Limonit
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Inne nazwy | żelaziak brunatny | ||
---|---|---|---|
Skład chemiczny | 2Fe2O3 • nH2O[potrzebny przypis] | ||
Twardość w skali Mohsa | 5 do 5,5 | ||
Przełam | muszlowy, ziemisty | ||
Łupliwość | niemożliwa do określenia | ||
Układ krystalograficzny | zmienny | ||
Gęstość minerału | 2,7- 4,3 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | żółtobrązowa, czarna | ||
Rysa | żółtobrązowa | ||
Połysk | ziemisty, półmetaliczny | ||
| |||
|
Limonit (żelaziak brunatny) – bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.
Charakterystyka
Właściwości
Podstawowym składnikiem jest goethyt i lepidokrokit. Oprócz tego limonit zawiera też domieszki minerałów ilastych. W przypadku występowania w limonicie większej ilości materiałów ilastych mówimy o nim:
- ochra – jeśli ma dużo hematytu to „ochra czerwona”;
- umbra - jeśli zawiera tlenki i wodorotlenki manganu
- bądź antymon – „ochra antymonowa”.
W budownictwie limonit wpływa negatywnie na estetykę betonów architektonicznych gdyż jest przyczyną pojawiania się rdzawych przebarwień na gotowych elementach betonowych.
Występowanie
Powstaje w wyniku procesów hydrotermalnych, także w sedymentacyjnych – zachodzących w bagnach; w jeziorach; w wodach morskich. Tworzy się też na podmokłych, wilgotnych łąkach pod darnią. Występuje w strefie utleniania złóż kruszców żelaza, jako spoiwo. Występuje w: luźnych, ziemistych masach (ruda darniowa, ruda kuchowa, piasek żelazisty), zbitych, porowatych agregatach (ruda skalista, mydlak), skupieniach skorupowych, naciekowych, konkrecjach.
Miejsca występowania:
- W Polsce: występuje m.in. w rejonie śląsko-krakowskim, w Górach Świętokrzyskich, na Dolnym Śląsku, ziemi lubuskiej.
Zastosowanie
- kruszywo do produkcji betonu na obudowy bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, z uwagi na zawartość żelaza i wody związanej[1],
- uboga ruda żelaza,
- surowiec do produkcji żółtych i brunatnych pigmentów,
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów- szczególnie odmiany wykazujące iryzację.
Zobacz też
goethyt, limonit włóknisty, ochra żelazista, ruda bagienna, ruda darniowa, ruda jeziorna, żelaziak brunatny, żelaziak oolitowy, kakoksen
Przypisy
- ↑ Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06723-6. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Artykuł o limonicie na stronie Mindat.org (ang.)
- Artykuł o limonicie na stronie agcel.pl
- Britannica: science/limonite
- Universalis: limonite
- БРЭ: 2144924
- SNL: limonitt
- Catalana: 0119414
- identyfikator minerału w Mindat: 2402