad 72 mln zł[6].

Skarb Śląski sfinansował budowę gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach, tam też przechowywano skarbiec Skarbu Śląskiego.

Po kampanii wrześniowej i klęsce Polski Niemcy włączyli polski Śląsk do prowincji śląskiej III Rzeszy, a wszelkie instytucje autonomiczne zlikwidowano.

6 maja 1945 roku Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę konstytucyjną o likwidacji autonomii województwa śląskiego, w tym także Skarbu Śląskiego[7].

Uwagi

Zobacz w Wikiźródłach tekst
Ustawa Konstytucyjna o zniesieniu statutu organicznego województwa śląskiego
  1. ↑ a b Planowane.

Przypisy

  1. ↑ Tekst Statutu Organicznego Województwa Śląskiego.
  2. ↑ Województwo Śląskie. 1918 – 1928. Rozwój administracji samorządowej Województwo Śląskiego w zarysie. Informator i przewodnik po wystawie Województwa Ślaskiego na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu.” Katowice 1929. Nakładem Śląskiej Rady Wojewódzkiej w Katowicach.
  3. ↑ Rocznica uchwalenia konstytucji autonomicznego województwa śląskiego.
  4. ↑ Mały rocznik statystyczny 1939, wyd. GUS, s. 371.
  5. ↑ a b c Województwo Śląskie 1918-1928. Informator i Przewodnik, Katowice wyd. Śląska Rada Wojewódzka w Katowicach, 1929 s. 213.
  6. ↑ Mały rocznik statystyczny, GUS 1938, s. 374, 358.
  7. ↑ Ustawa Konstytucyjna z dnia 6 maja 1945 r. o zniesieniu statutu organicznego województwa śląskiego. (Dz.U. z 1945 r. nr 17, poz. 92).

Bibliografia

  • Tekst Statutu Organicznego Województwa Śląskiego