Maciej Kurak

Maciej Kurak (ur. 15 kwietnia 1972 w Poznaniu) – polski artysta wizualny, prof. dr hab. Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Rektor UAP w Poznaniu w kadencji 2024–2028^[1][2]. Od 2004 roku tworzy grupy Wunderteam, Grupa 404 i projekt „Galeria Niewielka”^[1]. Jest laureatem głównej nagrody Fundacji Deutsche Bank w konkursie Spojrzenia, organizowanym przez Galerię Zachęta w Warszawie, na najciekawszego artystę młodego pokolenia w 2005 roku^[3]. W 2006 został uhonorowany Medalem Młodej Sztuki. Laureat Paszportu „Polityki” w kategorii Sztuki wizualne w 2009 roku. Pomysłodawca i współautor projektu graficznego Bunt. Nowe ekspresje^[4][5] poświęconego badaniu spuścizny grupy awangardowej Bunt.

Studiował na Wydziale Grafiki ASP w Poznaniu. W 2003 roku obronił doktorat w zakresie grafiki warsztatowej. W 2020 roku uzyskał tytuł profesora w dziedzinie sztuki^[6]. W latach 2008–2016 był prodziekanem Wydziału Grafiki i Komunikacji Wizualnej UAP. Od 2009 pełni funkcję kierownika II Pracowni Grafiki – Druk Płaski – Grafika Cyfrowa | Serigrafia UAP^[7]. Od 2016 do 2020 roku zajmował stanowisko prorektora ds. rozwoju kadry i promocji UAP, a w latach 2020–2024 pełnił funkcję prorektora ds. naukowo-artystycznych. W 2021 roku powołany został na eksperta ds. ewaluacji przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. W 2024 roku został wybrany na Rektora Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu w kadencji 2024–2028^[1][2].

Macieja Kuraka intrygują prace instalacyjne i symulacje przestrzenne. Przestrzeń fizyczna, organizowana przez architekturę; przestrzeń historyczna, nawarstwiająca się na przedmiotach; przestrzeń symboliczna, odwołująca się do tkwiących w naszej świadomości wyobrażeń i przyzwyczajeń. „Wiele prac Macieja Kuraka zostało zaprojektowanych do przestrzeni publicznej, jednak ich działanie realizuje się w przestrzeni mentalnej widza”^[8].

Obrazuje to katalog prac Macieja Kuraka, ten obejmujący ważne dla niego lata 2000–2010, który nosi tytuł „Sag mir wo die Blumen Sind”? Maciej Kurak tłumaczy: „Jest to tytuł piosenki śpiewanej przez Marlenę Dietrich dla żołnierzy Wermachtu”^[9].

Realizując w tych latach instalacje, instalacje inspirowane architekturą, artysta proponuje nam nowe na nie spojrzenie. Uważa bowiem, że „odsłania ono ukryte, nigdy nie zwerbalizowane historie z naszej wyobraźni”. Na przykład w Poznaniu przy ulicy Żydowskiej, na ścianie, gdzie widoczne były ślady po zburzonym domu, przymocował przypadkowe meble do ścian nośnych budynku – Serenada (2001). Według Macieja Kuraka, było to wspomnienie miejsca, które przestało istnieć. Nostalgiczna, przerwana w połowie „Serenada”, doczekała się prawdopodobnie wielu zakończeń. W Zielonej Górze, również w przestrzeni miejskiej, Maciej Kurak przedstawił Symulację autentyczności (2002), ustawiając w miejscu dwóch zburzonych wcześniej budynków konstrukcje przypominające zapadnięte pod ziemię domy. W tej konstrukcji widoczne były tylko wierzchołki murów, dachy z kominami i antenami satelitarnymi. Ta atrapa, zaistniała na zasadzie, zapadającego się w przestrzeń wspomnienia. W pracy Sweet harmony (2004) z kolei, zestawił w jedno, swoje wyobrażenie idealnego mieszkania z przestrzenią tradycyjnie zamieszkanego domu, która to była już wypełniona przez mieszkańców. Mieszkanie „idealne”, znajdowało się wewnątrz tego mieszkania tradycyjnego, i wypełniało niemal całą przestrzeń. Mieszkanie zewnętrzne zmieniło się więc w korytarz otulający mieszkanie wewnętrzne, które w ten sposób, dla artysty, oraz mieszkańców, stało się intruzem zagarniającym przestrzeń. Dlatego, mieszkanie to, pomimo tego, że „idealne”, nie przystawało więc do otaczającej rzeczywistości. Na pracę To tu i to tam (2006) składała się pokazywana w domku z kartonu też „idealna”, zdaniem Macieja Kuraka, przestrzeń skonstruowana z tego właśnie materiału. Ten cały pokoik, wszystkie sprzęty, jakie się w nim znajdowały, zostały przez artystę wykonane z kartonu.

Wszystkie te prace Macieja Kuraka, poruszają zwykle problem autentyczności przestrzeni. Maciej Kurak wyjaśnia to tak:

• Neseser – Poznań, 2009

• Magdalena Popławska i inni red., Maciej Kurak – Sag mir wo die Blumen sind, Galeria Miejska "Arsenał", Poznań 2010, ISBN: 978-83-61886-15-0
• Piotr Bernatowicz, Maciej Kurak na Dzień Babci, www.obieg.pl 2005.
• Piotr Kowalik, Kiedy ściana, sufit i podłoga przestają pełnić swoje funkcje. O twórczości Macieja Kuraka, www.sekcja.org, 2006.
• Marcin Krasny, „Mamy cię!”, czyli pułapki Macieja Kuraka, „Obieg” 2/2005.
• Maciej Kurak (red.), Bunt. Nowe ekspresje, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, 2021, ISBN: 978-83-66015-72-2

• Maciej Kurak, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .