Karol Albert (król Sardynii)
| Ten artykuł od 2016-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Herb Karola Alberta od 1848 r. | |||
Król Sardynii | |||
Okres | od 27 kwietnia 1831 | ||
---|---|---|---|
Poprzednik | Karol Feliks | ||
Następca | Wiktor Emanuel II | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | sabaudzka | ||
Data i miejsce urodzenia | 2 października 1798 | ||
Data i miejsce śmierci | 28 lipca 1849 | ||
Ojciec | Karol Emanuel, książę Carignano | ||
Matka | Maria Krystyna Wettyn | ||
Żona | Maria Teresa Habsburg | ||
Dzieci | Wiktor Emanuel, | ||
Odznaczenia | |||
|
Karol Albert Sabaudzki, właśc. wł. Carlo Alberto Amedeo di Savoia (ur. 2 października 1798 w Turynie, zm. 28 lipca 1849 w Oporto)[1][2][3][4][5] – król Sardynii z dynastii sabaudzkiej w latach 1831–1849.
Życiorys
Wywodził się z bocznej linii dynastii sabaudzkiej – książąt Carignano, która brała swój początek od Tomasza Franciszka (syna Karola Emanuela I Wielkiego, księcia Sabaudii) i jego żony – Marii de Bourbon-Soissons. Jego ojcem był Karol Emanuel, książę Carignano (1770–1800). Jego matką była Maria Krystyna Wettyn (1779–1851), córka Karola Krystiana, księcia Saksonii i Polski, oraz Franciszki Krasińskiej[1][2][3][4][5]. Królem został po śmierci swojego wuja Karola Feliksa, który z żoną Marią Krystyną Sycylijską nie doczekał się potomstwa.
W wieku 10 lat został wysłany do gimnazjum w Paryżu, a następnie pobierał nauki w Genewie w prywatnym kolegium protestanckim prowadzonym przez Y. P. Vauchera. W 1813 został porucznikiem 8 pułku dragonów w armii napoleońskiej. Powołany w 1814 pod broń w Piemoncie, gdzie przywrócono dynastię sabaudzką, został wkrótce uznany za spadkobiercę jej korony przez Kongres wiedeński.
Po mianowaniu regentem przez Wiktora Emanuela i na skutek ruchów karbonarskich (13 marca 1821) zgodził się na zaprzysiężenie demokratycznej konstytucji wzorowanej na hiszpańskiej, co nie zapobiegło wszakże wojnie domowej. Uczestniczył w ekspedycji Ludwika Antoniego, księcia Angoulême do Hiszpanii, odznaczając się w bitwie pod Trocadéro (31 sierpnia 1823).
Po powrocie do Piemontu w 1831 objął tron po swym wuju Karolu Feliksie. Przywrócił początkowo monarchię absolutną, krwawo tłumiąc zamieszki w 1833. Z czasem jednak, na polu wspólnej wrogości do Austrii zbliżył się do niepodległościowych nurtów liberalnych. Zwłaszcza po 1840 przychylał się do administracyjnych i gospodarczych reform w Piemoncie.
4 marca 1848 nadał królestwu konstytucję (Statut Albertyński), wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1830. Po klęskach w wojnie z Austrią w bitwach pod Custozą i Novarą abdykował na rzecz swojego starszego syna.
W Turynie istnieje jego pomnik konny odsłonięty w 1861[6].
Potomstwo
W 1817 ożenił się z Marią Teresą Habsburg, córką Ferdynanda III, wielkiego księcia Toskanii, i Luizy Marii, księżniczki sycylijskiej[1][2][3][4][5]. Miał z nią troje dzieci:
- Wiktora Emanuela II, pierwszego króla Włoch (1820–1878)[1][2][3][4][5],
- Ferdynanda Marię, księcia Genui (1822–1855), ojca Małgorzaty (żony Humberta I), i Tomasza (księcia Genui)[1][2][3][4][5],
- Marię Krystynę (1826–1827), księżniczkę Sardynii i Piemontu[1][2][3][4][5].
Ordery
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) w 1816, a od 1831 Wieki Mistrz[7].
Rodowód
Karol Albert Sabaudzki-Carignano | Ojciec: | Dziadek po mieczu: | Pradziadek po mieczu: | Prapradziadek po mieczu: |
Praprababcia po mieczu: Maria Wiktoria Franciszka Sabaudzka | ||||
Prababcia po mieczu: Krystyna Henryka Heska-Rheinfels-Rothenburg | Prapradziadek po mieczu: Ernest Leopold Hesja-Rheinfels-Rothenburg | |||
Praprababcia po mieczu: Eleanor Löwenstein-Wertheim-Rochefort | ||||
Babcia po mieczu: Józefina Lotaryńska-Brionne | Pradziadek po mieczu: Ludwik Lotaryński, książę Brionne | Prapradziadek po mieczu: Ludwik Lotaryński, książę Lambesc | ||
Praprababcia po mieczu: Joanna Henryka Małgorzata de Durfort | ||||
Prababcia po mieczu: Ludwika Rohan-Rochefort | Prapradziadek po mieczu: Karol de Roanne, książę Rochefort | |||
Praprababcia po mieczu: Eleonora de Béthisy de Maizière | ||||
Matka: | Dziadek po kądzieli: | Pradziadek po kądzielii: August III król Polski, Fryderyk August II Saksoński | Prapradziadek po kądzieli: | |
Praprababcia po kądzieli: | ||||
Prababcia po kądzieli: | Prapradziadek po kądzieli: | |||
Praprababcia po kądzieli: | ||||
Babcia po kądzieli: | Pradziadek po kądzielii: | Prapradziadek po kądzieli: Aleksander Krasiński[8] | ||
Praprababcia po kądzieli: Salomea Trzcińska[9] | ||||
Prababcia po kądzieli: | Prapradziadek po kądzieli: | |||
Praprababcia po kądzieli: |
- p
- d
- e
|
- 1861 - powstanie Zjednoczonego Królestwo Włoch.
Przypisy
- ↑ a b c d e f Leo van de Pas: Carlo Alberto I King of Sardinia. 2003-08. [dostęp 2016-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f ), The Peerage (Carlo Alberto di Savoia-Carignano, Re di Sardegna) [online], 2011-03-24 [dostęp 2016-06-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f La Società GenealogiaL.S.G. Italiana La Società GenealogiaL.S.G., Enciclopedia genealogica del Mediterraneo [online] [dostęp 2016-06-23] (wł.).
- ↑ a b c d e f DavideD. Shamà DavideD., GENEALOGIE DELLE FAMIGLIE NOBILI ITALIANE [online] [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-08] (wł.).
- ↑ a b c d e f Leonardo ADVL.A. S.r.l. Leonardo ADVL.A., Cronologia [online] [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-19] (wł.).
- ↑ MuseoM. Torino MuseoM., Monumento a Carlo Alberto - MuseoTorino [online], www.museotorino.it [dostęp 2023-08-19] (wł.).
- ↑ Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i Rodovid, Franciszka Krasińska (von Corvin-Krasinski) b. 9 marzec 1742 d. 30 kwiecień 1796 [online], 8 marca 2011 [dostęp 2016-07-04] .
- ↑ a b c d e POTOMKOWIE SPITYGNIEWA Z RODUP.S.Z.R. PORAJÓW POTOMKOWIE SPITYGNIEWA Z RODUP.S.Z.R., Stanisław Krasiński + Aniela Humiecka [online] [dostęp 2016-07-04] .
- ↑ a b c d e Ryszard Jurzak: Genealogia dynastyczna. [dostęp 2016-07-04].
- ISNI: 0000000110219936
- VIAF: 18030661
- LCCN: n84058006
- GND: 119384264
- LIBRIS: fcrv04vz5kznr94
- BnF: 120752804
- SUDOC: 029044324
- SBN: MUSV013566
- NKC: zcu20191053052
- BNE: XX4603791, XX1217739
- NTA: 071457909
- BIBSYS: 14040161
- Open Library: OL56269A
- PLWABN: 9810579285905606
- NUKAT: n2008142995
- J9U: 987007259761805171
- RISM: people/40208907
- PWN: 3920606
- Britannica: biography/Charles-Albert
- Treccani: carlo-alberto-re-di-sardegna
- NE.se: karl-albert
- SNL: Karl_Albert
- VLE: karolis-albertas
- Catalana: 0015108
- DSDE: Karl_Albert
- Hrvatska enciklopedija: 30581