Pełka (biskup krakowski)

Nie mylić z: Pełką, arcybiskupem gnieźnieńskim.

Pełka
Data i miejsce śmierci	11 września 1207 Kraków
Biskup krakowski
Okres sprawowania	1185-1207

Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	styczeń lub luty 1186

Ten artykuł od 2014-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pełka, Fulko (zm. 11 września 1207 w Krakowie) – biskup krakowski od 1185, przed nominacją dziekan kapituły krakowskiej^[1].

Pochodził z rodu Lisów. Był synem Stępoty, bratem: Stefana kasztelana krakowskiego, Mikołaja wojewody krakowskiego i Stępoty Młodszego.

Bliski współpracownik księcia Kazimierza II Sprawiedliwego, mianowany przez niego biskupem po śmierci biskupa Gedki (1185). Po śmierci księcia pełnił wraz z wojewodą krakowskim Mikołajem Gryfitą w 1194 rządy regencyjne w imieniu nieletnich książęcych synów. Sakrę biskupią otrzymał bezpośrednio od papieża Urbana III, który nadał jemu i jego następcom w diecezji krakowskiej przywilej pierwszeństwa przed pozostałymi biskupami polskich prowincji kościelnych (bulla In eminenti sedis z 4 lutego 1186). Takiej papieskiej bulli i uprawnień nie uzyskało żadne inne biskupstwo. Historycy przypuszczają, że aspiracje biskupa Pełki mogły iść dalej i dotyczyć powołania w Krakowie arcybiskupstwa. Dbał o niezależność diecezji od władzy świeckiej. Zwolennik reform gregoriańskich w kościele. W Krakowie podjął próbę założenia pierwszego szpitala – przytułku dla biednych i chorych.

Zmarł 11 września 1207 r.^[1]^[2]

Pochowany został w katedrze wawelskiej.

Zobacz też

dokument Kazimierza Sprawiedliwego z 12 kwietnia 1189 roku

Przypisy

↑ ^a ^b Pełka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-25] .
↑ WojciechW. Baran-Kozłowski WojciechW., Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz (1199-1219). Działalność kościelna i polityczna, Poznań: Wydawn. Poznańskie, 2005, s. 122, ISBN 83-7177-395-1, OCLC 63125776 .

Linki zewnętrzne

JacekJ. Maciejewski JacekJ., Biskup krakowski Pełka a bitwa nad Mozgawą w 1195 roku, „Kwartalnik Historyczny”, 124 (3), 2017, s. 411–438 .

Biskupi krakowscy

Biskupi diecezjalni	Prohor (ok. 973–986?) Prokulf (986–995?) Poppon (1000–1008?) Gompon (1009–1018?) Lambert I (1019–1030) Rachelin (1030/1032?–1046?) Aaron (1046?–1059) Lambert II Suła (1061–1071) Stanisław ze Szczepanowa (1072–1079) Lambert III (1082–1101) Czasław (1101) Baldwin (1102–1109) Maurus (1109/1110–1118) Radost (1118–1142) Robert (1142–1143) Mateusz (1143–1166) Gedko (1166?–1185?) Pełka (1185?–1207) Wincenty Kadłubek (1208–1218) Iwo Odrowąż (1218–1229) Wisław z Kościelca (1229–1242) Jan Prandota (1242–1266) Paweł z Przemankowa (1266–1292) Prokop (1292–1294) Jan Muskata (1294–1320) Nanker (1320–1326) Jan Grot (1326–1347) Piotr z Falkowa (1347–1348) Bodzęta (1348–1366) Florian Mokrski (1367–1380) Zawisza Kurozwęcki (1380–1382) Jan Radlica (1382–1392) Piotr Wysz (1392–1412) Wojciech Jastrzębiec (1412–1423) Zbigniew Oleśnicki (1423–1455) Tomasz Strzępiński (1455–1460) Jakub z Sienna (1461–1463) Jan Gruszczyński (1463–1464) Jan Lutkowic z Brzezia (1464–1471) Jan Rzeszowski (1471–1488) Fryderyk Jagiellończyk (1488–1503) Jan Konarski (1503–1524) Piotr Tomicki (1524–1535) Jan Latalski (1536–1537) Jan Chojeński (1537–1538) Piotr Gamrat (1538–1545) Samuel Maciejowski (1546–1550) Andrzej Zebrzydowski (1551–1560) Filip Padniewski (1560–1572) Franciszek Krasiński (1572–1577) Piotr Myszkowski (1577–1591) Jerzy Radziwiłł (1591–1600) Bernard Maciejowski (1600–1605) Piotr Tylicki (1607–1616) Marcin Szyszkowski (1616–1630) Andrzej Lipski (1630–1631) Jan Albert Waza (1632–1634) Jakub Zadzik (1635–1642) Piotr Gembicki (1642–1657) Andrzej Trzebicki (1658–1679) Jan Małachowski (1681–1699) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1700) Jerzy Albrecht Denhoff (1701–1702) Kazimierz Łubieński (1710–1719) Konstanty Felicjan Szaniawski (1720–1732) Jan Aleksander Lipski (1732–1746) Andrzej Stanisław Załuski (1746–1758) Kajetan Ignacy Sołtyk (1759–1788) Feliks Paweł Turski (1788–1800) Andrzej Gawroński (1805–1813) Jan Paweł Woronicz (1815–1829) Karol Skórkowski (1830–1851) Franciszek Zglenicki (1836–1841 adm. apost.) Ludwik Łętowski (1845–1849 adm. apost.) Antoni Junosza Gałecki (1862–1879 adm. apost.) Albin Dunajewski (1879–1894) Jan Puzyna (1895–1911) Adam Stefan Sapieha (1911–1951) Eugeniusz Baziak (1951–1962 adm. apost.) Karol Wojtyła (1964–1978) Franciszek Macharski (1979–2005) Stanisław Dziwisz (2005−2016) Marek Jędraszewski (od 2017)
Biskupi pomocniczy	Marcin (1303–1306) Jan (1347–1348) Tomasz z Sienna (1360–ok. 1371) Zbigniew z Łapanowa (1395–1412) Jarosław z Lublina (1423–1444) Jerzy (1446–1461) Paweł z Krakowa (1464–1498) Marian Lulias(1499–1503) Jan Amicinus (1503–1526) Dominik Małachowski (1527–1544) Erazm Ciołek (1544–1546) Andrzej Spot (1547–1559) Stanisław Słomowski (1560–1565) Marcin Białobrzeski (1566–1577) Jakub Milewski (1578–1586) Paweł Dembski (1587–1614) Tomasz Oborski (1614–1645) Olbracht Lipnicki (1645–1657) Mikołaj Oborski (1658–1689) Stanisław Szembek (1690–1700) Kazimierz Łubieński (1700–1705) Michał Szembek (1706–1726) Michał Ignacy Kunicki (1726–1751) Franciszek Potkański (1753–1786) Józef Olechowski (1786–1806) Wojciech Radoszewski (1787–1798) Jan Kanty Lenczowski (1767–1807) Augustyn Karol Lipiński (1814) Tomasz Nowiński (1816–1830) Franciszek Zglenicki (1824–1841) Ludwik Łętowski (1845–1868) Antoni Junosza Gałecki (1862–1879) Anatol Nowak (1900–1924) Stanisław Rospond (1927–1958) Eugeniusz Baziak (1951 koadiutor) Karol Wojtyła (1958–1964) Julian Groblicki (1960–1992) Jan Pietraszko (1962–1988) Albin Małysiak (1970–1993) Stanisław Smoleński (1970–1992) Kazimierz Górny (1985–1992) Kazimierz Nycz (1988–2004) Jan Szkodoń (1988–2022) Jan Zając (2004–2014) Józef Guzdek (2004–2010) Grzegorz Ryś (2011–2017) Damian Muskus (od 2011) Janusz Mastalski (od 2019) Robert Chrząszcz (od 2021)

Biskupi diecezjalni