Język marind

Marind
Obszar

Papua (Indonezja)

Liczba mówiących

7 tys. (1987)

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3 mrz
IETF mrz
Glottolog nucl1622
Ethnologue mrz
WALS mrd
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język marind – język papuaski używany w prowincji Papua w Indonezji. Według danych z 1987 r. posługiwało się nim wówczas 7 tys. osób[1][2].

Jest rozdrobniony wewnętrznie, według jednej z propozycji chodzi o grupę trzech języków[3]. Odmiana bian (blisko 3 tys. użytkowników, 2002[2][4]), niegdyś uważana za dialekt marind, jest klasyfikowana jako oddzielny język; dodatkowo B. Olsson (2021) postuluje odrębny status pozostałych dwóch odmian: nadbrzeżnej (Coastal Marind) i centralnej (zwanej Bush Marind). Czynniki etniczno-polityczne sprawiają, że wszystkie trzy języki uchodzą za dialekty języka marind[5].

Sama nazwa „Marind” przypuszczalnie oznacza „ludzie rzeki Maro” (Maro-ind)[6]. Bywa też odnoszona do odległych językowo grup etnicznych, które znalazły się pod wpływem polityczno-kulturowym Marind (jak np. użytkownicy języka marori)[7]. Marind nadbrzeżny oddziaływał na różne języki regionu (m.in. marori, yelmek(inne języki) i maklew(inne języki)), zwłaszcza w zakresie leksyki[8].

Marind nadbrzeżny wykazuje wpływy odmian malajskiego (zarówno lokalnego malajskiego, jak i narodowego języka indonezyjskiego)[8]. Wśród grup Marind częsty jest code switching[9]. Rodzimy system liczbowy wychodzi z obiegu, na korzyść użycia liczebników malajskich[10].

We wsiach w pobliżu miasta Merauke marind nadbrzeżny jest wypierany przez lokalny malajski. Niemniej odnotowano, że w bardziej oddalonych miejscowościach pozostaje w powszechnym użyciu[11]. W niektórych wsiach stanowi wyraźnie preferowany środek komunikacji[8]. Jednocześnie z dostępnych danych wynika, że marind bian jest zdecydowanie zagrożony wymarciem[11].

W klasyfikacji Ethnologue języki marind (w tym marind właściwe – marind i marind bian) tworzą gałąź języków transnowogwinejskich[12]. T. Usher i E. Suter (2015) postulują ich przynależność do nowo zaproponowanej rodziny anim[2].

Najlepiej poznany spośród języków anim[13]. Został opisany w postaci wczesnych opracowań gramatycznych (1926, 1955)[14][15] i słowników (1922, 1933)[16][17]. W nowszych czasach (XXI w.) powstało obszerne opracowanie gramatyczne poświęcone Coastal Marind (2017, 2021)[18][19]. W piśmiennictwie stosuje się alfabet łaciński[1].

Przypisy

  1. ↑ a b David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Marind, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-07-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
  2. ↑ a b c Usher i Suter 2015 ↓, s. 122.
  3. ↑ Olsson 2021 ↓, s. 7.
  4. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Marind, Bian, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-07-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
  5. ↑ Olsson 2021 ↓, s. 9.
  6. ↑ Jan Honoré Maria Cornelis Boelaars: The Linguistic Position of South-Western New Guinea. Leiden: E.J. Brill, 1950, s. 1, seria: Orientalia Rheno-Traiectina 3. OCLC 2919907. [dostęp 2022-07-08]. (ang.).
  7. ↑ Olsson 2021 ↓, s. 1.
  8. ↑ a b c Olsson 2021 ↓, s. 14.
  9. ↑ Olsson 2021 ↓, s. 8, 14–15.
  10. ↑ Marind. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. [dostęp 2024-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-02)]. (ang.).
  11. ↑ a b Olsson 2021 ↓, s. 8.
  12. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Nuclear Marind, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-04-19]  (ang.).
  13. ↑ Usher i Suter 2015 ↓, s. 121.
  14. ↑ Hendrik Geurtjens: Spraakleer der Marindineesche taal. The Hague: Martinus Nijhoff, 1926, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen 67.2. OCLC 65586737. (niderl.).
  15. ↑ Drabbe Peter: Spraakkunst van het Marind: zuidkust Nederlands Nieuw-Guinea. Wien-Mödling: Drukkerij van het Missiehuis St. Gabriël, 1955, seria: Studia Instituti Anthropos 11. OCLC 941905632. (niderl.).
  16. ↑ Joseph van de Kolk, Petrus Vertenten: Marindineesch woordenboek. Weltevreden: Landsdrukkerij, 1922. OCLC 901078504. (niderl.).
  17. ↑ Henricus Geurtjens: Marindineesch nederlandsch woordenboek. Bandoeng: A.C. Nix & Co, 1933, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen 71. OCLC 896371392. (niderl.).
  18. ↑ BrunoB. Olsson BrunoB., The Coastal Marind language, Singapore: Nanyang Technological University, 2017, DOI: 10.32657/10356/73235 [dostęp 2024-09-02]  (ang.).
  19. ↑ Olsson 2021 ↓.

Bibliografia

  • Bruno Olsson: A Grammar of Coastal Marind. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2021, seria: Mouton Grammar Library 87. DOI: 10.1515/9783110747065. ISBN 978-3-11-074706-5. OCLC 1253312972. (ang.).
  • Timothy Usher, Edgar Suter. The Anim Languages of Southern New Guinea. „Oceanic Linguistics”. 54 (1), s. 110–142, 2015. DOI: 10.1353/ol.2015.0003. ISSN 1527-9421. OCLC 5866106576. JSTOR: 43897618. (ang.). 

Linki zewnętrzne

  • Marind. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. [dostęp 2024-09-02]. (ang.).