Innoryżak
| Euryoryzomys | |||
| Weksler, Percequillo & Voss, 2006[1] | |||
 Innoryżak wytworny (E. nitidus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | chomikowate | ||
| Podrodzina | bawełniaki | ||
| Plemię | Oryzomyini | ||
| Rodzaj | innoryżak | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Oryzomys macconnelli O. Thomas, 1910 | |||
| Gatunki | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
 innoryżak wytworny innoryżak zmyślny innoryżak rdzawy innoryżak paskudny innoryżak gąszczowy | |||
| |||
| |||
Innoryżak[2] (Euryoryzomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[3][4].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 98–179 mm, długość ogona 99–181 mm, długość ucha 18,5–25 mm, długość tylnej stopy 28,5–40 mm; masa ciała 20–100 g[4][5].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 2006 roku brazylijsko-amerykański zespół teriologów (Brazylijczycy Marcelo Weksler, Alexandre Reis Percequillo oraz Amerykanin Robert S. Voss) w artykule poświęconym opisowi dziesięciu nowych rodzajów ryżniakopodobnych gryzoni opublikowanym w czasopiśmie American Museum novitates[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) innoryżak amazoński (E. macconnelli).
Etymologia
Euryoryzomys: gr. ευρυς eurus ‘szeroki’; rodzaj Oryzomys S.F. Baird, 1857 (ryżniak)[1].
Podział systematyczny
Takson wyodrębniony na podstawie badań filogenetycznych z Oryzomys[1]. Do rodzaju należą następujące gatunki[6][5][3]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][5] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][5] | Podstawowe wymiary[4][5][a] | Status IUCN[7] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Euryoryzomys macconnelli | (O. Thomas, 1910) | innoryżak amazoński | gatunek monotypowy | głównie na Nizinie Amazonki (południowa Kolumbia, południowa Wenezuela, region Gujana, wschodni Ekwador, wschodnie Peru i północna Brazylia); zakres wysokości: 0–1500 m n.p.m. | DC: 13–16,6 cm DO: 12,4–17,5 cm MC: brak danych | LC | |
| Euryoryzomys emmonsae | (Musser, Carleton, Brothers & A.L. Gardner, 1998) | innoryżak gąszczowy | gatunek monotypowy | endemit Brazylii (pomiędzy rzeką Xingu i rzeką Tocantins (Pará i Mato Grosso) | DC: 12,8–14,2 cm DO: 14,4–16 cm MC: brak danych | DD | |
| Euryoryzomys legatus | (O. Thomas, 1925) | innoryżak zmyślny | gatunek monotypowy | południowo-środkowa Boliwia (Chuquisaca, Santa Cruz i Tarija) i północno-zachodnia Argentyna (Jujuy i Salta) | DC: 12,3–15,5 cm DO: 13,4–16,2 cm MC: brak danych | LC | |
| Euryoryzomys russatus | (J.A. Wagner, 1848) | innoryżak rdzawy | gatunek monotypowy | wschodnia i południowa Brazylia (od Ceará na południe do północnego Rio Grande do Sul), wschodni Paragwaj i północno-wschodnia Argentyna (Misiones) | DC: 9,8–17,9 cm DO: 9,9–18,1 cm MC: 20–100 g | LC | |
| Euryoryzomys lamia | (O. Thomas, 1901) | innoryżak paskudny | gatunek monotypowy | endemit Brazylii (Goiás i zachodnie Minas Gerais) | DC: 14,1–16,1 cm DO: 13,1–16 cm MC: brak danych | VU | |
 | Euryoryzomys nitidus | (O. Thomas, 1884) | innoryżak wytworny | gatunek monotypowy | południowo-zachodnia Nizina Amazonki (wschodnia i południowo-wschodnie Peru, południowo-zachodnia Brazylia oraz północna i wschodnia Boliwia); zakres wysokości: 50–2000 m n.p.m. | DC: 10,8–16,3 cm DO: 11,3–16 cm MC: brak danych | LC |
| Euryoryzomys cerqueirai | Percequillo & Weksler, 2023 | gatunek monotypowy[8] | endemit północno-wschodniej Brazylii (Ceará i być może Paraíba); zakres wysokości: do 1050 m n.p.m.[8] | DC: 10,5–15,2 cm DO: 13–17 cm MC: 42–100 g[8] | NE |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b c d M. Weksler, A.R. Percequillo & R.S. Voss. Ten New Genera of Oryzomyine Rodents (Cricetidae: Sigmodontinae). „American Museum Novitates”. 3537, s. 11, 2006. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 247. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 396. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 423–424. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 252. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Euryoryzomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
- ↑ a b c A.R. Percequillo & M. Weksler. Systematics of the genus Euryoryzomys Weksler et al., 2006 (Rodentia: Cricetidae): integrative analysis reveals a new species from north-eastern Brazil. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 199 (3), s. 594–632, 2023. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlad048. (ang.).
