Karol Pasternak
 Karol Pasternak (przed 1934) | |||
 podpułkownik artylerii | |||
| Data i miejsce urodzenia | 21 stycznia 1893 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1958 | ||
| Przebieg służby | |||
| Siły zbrojne |
| ||
| Jednostki | pociąg pancerny „Kozak”, | ||
| Stanowiska | dowódca pociągu pancernego | ||
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-ukraińska | ||
| Odznaczenia | |||
       | |||
| |||
Karol Józef Pasternak[a] (ur. 21 stycznia 1893 w Stanisławowie, zm. 1958 we Wrocławiu) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego.
Życiorys
Karol Józef Pasternak urodził się 21 stycznia 1893 w Stanisławowie[1][2][3]. Był synem Władysława i Emilii z domu Kocyłowskiej[4][2]. Przez osiem lat uczył się w C. K. Wyższej Szkole Realnej w Stanisławowie, gdzie w 1913 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[5][1]. Po maturze miał podjąć służbę w wojsku[1].
Podczas I wojny światowej w szeregach rezerwy artylerii polowej i górskiej C. K. Armii został mianowany na stopień podporucznika z dniem 1 września 1915[6], następnie awansowany na stopień porucznika z dniem 1 listopada 1917[7]. Był przydzielony do pułku armat polowych nr 31[8] (około 1916)[9], następnie do pułku armat polowych nr 30 (do 1918)[10][11].
Po zakończeniu wojny został przyjęty do Wojska Polskiego[8]. Podczas wojny polsko-ukraińskiej w stopniu porucznika pełnił służbę w szeregach grupy wypadowej ppłk. Józefa Swobody działającej od 21 listopada 1918, której żołnierze w Ustrzykach Dolnych przejęli pozostawiony przez Ukraińców pociąg towarowy i wycofując się zabrali go do Leska[12]. Pasternak został dowódcą pociągu[8][13][14], przekierował haubice na platformach, a pociąg uczestniczył następnego dnia w ponownym zajęciu Ustrzyk, zaś w kolejnych dniach porucznik zawnioskował do Fabryki Maszyn i Wagonów w Sanoku o przygotowanie prowizorycznego pociągu „Kozak”[15]. W marcu 1920 był porucznikiem 4 pułku artylerii polowej i przebywał w polu podczas wojny polsko-bolszewickiej (w tym czasie przekazał podziękowania lekarzowi-ginekologowi z Sanoka, kpt. dr. Stanisławowi Domańskiemu, za przeprowadzenie operacji ratującej życie jego żonie i dziecku)[16]. Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari[17]. Został zweryfikowany w stopniu kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[18].
Po wojnie pozostawał oficerem 4 pułku artylerii polowej w Inowrocławiu, w którym w 1923 był p.o. dowódcy I dywizjonu[19]. Został awansowany na stopień majora artylerii ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924[20][21]. W 1924 był etatowym dowódcą I dywizjonu w macierzystym pułku[22]. W kwietniu 1928 został przeniesiony do 27 pułku artylerii polowej we Włodzimierzu Wołyńskim na stanowisko kwatermistrza pułku[23][24]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do dowództwa 9 Grupy Artylerii w Brześciu na stanowisko I oficera sztabu[25]. 28 stycznia 1931 roku został przeniesiony do 16 pułku artylerii polowej (od 1932 roku – 16 pułk artylerii lekkiej) w Grudziądzu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[26][8]. Od 5 lipca do 7 września 1933 roku w zastępstwie był dowódcą pułku[27]. 24 stycznia 1934 roku został awansowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów artylerii[28][29]. Dowodził 5 dywizjonem artylerii konnej w Krakowie, później 28 pułkiem artylerii lekkiej w Zajezierzu od 29 grudnia 1938 do sierpnia 1939[30].
Po wybuchu II wojny światowej w trakcie kampanii wrześniowej w stopniu podpułkownika był dowódcą artylerii dywizyjnej 45 Dywizji Piechoty. Po przedostaniu się do Francji został oficerem Wojska Polskiego we Francji. W 1940 pełnił funkcję dowódcy 3 pułku artylerii lekkiej[31]. Zmarł w 1958 we Wrocławiu[13].
25 lutego 1919 w Sanoku poślubił Annę Honoratę Poschinger (ur. 1896, siostrą Kazimierza Poschingera, także oficera Wojska Polskiego)[2][32].
Ordery i odznaczenia
polskie
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[29]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[29]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[33][34]
- Medal Niepodległości (16 marca 1937)[35]
austro-węgierskie
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i z mieczami (przed 1918)[11]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (przed 1917)[10] z mieczami (przed 1918)[11]
- Srebrny Medal Waleczności 1 klasy (przed 1917)[10][11]
- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (przed 1917)[10][11]
- Krzyż Wojskowy Karola (przed 1918)[11]
Uwagi
- ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Karl Pasternak”.
Przypisy
- ↑ a b c Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Stanisławowie za rok szkolny 1912/13. Stanisławów: 1913, s. 55, 72.
- ↑ a b c Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 75 (poz. 40).
- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-03-09] .
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Stanisławowie za rok szkolny 1904/5. Stanisławów: 1905, s. 43.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 680.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1075.
- ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 718.
- ↑ a b c d Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 944.
- ↑ a b c d e f Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1171.
- ↑ Landau i Tabiszewski 1929 ↓, s. 5.
- ↑ a b Zając 1995 ↓, s. 25.
- ↑ Andrzej Olejko. Śladami lotnej i „Kozaka”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45 (521), s. 7, 9 listopada 2001.
- ↑ Landau i Tabiszewski 1929 ↓, s. 5-6.
- ↑ Nadesłane. Podziękowanie. „Ziemia Sanocka”. 33, s. 4, 4 kwietnia 1920.
- ↑ Landau i Tabiszewski 1929 ↓, s. 24.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 816.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 421.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 740.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 453.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 644.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 146.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 401.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 109.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 16.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 179, 684.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 24 stycznia 1934 roku, s. 1.
- ↑ a b c Rocznik Oficerski 1939 ↓, s. 158.
- ↑ Rocznik Oficerski 1939 ↓, s. 744.
- ↑ Szczurowski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Adam Mękarski, Dorota Mękarska. Tajemnice archiwum dra Kazimierza Niedzielskiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 46 (1400), s. 16, 16 listopada 2018.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 2, 19 marca 1937.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia
- Pasternak Karol Józef. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.20-1432 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-09-08].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Maksymilian Landau, Adam Tabiszewski: Zarys historii wojennej 4-go Pułku Artylerii Polowej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
- Edward Zając: Jak Sanok wybił się na niepodległość. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1995, s. 25. ISBN 83-901466-3-0.
