Otidea bufonia
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | workowce | ||
Klasa | kustrzebniaki | ||
Rząd | kustrzebkowce | ||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | Otidea bufonia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Otidea bufonia (Pers.) Boud. Hist. Class. Discom. Eur. (Paris): 52 (1907) | |||
|
Otidea bufonia (Pers.) Boud. – gatunek grzybów należący do rodziny uchówkowatych (Otideaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Otidea, Otideaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał w 1822 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza bufonia. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1907 Jean Louis Émile Boudier[1].
Ma 8 synonimów. Niektóre z nich:
- Galactinia bufonia (Pers.) Bigeard & H. Guillemin 1913
- Geopyxis bufonia (Pers.) Sacc. 1889[2].
Morfologia
- Owocnik
Apotecja występują gromadnie, rzadko pojedynczo. Mają wysokość 15–45 mm, szerokość 32 mm, początkowo kształt ucha, później rozszerzają się i stają się głęboko miseczkowate, rozdwojone, na krótkim trzonie lub siedzące. Hymenium początkowo pomarańczowobrązowe, czasami oliwkowobrązowe, następnie ciemno pomarańczowobrązowe, w eksykatach szarawobrązowe, lekko fioletowe. Powierzchnia zewnętrzna ciemnobrązowa, czasami blado rdzawobrązowa, fioletowobrązowa lub z oliwkowymi tonami. Są nieco higrofaniczne, po wyschnięciu nieco jaśniejsze. Trzon 5–14 × 7–10 mm. U podstawy miseczka pokryta szeroko stożkowymi lub spłaszczonymi, ciemnobrązowymi brodawkami. Zapach słaby, smak łagodny. U podstawy trzonu gęsta, brązowo-biała lub jasnobrązowa grzybnia[3].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki wąsko wrzecionowate, rzadko jajowate, nierównoboczne, z dwoma gutulami, bardzo rzadko z trzecią mała gutulą, gładkie, szkliste do blado żółtawych (12–)13–16,5(–18) × 6 –7,5(–8) µm. Parafizy haczykowate, kilka zakrzywionych, tej samej szerokości lub z nieznacznie powiększonymi wierzchołkami, 3,5–5 (–7) µm szerokości, bez nacięć lub rzadko z wycięciem na spodzie, refrakcyjne, jasno brązowawo żółte. Worki 143–172 × 10–12 µm. Ściana apotecjum o grubości 1–1,3 mm. Subhymenium o grubości 70–100 µm, widoczne jako ciemniejsza strefa, złożona z cylindrycznych lub nabrzmiałych komórek, gęsto ułożonych. Rdzeń o teksturze intricata, grubości 0,5–0,7 mm, zbudowany z grubościennych strzępek o średnicy 3,5–9 µm, szklistych do jasnobrązowych, niektóre pokryte uderzająco ciemnymi, brązowymi plamami. Zewnętrzna warstwa apotecjum o teksturze angularis, grubości 80 –100 µm, zbudowana z cienkościennych, brązowawych komórek o wymiarach 16– 31 × 11–25(–30) µm. Powierzchnia z szeroko stożkowymi brodawkami o wysokości 40–80 µm, uformowana przez obfite, krótkie włosy zawierające od 3–4 prawie kulistych lub wydłużonych komórek, zwężonych w przegrodach, o szerokości 6–11 µm, czasami z galaretowatą otoczką. Wysięki żywiczne obfite, ciemno brązowe, częściowo rozpuszczające się w KOH. Grzybnia podstawy zbudowana ze strzępek o średnicy 3,5–4,5 µm, szklistych do brązowych, z tłustymi, jasnobrązowymi kroplami na powierzchni, czasami krystaliczna i w kształcie pręcika[3].
- Gatunki podobne
Otidea bufonia makroskopowo charakteryzuje się miseczkowatymi apotecjami, z ciemnobrązową powierzchnią zewnętrzną i brązową, omszoną podstawą, szczególnie w suszonych okazach. Mikroskopowo ma wąsko wrzecionowate zarodniki i strzępki z prążkowanymi wysiękami żywicznymi w warstwie środkowej. Bardzo podobna jest Otidea mirabilis. Barwa apotecjum u O. bufonia wykazuje dużą zmienność, jeśli występują fioletowe odcienie można pomylić z O. mirabilis[3].
Występowanie i siedlisko
Najwięcej stanowisk Otidea bufonia podano w Europie. Poza nią występuje jeszcze w Ameryce Północnej, Środkowej i w Azji[4]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 4 stanowiska[5], w późniejszych latach podano wiele nowych[6].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-09-06] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-09-06] (ang.).
- ↑ a b c IbaiI. Olariaga IbaiI. i inni, A monograph of Otidea (Pyronemataceae, Pezizomycetes), „Persoonia - Molecular Phylogeny and Evolution of Fungi”, 35 (1), s. 206–209, DOI: 10.3767/003158515X688000 [dostęp 2023-09-06] (ang.).
- ↑ Występowanie Otidea bufonia na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ a b Maria AlicjaM.A. Chmiel Maria AlicjaM.A., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 88, ISBN 978-83-89648-46-4 .
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-06] .