Osiedle Centrum A

Osiedle Centrum A
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1132 z 30 grudnia 2004[1]
Ilustracja
Widok z południowego zachodu
Państwo

 Polska

Miasto

Kraków

Dzielnica

XVIII Nowa Huta

Poprzednia nazwa

Osiedle A-31

Data budowy

1950–1953

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Osiedle Centrum A”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Osiedle Centrum A”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Osiedle Centrum A”
Ziemia50°04′19″N 20°02′25″E/50,071944 20,040278
Multimedia w Wikimedia Commons

Osiedle Centrum A (do roku 1958 Osiedle A-31) – osiedle w Krakowie, w starszej części Nowej Huty, w dzielnicy XVIII, niestanowiące jednostki pomocniczej niższego rzędu w ramach dzielnicy.

Osiedle powstało w latach 1950–1953. Budynki projektował Janusz Ingarden. Jest to jedyne osiedle gdzie zrealizowano wszystkie zaprojektowane małe detale architektoniczne (kolumny, attyki).

Ograniczone jest od południa Aleją Jana Pawła II, od wschodu ulicą Gajocha, od zachodu Placem Centralnym, a od północy Aleją Solidarności. W ciągu handlowym, przy Placu Centralnym, znajdowały się: cukiernia „Markiza”, salon „Mody Polskiej”, zlikwidowany po 1989, a w jego miejscu powstał sklep odzieży używanej. W bloku 4 do dzisiaj istnieje całodobowa apteka, a w bloku 6 znajdowała się piwiarnia „Bar pod Zegarem”.

W centrum osiedla znajduje się podziemny garaż, element wojskowej infrastruktury Nowej Huty, dawniej służący firmie taksówkowej a obecnie jako prywatne garaże.

Odrestaurowano w 2015 neon "Markiza", reklamę sklepu ze słodyczami, jedyny z kilkunastu ozdabiających Plac Centralny w latach PRL. Wszystkie wnętrza lokali użytkowych znajdujących się na osiedlu a projektowanych przez zespół architektów Mariana Sigmunda zniszczono po 1989.

  • Blok Centrum A 10 z charakterystycznymi dla tego osiedla loggiami
    Blok Centrum A 10 z charakterystycznymi dla tego osiedla loggiami
  • os. Centrum A 5 Oryginalna nowohucka krata w drzwiach na osiedlu
    os. Centrum A 5
    Oryginalna nowohucka krata w drzwiach na osiedlu
  • Oryginalne nowohuckie kraty w oknach na parterze na osiedlu Centrum A
    Oryginalne nowohuckie kraty w oknach na parterze na osiedlu Centrum A
  • os. Centrum A 6a Klub Osiedlowy Jędruś i mural Joela Bergnera
    os. Centrum A 6a
    Klub Osiedlowy Jędruś i mural Joela Bergnera
  • Neon "Markiza"
    Neon "Markiza"
  • Żłobek i blok mieszkalny wewnątrz osiedla (os. Centrum A 12 i 13)
    Żłobek i blok mieszkalny wewnątrz osiedla (os. Centrum A 12 i 13)
  • Wjazd do podziemnego garażu
    Wjazd do podziemnego garażu
  • Wnętrze osiedla, plac zabaw (os. Centrum A 1 i 13)
    Wnętrze osiedla, plac zabaw (os. Centrum A 1 i 13)
  • Widok od alei Jana Pawła II (os. Centrum A 11 i 10)
    Widok od alei Jana Pawła II (os. Centrum A 11 i 10)
  • Wschodnia strona osiedla (os. Centrum A 9 i 5)
    Wschodnia strona osiedla (os. Centrum A 9 i 5)

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2024-02-04] .

Bibliografia

  • Ryszard Dzieszyński, Jan L. Franczyk Encyklopedia Nowej Huty, Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce 2006, ISBN 978-83-7490-060-7
  • Tadeusz Binek Służby inwestycyjne Nowej Huty, Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce 2009, ISBN 978-83-7490-280-9
  • MaciejM. Miezian MaciejM. i inni, Nowa Huta, socjalistyczna w formie, fascynująca w treści, Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2004, ISBN 83-918869-9-9, OCLC 831122710 .
  • p
  • d
  • e

herb Krakowa