Joachim Morochowski

Joachim Morochowski

Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	ok. 1576 Lwów
Data i miejsce śmierci	19 marca 1631 Włodzimierz
Miejsce pochówku	Włodzimierz
Biskup włodzimiersko-brzeski
Okres sprawowania	1613-1631
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	unicki
Prezbiterat	1611
Sakra biskupia	1613

Joachim Morochowski OSBM, imię ze chrztu: Eliasz, herbu Korczak (ok. 1576–1631), unicki biskup włodzimiersko-brzeski od 1613 r., polemista, hagiograf, koryfeusz unii.

Urodził się ok. 1576 r. we Lwowie. Syn Stefana herbu Korczak i mieszczki. W 1595 r. udał się do Rzymu i tam został przyjęty do Kolegium Greckiego w dniu 16 lutego 1596 r. jako pierwszy alumn z Rzeczypospolitej. Do 1603 r. studiował filozofię i teologię. Po powrocie do kraju pozostawał w służbie unickiego biskupa włodzimierskiego Hipacego Pocieja, będąc jego sekretarzem i powiernikiem – pomagał mu w szerzeniu unii. W 1609 r. został sekretarzem królewskim. Święcenia kapłańskie przyjął w 1611 roku. Ok. 1612 r. wstąpił do zakonu bazylianów przyjmując imię Joachim. W 1613 r. został unickim biskupem włodzimiersko-brzeskim. Rozwinął szeroką działalność pasterską. Wziął udział w zjeździe biskupów unickich w Nowogródku w styczniu 1624 r., który rozpatrywał zawarcie unii z prawosławnymi, a także w synodzie kobryńskim w 1626 roku. Wraz z bpem łuckim Jeremiaszem Poczapowskim złożył relację z synodu dla króla i nuncjusza. Gorliwie zabiegał o rozwój unii w swojej diecezji, dbał o reformę kleru i zwoływał synody diecezjalne. Odnowił sobory katedralne w Brześciu Litewskim i Włodzimierzu oraz zatroszczył się o ich odpowiednie zaopatrzenie. Wzniósł kilka cerkwi. Utrzymywał szkoły dla młodzieży, dbał o nauczycieli. Szkołę we Włodzimierzu przekształcił na wzór szkół jezuickich (później szkoła ta przeszła w zawiadywanie bazylianów i nosiła nazwę kolegium). Urządził i uposażył kapitułę, założył bractwo cerkiewne Najświętszej Maryi Panny przy soborze katedralnym we Włodzimierzu (ok. 1626). Testamentem z 3 lutego 1631 r. uczynił legaty na szkołę, bractwo i szpitale włodzimierskie. Zmarł 19 marca 1631 r. we Włodzimierzu.

Jest autorem m.in. następujących dzieł: „Dyskurs o początku rozerwania Cerkwie” (Zamość 1622; dzieło napisane jeszcze w młodości), „Relacja o zamordowaniu okrutnym i osobliwej świętości... Jozaphata Kuncewicza...” (Zamość 1624), dzieło religijno-polemiczne „Paregoria, albo utulenie [...] lamentu [...] Cerkwie [...]” (Wilno 1612). „Dzieła jego odznaczają się jasnym wykładem i dobrą polszczyzną” (Dalibor Jan Wagilewicz).

• Ludomir Bieńkowski, „Morochowski Eliasz Joachim”, [w:] „Polski Słownik Biograficzny”, t. 21, s. 777-778.
• Marek Kunicki-Goldfinger, Krystyna Siekierska, „Biogramy pisarzy i tłumaczy dzieł cytowanych w Słowniku języka polskiego XVII i 1. poł. XVIII w.”. xvii-wiek.ijp-pan.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-28)].
• Bp Edward Ozorowski, „Morochowski (Morochovs’kyj, Morocovius, Moroscovius) Joachim Eliasz”, [w:] SPTK, t. 3, Warszawa 1982, s. 171-172 (bibliografia).
• Dalibor Jan Wagilewicz, „Pisarze polscy Rusini wraz z dodatkiem pisarze łacińscy Rusini”, do druku przygotował i przedmową poprzedził Rostysław Radyszewśkyj, Przemyśl 1996, s. 149-152.
• List bpa Joachima Morochowskiego do Antonina z Przemyśla prowincjała prowincji ruskiej [1615], [w:] Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zespół nr 388, Zbiór Aleksandra Czołowskiego, sygn. 468.
• „Litterae episcoporum historiam Ucrainae illustriantes”, t. 1, Romae 1972, s. 24, 25, 59, 184, 218; t. 2, Romae 1974, s. 12, 257.
• Korczak, Morochowski
• Ks. Kazimierz Dola, „Katalog arcybiskupów i biskupów rezydencjalnych eparchii polskich obrządku grecko-unickiego od Unii Brzeskiej (1596) do roku 1945”, [w:] „Historia Kościoła w Polsce” t. II 1764-1945, cz. 2 1918-1945, Poznań-Warszawa 1979, s. 304-311, s. 311.

• Joachim Morochowski, O.S.B.M. [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2016-12-10]  (ang.).
• Dzieła Joachima Morochowskiego w bibliotece Polona