Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nepalu
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nepalu – lista miejsc w Nepalu wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Nepal 20 czerwca 1978 roku[2].
W 2017 roku na liście znajdowały się cztery obiekty światowego dziedzictwa: dwa dziedzictwa kulturowego i dwa o charakterze przyrodniczym[2].
Na nepalskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Nepal zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 15 obiektów (stan w roku 2017)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nepalu |
Poniższa tabela przedstawia nepalskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, dystrykt, strefa, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[3]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok – roku wpisu na listę;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 120 | Park Narodowy Sagarmatha Sagarmatha National Park | NpSolukhumbu Sagarmatha 27°56′00″N 86°44′00″E/27,933333 86,733333 | PNp (vii) | 1979 | Park w Himalajach z najwyższym szczytem świata Mount Everestem (8848 m n.p.m.) oraz siedmioma innymi szczytami powyżej 7000 m n.p.m.[4] Występuje tu kilka gatunków zagrożonych wyginięciem lub narażonych na wyginięcie, m.in. irbis śnieżny i pandka ruda[4]. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
121 | Dolina Katmandu Kathmandu Valley | NpBagmati 27°42′14,2″N 85°18′30,9″E/27,703950 85,308580 | KNp (iii)(iv)(vi) | 1979 | W Dolinie Katmandu znajduje się siedem zespołów zabytków hinduistycznych i buddyjskich oraz trzy zespoły pałacowe miast królewskich Katmandu, Patan i Bhaktapur[5]. 130 miejsc (m.in. ośrodki pielgrzymkowe, świątynie, sanktuaria, łaźnie oraz ogrody) jest obiektem kultu dla obydwu religii[5]. | |||||||
284 | Park Narodowy Ćitwan Chitwan National Park | NpChitwan Nawalparasi Parsa Makwanpur 27°28′47,8″N 84°28′45,7″E/27,479950 84,479369 | PNp (vii)(ix)(x) | 1984 | Park w południowej części środkowego Teraju u podnóży Himalajów charakteryzujący się bogatą bioróżnorodnością[6]. Jedno z ostatnich miejsc występowania zagrożonych wyginięciem nosorożca indyjskiego i tygrysa bengalskiego[6]. | |||||||
666 | Lumbini Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha | NpRupandehi Lumbini 27°28′30″N 83°16′32″E/27,475000 83,275556 | KNp (iii)(vi) | 1997 | Ośrodek kultu religijnego buddystów – według tradycji miejsce urodzenia Buddy – jedno z czterech świętych miejsc buddyzmu[7]. |
Obiekty na nepalskiej Liście Informacyjnej UNESCO
Poniższa tabela przedstawia obiekty na nepalskiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na nepalskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, dystrykt, strefa, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[3]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok – roku wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 839 | Wczesnośredniowieczny zespół architektoniczny w Panauti The early medieval architectural complex of Panauti | NpKavrepalanchok Bagmati Madhyamańćal Wikas Kszetr 27°35′00″N 85°31′00″E/27,583333 85,516667 | KNp (i)(iii)(iv) | 1996 | Wczesnośredniowieczny zespół architektoniczny, obejmujący m.in. świątynie i domy mieszkalne[8]. Znajduje się tu m.in. świątynia Indresvar Mahadev w tradycyjnym stylu nepalskim z 1294 roku[8]. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
840 | Tilaurakot – pozostałości archeologiczne starożytnego królestwa Szakja Tilaurakot, the archaeological remains of ancient Shakya Kingdom[9] | NpKapilvastu Lumbini Western Development Region 27°35′00″N 83°06′00″E/27,583333 83,100000 | KNp | 1996 | ||||||||
841 | Architektura jaskiniowa doliny Muktinath w Królestwie Lo Cave architecture of Muktinath Valley of Mustang[10] | NpMustang Dhawalagiri Western Development Region | KNp | 1996 | ||||||||
842 | Zespół średniowiecznych pałaców królewskich w Gorkha The medieval palace complex of Gorkha | NpGorkha Gandaki Western Development Region 28°00′00″N 84°38′00″E/28,000000 84,633333 | KNp (i)(iii)(iv) | 1996 | Zespół budowli średniowiecznych, obejmujący m.in. pałac, jaskinię Gorakhnath, świątynię Kalika[11]. | |||||||
843 | Ramgram – stupa z relikwiami Buddy Ramagrama, the relic stupa of Lord Buddha | NpRamgram Nawalparasi Lumbini Western Development Region 27°29′52″N 83°40′52″E/27,497778 83,681111 | KNp (i)(iii)(vi) | 1996 | Jedyna zachowana w stanie nienaruszonym stupa z relikwiami Buddy, wzniesiona w VI w. p.n.e.[12] | |||||||
844 | Khokana – tradycyjna wieś i jej dziedzictwo produkcji oleju gorczycowego Khokana, the vernacular village and its mustard-oil seed industrial heritage | NpLalitpur Bagmati Central Development Region 27°38′00″N 85°18′00″E/27,633333 85,300000 | KNp (i)(iii)(iv)(v) | 1996 | Średniowieczna wieś z zachowanym systemem melioracyjnym; ośrodek tradycyjnej produkcji oleju gorczycowego[13]. | |||||||
5256 | Lomanthang – średniowieczne miasto warowne Medieval Earthern Walled City of Lo Manthang | NpMustang Dhawalagiri Western Development Region 29°11′00″N 83°57′00″E/29,183333 83,950000 | KNp (ii)(v)(vi) | 2008 | Dawna stolica królestwa Lo, wzniesiona w XV w. na wysokości 3800 m n.p.m. przy szlaku handlowym wzdłuż rzeki Kali Gandaki[14]. Miasto zostało otoczone murem obronnym z ziemi wysokim na 6 m, z wieżami na rogach[14]. Do dziś zachowały się mury, pałac, klasztory z XV w. Jampa Lakhang i Thupchen Lakhang oraz klasztor Choede Lakhang z XVIII w.[14] | |||||||
5257 | Wadźrajogini i wczesne osady sankhu Vajrayogini and early settlment of sankhu | NpLalitpur Bagmati Central Development Region 27°43′51″N 85°27′50″E/27,730833 85,463889 | KNp (iii)(iv)(vi) | 2008 | Osady sankhu powstały w okresie Liczchawi (II–IX w.) w północno-zachodniej części doliny Katmandu przy tradycyjnym szlaku handlowym[15]. Tradycja osada Newari zachowała swój średniowieczny charakter[15]. Ok. 1,5 kmod Sankhu znajduje się świątynia Wadźrajogini z XVII w.[15] | |||||||
5258 | Kirtipur – średniowieczna osada Medieval Settlement of Kirtipur | NpKatmandu Bagmati Central Development Region 27°40′00″N 85°17′00″E/27,666667 85,283333 | KNp (iii)(iv)(vi) | 2008 | Średniowieczna osada newarska w Dolinie Katmandu o cechach miasta warownego, z zachowaną zabudową historyczną, m.in. sanktuariami i klasztorami[16]. Znajdują się tu m.in. wihara Czilanczo, wihara Dżagat Pal, śikhara Dharma Sangha, mandir Bagh Bhairab[16]. | |||||||
5259 | Kompleks Rishikesh Ruru Kshetra Rishikesh Complex of Ruru Kshetra | NpPalpa Lumbini Western Development Region 27°56′26″N 82°26′38″E/27,940556 82,443889 | KNp (iii)(iv)(vi) | 2008 | Średniowieczny kompleks hinduistyczny przy szlaku z Muktinath do jeziora Damodar Kund[17]. | |||||||
5260 | Zespół pałacowy w Nuwakot Nuwakot Palace Complex | NpNuwakot Nuwakot Bagmati Central Development Region 27°54′49″N 85°09′53″E/27,913611 85,164722 | KNp (iii)(vi) | 2008 | Zespół pałacowy z XVIII w. w Nuwakot, wzniesiony w stylu Malla, obejmujący pałac oraz liczne świątynie[18]. | |||||||
5261 | Mandir Dźanaki w Dźanakpurze Ram Janaki Temple | NpDźanakpur Dhanusa Dźanakpur Central Development Region 26°43′50″N 85°55′32″E/26,730556 85,925556 | KNp (ii)(iii)(vi) | 2008 | Mandir poświęcony bogini Sicie, żonie Ramy – wzniesiony w miejscu, uważanym w literaturze wedyjskiej za miejsce narodziny Sity[19]. Jedno ze świętych miejsc hinduizmu[19]. | |||||||
5262 | Średniowieczne miasto Tansen The Medieval Town of Tansen | NpPalpa Lumbini Western Development Region 27°52′00″N 83°33′00″E/27,866667 83,550000 | KNp (iii)(iv)(vi) | 2008 | Średniowieczny ośrodek handlowy Newarów z zachowaną częściową zabudową z okresu XV–XVIII w., m.in. licznymi świątyniami i klasztorami[20]. | |||||||
5263 | Dolina Sinja Sinja valley | NpJumla Karnali Mid-Western Development Region 29°19′28″N 81°58′57″E/29,324444 81,982500 | KNp (ii)(iii) | 2008 | W dolinie znajdują się pozostałości stolicy królestwa Khasa z XII–XIV w., m.in. pałace, świątynie i osady, ruiny systemu wodociągowego, a także krąg megalityczny[21]. W dolinie, niedaleko Dullu, znaleziono również najstarsze napisy w języku nepalskim – teksty na ścianach skał pismem dewangari z XIII w.[21] | |||||||
5264 | Zespół świątynny Bhurti w Dailekh Bhurti Temple Complex of Dailekh | NpDailekh Bheri Mid-Western Development Region 28°50′15″N 81°42′30″E/28,837500 81,708333 | KNp (ii)(iii) | 2008 | Zespół świątynny złożony z 22 obiektów o nieznanej historii[22]. |
Przypisy
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Nepal. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Sagarmatha National Park. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Kathmandu Valley. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Chitwan National Park. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The early medieval architectural complex of Panauti. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Tilaurakot, the archaeological remains of ancient Shakya Kingdom. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Cave architecture of Muktinath Valley of Mustang. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The medieval palace complex of Gorkha. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ramagrama, the relic stupa of Lord Buddha. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Khokana, the vernacular village and its mustard-oil seed industrial heritage. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b c UNESCO: Medieval Earthern Walled City of Lo Manthang. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b c UNESCO: Vajrayogini and early settlment of sankhu. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Medieval Settlement of Kirtipur. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Rishikesh Complex of Ruru Kshetra. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Nuwakot Palace Complex. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Ram Janaki Temple. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The Medieval Town of Tansen. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Sinja valley. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Bhurti Temple Complex of Dailekh. [dostęp 2017-08-27]. (ang.).