Pademelon
| Thylogale | |||
| J.E. Gray, 1837[1] | |||
 Pademelon czerwonoszyi (T. thetis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | torbacze | ||
| Rząd | dwuprzodozębowce | ||
| Nadrodzina | Macropodoidea | ||
| Rodzina | kangurowate | ||
| Podrodzina | kangury | ||
| Plemię | Dendrolagini | ||
| Rodzaj | pademelon | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Halmaturus (Thylogale) eugenii J.E. Gray, 1837 (= Halmaturus thetis Lesson, 1828) | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
| |||
Pademelon[4] (Thylogale) – rodzaj ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii (włącznie z Tasmanią) i Nowej Gwinei[5][6][7].
Morfologia
Długość ciała 29–66,7 cm, długość ogona 27–57 cm; masa ciała samic 1,8–10 kg, samców 2,5–12 kg[6][8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1837 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym opisowi kilku nowych lub mało znanych ssaków, głównie ze zbiorów Muzeum Brytyjskiego, opublikowanym na łamach The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology[1]. Jako gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) pademelona czerwonoszyjego (T. thetis).
Etymologia
- Thylogale (Thylacogale): gr. θυλακος thulakos ‘wór’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’[9].
- Conoyces: etymologia nieznana, Lesson nie podał znaczenia nazwy rodzajowej[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Didelphis brunii von Schreber, 1777
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11][8][5]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[4] | Podgatunki[6][5][8] | Rozmieszczenie geograficzne[6][5][8] | Podstawowe wymiary[6][8][b] | Status IUCN[12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Thylogale billardierii | (Desmarest, 1822) | pademelon rudobrzuchy | gatunek monotypowy | Australia (Tasmania (w tym wyspy Schouten, Wyspa Bruny i De Witt Island) | DC: 56–63 cm DO: 32–42 cm MC: 2,4–12 kg | LC |
 | Thylogale thetis | (Lesson, 1828) | pademelon czerwonoszyi | gatunek monotypowy | Australia (południowo-wschodni Queensland (od Gladstone) do południowo-wschodniej Nowej Południowej Walii (Illawarra)) | DC: 29–62 cm DO: 27–51 cm MC: 1,8–9,1 kg | LC |
 | Thylogale stigmatica | (Gould, 1860) | pademelon czerwononogi | 4 podgatunki | Australia (wybrzeże Queenslandu do środkowej Nowej Południowej Walii) i Papua-Nowa Gwinea (obszary sawannowe i trawiaste Trans-Fly w południowej Nowej Gwinei) | DC: 39–54 cm DO: 30–47 cm MC: 2,5–6,8 kg | LC |
 | Thylogale browni | (Ramsay, 1887) | pademelon nowogwinejski | 2 podgatunki | północna i wschodnia Nowa Gwinea w Indonezji i Papui-Nowej Gwinei; introdukowany na wyspie Yapen i kilku wyspach z Archipelagu Bismarcka | DC: 49–67 cm DO: 30–52 cm MC: 3–9,1 kg | VU |
| Thylogale brunii | (von Schreber, 1778) | pademelon śniady | gatunek monotypowy | Wyspy Kai, Wyspy Aru oraz południowa i południowo-wschodnia Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) | DC: 46–60 cm DO: 31–57 cm MC: brak danych | VU | |
| Thylogale calabyi | Flannery, 1992 | pademelon stokowy | gatunek monotypowy | Papua-Nowa Gwinea (nierównomiernie we wschodniej części Gór Centralnych (Giluwe, Góra Wilhelma i Mount Albert Edward) | DC: 33–55 cm DO: 25–46 cm MC: brak danych | EN |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony.
Opisano również gatunki wymarłe:
- Thylogale christenseni Hope, 1981[13] (Nowa Gwinea; holocen).
- Thylogale ignis Flannery, Rich, Turnbull & Lundelius, 1992[14] (Australia; pliocen).
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b J.E. Gray. Description of some new or little known Mammalia, principally in the British Museum Collection. „The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology”. New Series. 1, s. 583, 1837. (ang.).
- ↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 194. (fr.).
- ↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 370. (łac.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 17, 18. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92–94. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 699–701. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thylogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 63. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 678.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 199.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
- ↑ J.H. Hope. A new species of Thylogale (Marsupialia: Macropodidae) from Mapala Rock Shelter, Jaya (Carstensz) Mountains, Irian Jaya (western New Guinea), Indonesia. „Records of the Australian Museum”. 33 (8), s. 370, 1981. (ang.).
- ↑ T.F. Flannery, T.H. Rich, W.D. Turnbull & E.L. Lundelius. The Macropodoidea (Marsupialia) of the Early Pliocene Hamilton local fauna, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. New series. 25, s. 19, 1992. (ang.).
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- Britannica: animal/scrub-wallaby
- SNL: pademeloner
