Kiścień (roślina)
Leucothoe axillaris | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | wrzosowce | ||
Rodzina | wrzosowate | ||
Podrodzina | Vaccinioideae | ||
Rodzaj | kiścień | ||
Nazwa systematyczna | |||
Leucothoë D. Don Edinburgh New Philos. J. 17: 159. Jul 1834[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
L. axillaris (Lamarck) D. Don[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Kiścień[5], leukotoe[6] (Leucothoë L.) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae Juss.). Obejmuje 5[7][8]–6[9] gatunków. Naturalnie występują one w Chinach, Japonii oraz w południowo-zachodniej i wschodniej części Stanów Zjednoczonych[7][10]. Rosną w lasach, zwykle wilgotnych, wzdłuż strumieni. Ich kwiaty zapylane są przez owady[11].
Rośliny te uprawiane są jako krzewy ozdobne, zwłaszcza kiścień wawrzynowy L. fontanesiana[10], uprawiany także w Polsce[5]. Walorem ozdobnym są głównie liście[11]. Kiścienie wykorzystywane są także lokalnie jako rośliny lecznicze[10].
Morfologia
- Pokrój
- Zimozielone krzewy osiągające do 2 m wysokości[11], z podziemnymi, poziomo rozrastającymi się kłączami, o pędach łukowato wygiętych (wyprostowanych u L. davisiae). Pędy walcowate, nagie (L. keiskei) do umiarkowanie owłosionych (włoski jednokomórkowe)[8].
- Liście
- Zimozielone, skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe, pozbawione przylistków. Blaszka liściowa skórzasta, z wierzchu ciemnozielona i błyszcząca, od spodu jaśniejsza, czasem z rzadkimi, wielokomórkowymi, gruczołowatymi włoskami[8]; eliptyczna lub podługowata, całobrzega lub drobno–piłkowana do kolczastej[7].
- Kwiaty
- Zebrane po 8–60 w nagich gronach wyrastających w kątach liści pojedynczo lub w pęczkach na ubiegłorocznych odcinkach pędów[9][7]. Kwiaty wsparte są dwiema przysadkami, częściowo przesłaniającymi szypułkę[7]. Działek kielicha jest 5, lancetowatojajowatych do szerokojajowatych. Płatków korony także 5, białych, zrośniętych ze sobą niemal na całej długości, w efekcie rurka o kształcie walcowatym lub urnowatym zakończona jest krótkimi łatkami. Pręcików jest 8, rzadko 10, schowanych wewnątrz korony, o nitkach spłaszczonych, nagich lub owłosionych. Pylniki z dwoma różkami. Zalążnia górna powstaje z 5 owocolistków, ale z dodatkowymi przegrodami, tak że pozornie jest 10-komorowa. W każdej komorze liczne zalążki. Szyjka słupka nieznacznie dłuższa od pręcików. Znamię 5-dzielne, główkowate[7][9].
- Owoce
- Suche, kulistawe torebki zawierające 60–120 nasion. Te podługowate i kanciaste, spłaszczone, o gładkiej powierzchni[7][9].
Systematyka
Rodzaj z plemienia Gaultherieae, podrodziny Vaccinioideae w obrębie rodziny wrzosowatych (Ericaceae Juss.)[4]. W przeszłości do rodzaju tego zaliczano więcej gatunków – krzewy zrzucające liście na zimę wyodrębniane zostały w osobne rodzaje Eubotrys i Eubotryoides, przy czym ten ostatni, monotypowy – z gatunkiem Eubotryoides grayana jest najwyraźniej najbliżej spokrewniony z roślinami rodzaju Leucothoe (tj. jest siostrzany)[8].
- Leucothoe axillaris (Lamarck) D. Don
- Leucothoe davisiae Torrey ex A. Gray
- Leucothoe fontanesiana (Steudel) Sleumer – kiścień wawrzynowy
- Leucothoë griffithiana C. B. Clarke
- Leucothoe keiskei Miq. – kiścień japoński
- Leucothoë tonkinensis Dop
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-19] (ang.).
- ↑ a b Leucothoë. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-12-19].
- ↑ a b Genus: Leucothoe D. Don. [w:] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [on-line]. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). [dostęp 2018-12-19].
- ↑ a b c Mieczysław Czekalski: Wrzosy, wrzośce i inne rośliny wrzosowate. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2008, s. 156-159. ISBN 978-83-09-01032-6.
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 108, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d e f g h Gordon C. Tucker: Leucothoe D. Don. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-12-19].
- ↑ a b c d Judd, Walter; Melvin III, Norman; Waselkov, Katherine; Kron, Kathleen. A taxonomic revision of Leucothoe (Ericaceae; Tribe Gaultherieae). „Brittonia”. 65, 4, s. 417-418, 2013. DOI: 10.1007/s12228-012-9295-4.
- ↑ a b c d e Fang Ruizheng; Peter F. Stevens: Leucothoe D. Don. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-12-19].
- ↑ a b c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 524, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. Trees and shrubs. London: MacMillan, 2002, s. 206. ISBN 0-333-73003-8.
- Britannica: plant/Leucothoe