Kwas jodowy
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | HIO3 | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inne wzory | HOIO2 | ||||||||||||||||||||||||||||
Masa molowa | 175,91 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | białe kryształy[1] | ||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | 7782-68-5 | ||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | 24345 | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||
Inne aniony | kwas chlorowy, kwas bromowy | ||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | tlenowe kwasy jodu | ||||||||||||||||||||||||||||
Pochodne sole | jodany, np. jodan potasu, jodan sodu | ||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||||
|
Kwas jodowy, HIO3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenowych kwasów jodu. Atomem centralnym kwasu jodowego jest jod na V stopniu utlenienia.
Otrzymywanie
Metody otrzymywania kwasu jodowego:
- rozpuszczenie pięciotlenku jodu w wodzie[3]:
- I
2O
5 + H
2O ⇄ 2HIO
3
- I
- reakcja jodanu baru z kwasem siarkowym[1]:
- Ba(IO
3)
2 + H
2SO
4 → 2HIO
3 + BaSO
4↓
- Ba(IO
- utlenianie jodu, np.[1]:
- 3I
2 + 10HNO
3 → 6HIO
3 + 10NO + 2H
2O - I
2 + 5H
2O
2 → 2HIO
3 + 4H
2O - I
2 + 5Cl
2 + 6H
2O → 2HIO
3 + 10HCl
- 3I
Utlenianie można przeprowadzić też metodą elektrolityczną[3].
Właściwości
Czysty kwas jodowy tworzy białe rombowe kryształy[1], dobrze rozpuszczalne w wodzie[2] i w 87%-owym etanolu, słabo rozpuszczalne w kwasie azotowym[4]. Jest stosunkowo słabym kwasem o pKa = 0,8[1]. Jest silnym utleniaczem w kwasowym środowisku, przy czym redukuje się on do jodu (I
2), np.[3][1]:
- HIO
3 + 5HI → 3I
2 + 3H
2O - 2HIO
3 + 5H
2S → I
2 + 6H
2O + 5S↓
lub jodków (I−
), np.[3]:
- IO−
3 + 3SO2−
3 → I−
+ 3SO2−
4
W specjalnych warunkach (bardzo niskie pH i wysokie stężenie jonu chlorkowego, np. w stężonym kwasie chlorowodorowym), kwas jodowy zostaje zredukowany do trichlorku jodu, ICl
3.
Jest to jeden z najbardziej stabilnych termicznie kwasów spośród oksokwasów fluorowców. Po podgrzaniu do 75 °C odwadnia się do kwasu pirojodowego, HI
3O
8 (HIO
3·I
2O
5), a w 200 °C do pięciotlenku jodu I
2O
5[3], który przy dalszym ogrzewaniu (300 °C) rozkłada się do jodu i tlenu[3]:
- 12HIO
3 → 4HI
3O
8 → 6I
2O
5 → 6I
2 + 15O
2
Zastosowanie
Kwas jodowy jest używany jako silny utleniacz, np. w miareczkowaniu redox, m.in. w jodometrii, gdzie wykorzystuje się go do generowania jodu z jodków[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 395–397, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
- ↑ a b c David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-67, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b c d e f Norman N.N.N. Greenwood Norman N.N.N., AlanA. Earnshaw AlanA., Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 852, 863, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ JanuszJ. Supniewski JanuszJ., Preparatyka nieorganiczna, Wydawnictwa Naukowe PWN, 1958 .
- p
- d
- e
Kwasy beztlenowe i ich analogi |
| ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kwasy tlenowe |
|
- Kategoria:Kwasy nieorganiczne