Jełowicki

Ten artykuł od 2011-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jełowicki (Jałowicki, Brama, Bożeniec odm.) – herb szlachecki.

Opis herbu

W polu czerwonym srebrna brama obozowa zwieńczona takimż krzyżem kawalerskim. Klejnot: pięć strusich piór. Tarcza okolona jest płaszczem książęcym i zwieńczona mitrą książęcą.

Najwcześniejsze wzmianki

Jeden z najstarszych herbów na Wołyniu[1].

Herbowni

kniaziowie Kropotko na Jełowiczach, zwani Jełowickimi – rodzina kniaziowska pochodząca od ks. Perejesławskich, będących najpewniej smoleńską gałęzią, Rurykowiczów, jedna z najstarszych na Wołyniu.

Nazwisko pochodzi od miejscowości Jełowicze i jest jednym z najstarszych, w pełni ukształtowanym nazwiskiem wołyńskim już w początkach XV wieku, dowodzącym posiadanie dziedzicznego (alodialnego) posiadania włości Jełowicze od około polowy XIV wieku (N. Jakowenko) i tak np. dokumenty Paszka Jełowickiego z lat 1420. używają już w pełni ukształtowanego nazwiska co, biorąc pod uwagę tereny Rusi, jest okresem bardzo wczesnym.

Drugi człon nazwiska – "Bożeniec" jest nazwą miejscowości położoną w bezpośrednim sąsiedztwie Jełowicz (a nie jak twierdzi N. Jakowenko od imienia hipotetycznego przodka rodu: – Bożati).

Odmianą herbu Jełowicki jest herb Oginiec vel Brama ks. Ogińskich i Puzynów, a odmiana polega na rozwidleniu krzyża na belce bramy; wspólnota herbu świadczyłaby o wspólnym pochodzeniu od ks. smoleńskich. Wizerunki obu herbów nie uległy polonizacji.

Pod koniec XV wieku Jełowicze przeszły w posiadanie kniaziów Kropotka – Jełowickich, również pochodzących od ks. smoleńskich i według Zygmunta Luby-Radzimińskiego stanowiących inną gałąź Jełowickich, a według J. Wolffa zupełnie niezależną rodzinę kniaziowską[2]. Lista herbownych pieczętujących się herbem Jełowiecki z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla[3]:

Chawejłowicz, Jałowicki, Jelnicki, Jełowicki, Lesznicki, Leśnicki, Łasznicki[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Żychliński, Teodor: Złota księga szlachty polskiej. R. 15. nakł. i drukiem Jarosława Leitgebr. crispa.uw.edu.pl, 1893. s. 217-224. [dostęp 2022-03-29].
  2. ↑ Wolff, Józef. "Kniaziowie litewsko-ruscy od końca XIV wieku". Warszawa, 1895. s. 660.
  3. ↑ Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.
  4. ↑ Herb Jelowicki z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla

Bibliografia

  • S. Okolski. Orbis Polonus. Kraków, 1641.
  • A. J. Jabłonowski. Heraldica to jest osada klejnotu rycerskiego. Lwów, 1742.
  • T. Żychliński. Złota księga szlachty polskiej. Poznań, 1893. Rocz. XV. S. 217–232.
  • J. Wolff "Kniaziowie litewsko-ruscy od końca XIV wieku. Warszawa, 1895. S. 660.
  • N. Jakowenko. Ukraińska szlachta z kincja XIV do seredyny XVII st. Kijów, 1993. S. 140–141.
  • О. О. Вінниченко. Князі і некнязі: Про князівський титул Єловицьких // Український історичний журнал. Київ, 2009. № 5 (488): вересень–жовтень. С. 47–65.