Lasocin (powiat opatowski)

Ten artykuł dotyczy miejscowości w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Lasocin

wieś
Kościół w Lasocinie
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	opatowski
Gmina	Ożarów
Liczba ludności (2011)	312[2][3]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	27-530[4]
Tablice rejestracyjne	TOP
SIMC	0802627[5]
Położenie na mapie gminy Ożarów Lasocin
Położenie na mapie Polski Lasocin
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Lasocin
Położenie na mapie powiatu opatowskiego Lasocin
50°53′48″N 21°45′25″E/50,896667 21,756944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Lasocin – wieś sołecka^[6] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Ożarów^[5][7]. W latach 1547–1869 samodzielne miasto. Do 1954 roku siedziba gminy Lasocin. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lasocin. W latach 1975–1998 Lasocin administracyjnie należał do województwa tarnobrzeskiego.

Lasocin położony jest na Przedgórzu Iłżeckim, pośród pagórków i wąwozów. Znajduje się 7 km na północny wschód od Ożarowa – w kierunku doliny Wisły, w odległości 5 km od brzegu rzeki. Dwa kilometry na południe od miejscowości przebiega droga krajowa nr 74 z Kielc do Zamościa. Lasocin leży na trasie zielonego szlaku rowerowego im. Witolda Gombrowicza.

Lasocin lokowany został w 1547 r. przez Andrzeja Lasockiego^[8], podkomorzego lubelskiego. Miasto powstało na „surowym korzeniu” – na gruntach leśnych sąsiedniej wsi Dębno. Lasocin lokowany był na prawie niemieckim. Przywilej lokacyjny wydał na prośbę Lasockiego król Zygmunt August.

Miejscowość związana także z działalnością braci polskich. Szerzyli oni swoje idee do 1592 r.^[9] Po Lasockich kolejnymi właścicielami miasteczka byli Oleśniccy. W 1629 roku właścicielem miasta w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Mikołaj Oleśnicki^[10]. Około 1662 r. Zbigniew Oleśnicki, kasztelan wiślicki i starosta opoczyński ufundował tu kościół. We wcześniejszym okresie Lasocin należał do nieistniejącej współcześnie parafii w Dębnie. W miasteczku mógł też znajdować się zbór protestancki. 20 sierpnia 1664 r. kościół został konsekrowany przez biskupa Mikołaja Oborskiego. Do nowej świątyni przeniesiono wyposażenie kościoła z Dębna.

W XVII w. osada była kolejno własnością rodów: Oleśnickich, Fedorowiczów, Zubińskich i Denhoffów. W XIX w. Lasocin należał do rodziny Wierzbickich.

Mieszkańcy miasta utrzymywali się głównie z rolnictwa. W połowie XVIII w. niektórzy mieszkańcy Lasocina pracowali jako drwale i tracze. Z lasów znajdujących się wokół miasta pozyskiwano drzewo, używane do produkcji szkut – statków budowanych w pobliskim Sulejowie, gdzie znajdował się port rzeczny na Wiśle.

W XIX w. miasto było ważnym ośrodkiem tkactwa. Działało tu kilkadziesiąt warsztatów wyspecjalizowanych w produkcji płótna grubego. W 1869 r. Lasocin utracił prawa miejskie. Osada pełniła jednak nadal funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego, aż do likwidacji gromady po II wojnie światowej.

Pod koniec XIX i na początku XX w. w Lasocinie zaczęła się osiedlać ludność żydowska. W latach 1935–1941 było tu ogółem 70 Żydów. Zajmowali oni w większości domy przy Rynku. Trudnili się głównie handlem. U rodziny Raportów znajdował się też dom modlitwy oraz szkoła żydowska. W 1941 r. lasocińscy Żydzi zostali przesiedleni do zbiorczego getta w Ożarowie, a po jego likwidacji w 1942 r. do obozu koncentracyjnego w Treblince, gdzie zostali zamordowani.

W latach 1975–1998 Lasocin administracyjnie należał do województwa tarnobrzeskiego.

• Neoromański kościół pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w latach 1930-1952 na miejsce starszego, drewnianego kościoła, przeniesionego do wsi Stodoły w 1952 r. Obok kościoła stała drewniana dzwonnica, rozebrana w 2006 r. W kościele znajdują się niektóre z barokowych i rokokowych obrazów, rzeźb i sprzętów przeniesionych ze starszej świątyni. Barokowy ołtarz główny z rzeźbami aniołów, pochodzi z 1700 r. Znajduje się na nim obraz Michała Archanioła z początku XVIII w.
• Późnobarokowa rzeźba św. Jana Nepomucena na przykościelnym cmentarzu
• Figura Chrystusa Frasobliwego z XIX w.
• Drewniana chata z XIX w. z czterospadowym dachem, krytym strzechą. Znajduje się przy wyjeździe z Lasocina w stronę Biedrzychowa.
• Cmentarz parafialny założony w XIX w. Znajdują się na nim rzeźby i krucyfiksy z XIX i początku XX w. pochodzące w większości z miejscowych warsztatów kamieniarskich. Niektóre z rzeźb są autorstwa kamieniarzy janikowskich, kunowskich oraz radomskich. Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.549 z 14.06.1988)^[11].

• Parafia św. Michała Archanioła w Lasocinie

• Józef Myjak, W krainie białych skał i lessu. Monografia krajoznawcza miasta i gminy Ożarów, PAIR Sandomierz 2005, ISBN 83-86436-58-1.

• Lasocin (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 89 .