Mąż i żona
Strona wydania z 1826 | |||
Autor | Aleksander Fredro | ||
---|---|---|---|
Typ utworu | komedia | ||
Data powstania | 1821 | ||
Wydanie oryginalne | |||
Język | |||
Data wydania | 1826 | ||
| |||
|
Mąż i żona. Komedia we trzech aktach, wierszem – trzyaktowa komedia Aleksandra Fredry napisana w 1821.
Informacje
Komedia prawdopodobnie została napisana w 1821[1]. Prapremiera sztuki odbyła się w teatrze lwowskim 29 kwietnia 1822[2][3]. Po raz pierwszy sztuka została wydrukowana w Wiedniu w 1826 w tomie drugim komedii Fredry[1]. Zachowała się rękopiśmienna kopia komedii z poprawkami autora, sporządzona dla cenzury lwowskiej w 1823[1].
Treść
W utworze występuje czworo bohaterów, których łączy wzajemna sieć powiązań i zdrad. Elwira – żona hrabiego Wacława romansuje z jego przyjacielem Alfredem. Wacław – jej mąż romansuje z Justysią. Justysia – służąca a zarazem przyjaciółka i powiernica Elwiry romansuje zarazem z Alfredem i Wacławem. Każdy z bohaterów dopuszcza się zdrady, lecz jednocześnie oczekuje uczciwości i wierności od pozostałych. Gdy wszystko wychodzi na jaw, mężczyźni dochodzą do wniosku, że skandal musi zostać wyciszony dla dobra Elwiry, a Justysia trafi do klasztoru[4].
Inscenizacje (wybór)[5]
Teatr | Rok premiery | Reżyseria |
---|---|---|
Teatr Narodowy | 1823 | |
1977 | Adam Hanuszkiewicz | |
1987 | Jerzy Krasowski | |
Teatr Miejski w Bygdoszczy | 1926 | Artur Kwiatkowski |
Cricot | 1938 | Władysław Krzemiński |
Teatr Małych Form Miniatury w Warszawie | 1944 | Zbigniew Sawan |
Teatr (obecnie im. Aleksandra Węgierki) w Białymstoku | 1945 | Jerzy Śliwiński |
1965 | Izabella Cywińska-Adamska | |
1975 | Bronisław Orlicz | |
1996 | Andrzej Jakimiec | |
Teatr Ziemi Pomorskiej w Toruniu | 1946 | Leonia Jabłonkówna |
1950 | Maria Szczęsna | |
1956 | Maria D’Alphonse | |
Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach | 1946 | Władysław Krzemiński |
1962 | Edward Żytecki | |
1975 | Józef Wyszomirski | |
1987 | Bogdan Tosza | |
Teatr Aktorów Województwa Gdańskiego | 1947 | Wanda Jarszewska |
Teatr Stary w Krakowie | 1947 | Władysław Krzemiński |
1973 | Wanda Laskowska | |
1995 | Włodzimierz Nurkowski | |
Teatr Miniatury (MTD) w Warszawie | 1948 | Zbigniew Sawan |
Teatr Polski w Szczecinie | 1948 | Henryk Lotar |
1964 | Ewa Kołogórska | |
1985 | Zbigniew Chrzanowski | |
Teatr Miejski im. Stefana Żeromskiego w Kielcach | 1948 | Hanna Małkowska |
1978 | Jowita Pieńkowicz | |
Teatr (obecnie im. Wandy Siemaszkowej) w Rzeszowie | 1949 | Neonilla Kilar-Krzywicka |
1962 | Czesław Wołłejko | |
1995 | Włodzimierz Nurkowski | |
Teatr Polski w Poznaniu | 1949 | Stefan Drewicz |
1966 | Stefan Drewicz | |
Teatr Polski w Warszawie | 1949 | Bohdan Korzeniewski |
1997 | Andrzej Łapicki | |
2017 | Jarosław Kiljan[6] | |
Państwowy Teatr w Świdnicy | 1949 | Zygmunt Bończa-Tomaszewski |
Teatr Dolnośląski w Jeleniej Górze | 1951 | Zuzanna Łozińska |
1972 | Jowita Pieńkowicz | |
Teatr Wybrzeże w Gdańsku | 1951 | Stefan Drewicz |
1989 | Jerzy Łapiński | |
2002 | Anna Augustynowicz | |
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu | 1952 | Jan Świderski |
1972 | Henryk Baranowski | |
Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie (dawniej Olsztyn-Elbląg) | 1953 | Anna Kochanowska |
1974 | Marian Szczerski | |
Teatr (obecnie im. Jana Kochanowskiego) w Opolu | 1953 | Eugeniusz Aniszczenko |
1989 | Jerzy Schejbal | |
Teatr Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze | 1953 | Stanisław Cegielski |
Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie | 1953 | Stefan Drewicz |
1980 | Roman Kruczkowski | |
Bałtycki Teatr Dramatyczny w Koszalinie | 1954 | Irena Górska |
1972 | Zdzisław Dąbrowski | |
Teatry Dramatyczne w Częstochowie | 1955 | Henryk Lotar |
Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi | 1956 | Emil Chaberski |
1962 | Konrad Łaszewski | |
1979 | Jerzy Hutek | |
Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie | 1957 | Eugeniusz Aniszczenko |
Teatr Powszechny Województwa Gdańskiego | 1957 | Eugeniusz Poreda |
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie | 1963 | Bohdan Korzeniewski |
1989 | Jan Błeszyński | |
Teatr Polski w Bydgoszczy | 1964 | Zofia Mikulska |
1979 | Bohdan Korzeniewski | |
Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie | 1964 | Ewa Kołogórska |
1985 | Janusz Hamerszmit | |
1994 | Wanda Laskowska | |
Teatr Polski w Bielsku-Białej | 1965 | Henryk Lotar |
2000 | Mariusz Orski | |
Teatry Dramatyczne we Wrocławiu | 1965 | Artur Młodnicki |
Teatr Ateneum w Warszawie | 1966 | Janusz Warmiński |
Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim | 1966 | Janusz Obidowicz |
Estrada Dolnośląska | 1967 | Artur Młodnicki |
Teatr Ludowy w Nowej Hucie | 1968 | Irena Babel |
Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu | 1968 | Roman Kordziński |
1970 | Krzysztof Rościszewski | |
Teatr Zagłębia w Sosnowcu | 1968 | Wiesław Mirecki |
Teatr Ziemi Gdańskiej w Gdyni | 1969 | Wojciech Boratyński |
Teatr Nowy w Łodzi | 1969 | Zbigniew Józefowicz |
Teatr Dramatyczny (obecnie im. Jerzego Szaniawskiego) w Wałbrzychu | 1975 | Maryna Broniewska |
1993 | Ryszard Maciej Nyczka | |
Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie | 1975 | Irma Czaykowska |
Teatr Płocki - Ośrodek Kultury i Sztuki w Płocku | 1976 | Henryk Rozen |
Teatr Muzyczny w Słupsku | 1979 | Marek Grzesiński |
Teatr im. Juliana Tuwima w Łodzi | 1982 | Andrzej Madej |
Teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Krakowie | 1987 | Irena Wollen |
Teatr Polski Bielsko-Cieszyn | 1988 | Aleksandra Górska |
Teatr Polski we Wrocławiu | 1988 | Igor Przegrodzki |
Teatr Nowy w Lublinie | 1989 | Cezary Karpiński |
Słupski Teatr Dramatyczny | 1991 | Jowita Pieńkiewicz |
Teatr Satyry "Maszkaron" w Krakowie | 1993 | Jerzy Braszka |
Teatr Powszechny w Warszawie | 1993 | Krzysztof Zaleski |
Teatr "Z Potrzeby" w Radomiu | 1996 | Krystyna Bigelmajer |
Teatr Nowy w Zabrzu | 1997 | Irena Jun |
Centrum Sztuki - Teatr Dramatyczny w Legnicy | 1999 | Krzysztof Kopka |
Teatr Nowy w Warszawie | 2003 | Adam Hanuszkiewicz |
Teatr 2.Strefa w Warszawie | 2003 | Sylwester Biraga |
Teatr Współczesny w Szczecinie | 2006 | Andrzej Bubień |
Teatr 6.piętro w Warszawie | 2010 | Eugeniusz Korin |
Teatr Zwierciadło w Łodzi | 2011 | Krzysztof Kaczmarek |
Krakowski Teatr Komedia | 2015 | Maciej Luśnia |
Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze | 2016 | Wiesław Cichy |
Teatr I.N.N.I. w Warszawie | 2017 | Dominika Malczyńska |
Teatr Polonia | 2022 | Krystyna Janda[7] |
Spektakle radiowe[5]
- Mąż i żona (1950, reż. Bohdan Korzeniewski)
- Mąż i żona (1972, reż. Wojciech Maciejewski)
- Mąż i żona (2015, reż. Ewelina Pietrowiak)
Spektakle telewizyjne[5]
- Mąż i żona (1955, reż. Bohdan Korzeniewski)[8]
- Mąż i żona (1958, reż. Jerzy Hoffman)[9]
- Mąż i żona (1964, reż. Maryna Broniewska)[10]
- Mąż i żona (1969, reż. Irena Babel)[11]
- Mąż i żona (1973, reż. Bohdan Korzeniewski)[12]
- Mąż i żona (1978, reż. Jan Świderski)[13]
- Mąż i żona (1997, reż. Olga Lipińska)[14]
- Mąż i żona (2016, reż. Jan Englert)[15]
Balet
Na motywach komedii Aleksandra Fredry powstał balet Anny Hop (libretto, reżyseria i choreografia) pt. Mąż i żona (premiera 2019). Akcja została umieszczona w połowie XX w. w nadmorskim kurorcie[16][17].
Przypisy
- ↑ a b c Pigoń 1955 ↓, s. 477.
- ↑ Uwagi o tekstach, [w:] AleksanderA. Fredro AleksanderA., Komedie. Seria I, Pan Geldhab ; Zrzędność i przekora ; Mąż i żona, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 477 .
- ↑ KazimierzK. Wyka KazimierzK., Mąż i żona. Komedia we 3 aktach wierszem, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 650-651 .
- ↑ MarcinM. Cieński MarcinM., Fredro, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2003, s. 66-69, ISBN 83-7023-984-6 .
- ↑ a b c Mąż i żona, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-07-13] .
- ↑ Mąż i żona [online], Terazteatr.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], Teatr Polonia (spektakle) [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ Mąż i żona [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ „Mąż i żona” Anny Hop w węgierskim Győr w ramach Roku Romantyzmu Polskiego [online], Taniecpolska.pl, 10 czerwca 2022 [dostęp 2023-07-14] .
- ↑ FilipF. Lech FilipF., Anna Hop, "Mąż i żona" [online], Culture.pl [dostęp 2023-07-14] .
Bibliografia
- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza I. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 345–525, seria: Pisma wszystkie.
Linki zewnętrzne
- Mąż i żona, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-07-12] .
- Aleksander Fredro,"Mąż i żona" [w:] Culture.pl (dzieła) [online] [dostęp 2023-07-12]
- Mąż i żona : komedya w trzech aktach wierszem [w:] bibliotece cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-07-12]
- p
- d
- e
Dramaty |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Wiersze | |||||
Proza |
- VIAF: 315938390