Lista pierwszych kosmonautów według obywatelstwa
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Astronaut_Nationalities.svg/300px-Astronaut_Nationalities.svg.png)
Poniższa lista zawiera nazwiska pierwszych astronautów z danego kraju, którzy odbyli lot kosmiczny (pod uwagę brane jest obywatelstwo posiadane w czasie trwania misji), a także datę startu; lista uszeregowana jest chronologicznie. Do października 2023 r. w kosmos polecieli przedstawiciele 46 państw.
Lista chronologiczna
Wszystkie daty podane są według czasu uniwersalnego (UTC).
Nr | Państwo | Astronauta | Lot | Data |
---|---|---|---|---|
Lata 60. XX wieku | ||||
1 | ![]() | Jurij Gagarin | ![]() | 12 kwietnia 1961 |
2 | ![]() | Alan Shepard | ![]() | 5 maja 1961 |
Lata 70. XX wieku | ||||
3 | ![]() | Vladimír Remek | ![]() | 2 marca 1978 |
4 | ![]() | Mirosław Hermaszewski | ![]() | 27 czerwca 1978 |
5 | ![]() | Sigmund Jähn | ![]() | 26 sierpnia 1978 |
6 | ![]() | Georgi Iwanow | ![]() | 10 kwietnia 1979 |
Lata 80. XX wieku | ||||
7 | ![]() | Bertalan Farkas | ![]() | 26 maja 1980 |
8 | ![]() | Phạm Tuân | ![]() | 23 lipca 1980 |
9 | ![]() | Arnaldo Tamayo Méndez | ![]() | 18 września 1980 |
10 | ![]() | Dżügderdemidijn Gürragczaa | ![]() | 22 marca 1981 |
11 | ![]() | Dumitru Prunariu | ![]() | 14 maja 1981 |
12 | ![]() | Jean-Loup Chrétien | ![]() | 24 czerwca 1982 |
13 | ![]() | Ulf Merbold | ![]() | 28 listopada 1983 |
14 | ![]() | Rakesh Sharma | ![]() | 3 kwietnia 1984 |
15 | ![]() | Marc Garneau | ![]() | 5 października 1984 |
16 | ![]() | Sultan al-Saud | ![]() | 17 czerwca 1985 |
17 | ![]() | Wubbo Ockels | ![]() | 30 października 1985 |
18 | ![]() | Rodolfo Neri Vela | ![]() | 26 listopada 1985 |
19 | ![]() | Muhammed Faris | ![]() | 22 lipca 1987 |
20 | ![]() | Abdulahad Momand | ![]() | 29 sierpnia 1988 |
Lata 90. XX wieku | ||||
21 | ![]() | Toyohiro Akiyama | ![]() | 2 grudnia 1990 |
22 | ![]() | Helen Sharman | ![]() | 18 maja 1991 |
23 | ![]() | Franz Viehböck | ![]() | 2 października 1991 |
24 | ![]() | Aleksandr Kaleri Aleksandr Wiktorienko | ![]() | 17 marca 1992 |
25 | ![]() | Dirk Frimout | ![]() | 24 marca 1992 |
26 | ![]() | Franco Malerba | ![]() | 31 lipca 1992 |
27 | ![]() | Claude Nicollier | ||
28 | ![]() | Łeonid Kadeniuk | ![]() | 19 listopada 1997 |
29 | ![]() | Pedro Duque | ![]() | 29 października 1998 |
30 | ![]() | Ivan Bella | ![]() | 20 lutego 1999 |
I dekada XXI wieku | ||||
31 | ![]() | Mark Shuttleworth | ![]() | 25 kwietnia 2002 |
32 | ![]() | Ilan Ramon | ![]() | 16 stycznia 2003 |
33 | ![]() | Yang Liwei | ![]() | 15 października 2003 |
34 | ![]() | Marcos Pontes | ![]() | 30 marca 2006 |
35 | ![]() | Anousheh Ansari | ![]() | 18 września 2006 |
36 | ![]() | Christer Fuglesang | ![]() | 10 grudnia 2006 |
37 | ![]() | Sheikh Muszaphar Shukor | ![]() | 10 października 2007 |
38 | ![]() | Yi So-yeon | ![]() | 8 kwietnia 2008 |
39 | ![]() | Andreas Mogensen | ![]() | 2 września 2015 |
40 | ![]() | Ajdyn Aimbetow | ||
41 | ![]() | Hazaa Al Mansoori | ![]() | 25 września 2019 |
II dekada XXI wieku | ||||
42 | ![]() | Chris Boshuizen[g] | ![]() | 13 października 2021 |
43 | ![]() | Mário Ferreira[g] | ![]() | 4 sierpnia 2022 |
44 | ![]() | Sara Sabry[g] | ||
45 | ![]() | Keisha Schahaff[e][g] | ![]() | 10 sierpnia 2023 |
46 | ![]() | Namira Salim[e][g] | ![]() | 6 października 2023 |
47 | ![]() | Alper Gezeravcı(inne języki) | ![]() | 18 stycznia 2024 |
48 | ![]() | Maryna Wasileuskaja(inne języki) | ![]() | 23 marca 2024 |
Inne fakty
W niektórych przypadkach można mówić o podwójnym obywatelstwie astronautów odbywających swój pierwszy lot kosmiczny. Zatem, w zależności od przyjętego kryterium, powyższa lista może ulegać zmianie:
- Paul Scully-Power urodził się w Australii, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (5 października 1984).
- Taylor Gun-Jin Wang urodził się w Chińskiej Republice Ludowej w chińskiej rodzinie, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (29 kwietnia 1985).
- Patrick Baudry urodził się we francuskiej części Kamerunu (obecnie Kamerun), lecz w kosmos poleciał już jako obywatel Francji (17 czerwca 1985).
- Shannon Lucid urodziła się w Chińskiej Republice Ludowej w amerykańskiej rodzinie (rodzice pochodzenia europejskiego), lecz poleciała w kosmos jako obywatelka Stanów Zjednoczonych (17 czerwca 1985).
- Franklin Chang-Díaz urodził się w Kostaryce, ale w kosmos poleciał już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (12 stycznia 1986).
- Andy Thomas urodził się w Australii, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (19 maja 1996).
- John Herrington został pierwszym rdzennym Amerykaninem (plemię Czikasawów – ang. Chickasaw), który poleciał w kosmos (24 listopada 2002)[g][g].
Uwagi
- ↑ a b c d W roku 1991 Związek Radziecki rozpadł się na: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Estonię, Gruzję, Kazachstan, Kirgistan, Litwę, Łotwę, Mołdawię, Rosję, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukrainę i Uzbekistan. W czasie gdy ZSRR się rozpadało, kosmonauci Siergiej Krikalow i Aleksandr Wołkow przebywali na pokładzie stacji kosmicznej Mir. Zatem polecieli w kosmos jako obywatele Związku Radzieckiego, a powrócili na Ziemię jako obywatele Rosji. Pierwszymi Rosjanami, którzy polecieli w kosmos po rozpadzie ZSRR, byli Aleksandr Kaleri i Aleksandr Wiktorienko.
- ↑ Alan Shepard wykonał lot suborbitalny. Pierwszym Amerykaninem, który odbył lot orbitalny był John Glenn (20 lutego 1962).
- ↑ a b W roku 1993 Czechosłowacja podzieliła się na: Czechy i Słowację.
- ↑ a b W roku 1990 Niemcy Wschodnie i Zachodnie połączyły się. 22 stycznia 1992 Ulf Merbold został pierwszym obywatelem zjednoczonych Niemiec, który poleciał w kosmos.
- ↑ a b c d e f g Ta osoba leciała jako pozarządowy komercyjny turysta kosmiczny.
- ↑ Ilan Ramon był pierwszym Izraelczykiem, który poleciał w kosmos, lecz zginął w czasie powrotu na Ziemię – wahadłowiec Columbia, którym leciał, rozpadł się podczas wchodzenia w atmosferę.
- ↑ a b c d e f g h Ten lot był suborbitalny.
- ↑ a b Był to lot suborbitalny na pokładzie statku SpaceShipTwo. Loty statku SpaceShipTwo przekraczają amerykańską definicję lotu kosmicznego (80,47 km), ale nie przekraczają linii Kármána (100 km), która jest używana przy definicji FAI stosowaną w większości dokumentacji lotów kosmicznych.
Zobacz też
- alfabetyczna lista astronautów
- lista typów załogowych statków kosmicznych
- lista załogowych lotów kosmicznych
- p
- d
- e
Listy i chronologie eksploracji kosmosu
Loty załogowe |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Loty księżycowe | |||||
Loty międzyplanetarne | |||||
Kosmonauci |
| ||||
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna | |||||
Misje | |||||
Inne |