Jan Brejski
Jan Brejski 1907 | |||
Data i miejsce urodzenia | 28 lutego 1863 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 10 grudnia 1934 | ||
Wojewoda pomorski | |||
Okres | od 27 lipca 1920 | ||
Poprzednik | Stefan Łaszewski | ||
Następca | |||
Odznaczenia | |||
|
Jan Brejski (ur. 20 lutego 1863 w Pączewie, zm. 10 grudnia 1934 w Toruniu[1]) – działacz narodowy i polonijny, dziennikarz, wydawca, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, poseł na Sejm Ustawodawczy, wojewoda pomorski.
Życiorys
Był absolwentem wydziału polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W trakcie studiów pracował jako dziennikarz w „Głosie Narodu”[2]. Następnie wraz z bratem Antonim był od 1893 redaktorem „Wiarusa Polskiego”, pisma adresowanego do Polonii, założonego trzy lata wcześniej w Bochum przez księdza dr Franciszka Lissa[2][3][4]. W Bochum od 1983 był właścicielem księgarni „Wiarus Polski”[2]. Był założycielem lub inicjatorem wielu organizacji polonijnych, m.in. Zjednoczenia Zawodowego Polaków i Związków Polaków w Niemczech (1894)[2][3].
W 1894 roku został redaktorem „Gazety Toruńskiej”[3]. Formalnie sprawował stanowisko redaktora do 1903, faktycznie do 1915[5].
W latach 1903 i 1909 był wybierany na posła do sejmu pruskiego. Był aktywnym członkiem Koła Polskiego[5]. Po uzyskaniu niepodległości został posłem do Sejmu Ustawodawczego RP z listy Narodowego Stronnictwa Robotników a w latach 1919–1920 pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej[5][6]. W latach 1920–1924 piastował urząd wojewody pomorskiego[6]. Następnie osiadł w Lille, gdzie wydawał „Wiarusa Polskiego”. W grudniu 1934 wrócił do Torunia, gdzie tego samego miesiąca zmarł[7].
Był właścicielem i mieszkańcem kamienicy nr 16 przy ulicy Wola Zamkowa w Nowym Mieście w Toruniu[8].
Został pochowany został na cmentarzu parafii św. Jakuba przy ul. Antczaka w Toruniu[6].
Miał czterech braci: Józefa, Antoniego (redaktora, wydawcę i działacza społeczno-politycznego), bliźniaków Ignacego i Izydora (lekarza)[9].
Odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[10]
Przypisy
- ↑ Jędrzyński 2010 ↓, s. 24, 26.
- ↑ a b c d Pepliński 1992 ↓, s. 159.
- ↑ a b c Jędrzyński 2010 ↓, s. 24.
- ↑ Przybyszewski 2002 ↓, s. 27–28.
- ↑ a b c Jędrzyński 2010 ↓, s. 25.
- ↑ a b c Pepliński 1992 ↓, s. 160.
- ↑ Jędrzyński 2010 ↓, s. 26.
- ↑ Filipski 2016 ↓, s. 115.
- ↑ Przybyszewski 2002 ↓, s. 27.
- ↑ Prezydium Rady Ministrów 1926 ↓, s. 17.
Bibliografia
- Łukasz Filipski. Socjotopografia Torunia w okresie międzywojennym w świetle analizy ksiąg adresowych z 1923 i 1932 roku. „Rocznik Toruński”. 43, 2016.
- Zefiryn Jędrzyński: Brejski Jan. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 6. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2010.
- Wiktor Pepliński: Brejski Jan. W: Stanisław Gierszewski (red.): Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślanego. T. 1: A–F. Gdańsk: Gdański Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Gdański, 1992. ISBN 83-900237-9-2.
- Kazimierz Przybyszewski: Brejski Antoni. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 3. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2002.
- Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926.
Linki zewnętrzne
- Publikacje Jana Brejskiego w zbiorach Biblioteki Narodowej: wersja cyfrowa na Polona.pl
- p
- d
- e
|
- PWN: 3880552