Geissorhiza

Geissorhiza
Ilustracja
Geissorhiza imbricata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

kosaćcowate

Rodzaj

Geissorhiza

Nazwa systematyczna
Geissorhiza Ker-Gawler
Bot. Mag. ad t. 672. 1 Aug 1803[3]
Typ nomenklatoryczny

G. obtusata Ker-Gawler[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Geissorhiza arenicola
Geissorhiza radians
Geissorhiza darlingensis

Geissorhiza – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Obejmuje 97[4]–103[5] gatunki. Rośliny te pochodzą z Afryki Południowej, gdzie rosną głównie w dawnej Prowincji Przylądkowej[5], ograniczone niemal wyłącznie do obszarów rozciągających się wzdłuż wybrzeży[6]. Zasiedlają siedliska zasilane wodami opadowymi w okresie zimowym[6]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[5].

Morfologia

Geissorhiza humilis
Pokrój
Geofity z asymetrycznymi bulwocebulami okrytymi drewniejącą okrywą. Rośliny niewielkich rozmiarów[6].
Liście
Dwurzędowe, równowąskie, u części przedstawicieli żeberkowane lub rowkowane, czasem ze zgrubiałą wiązką centralną i skrajem liścia lub ze skrzydlasto wydłużoną wiązką centralną[6].
Kwiaty
Od podobnych rodzajów wyróżniają je nierównej długości pręciki i długa (wystająca z rurki korony) szyjka słupka na końcu z trzema krótkimi, odgiętymi ramionami. Okwiat promienisty, ale u części przedstawicieli słabo grzbiecisty[6].
Owoce
Trójkomorowe torebki[6].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Croceae, z podrodziny Crocoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)[7].

Wykaz gatunków[4]
  • Geissorhiza alticola Goldblatt
  • Geissorhiza altimontana Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza arenicola Goldblatt
  • Geissorhiza aspera Goldblatt
  • Geissorhiza barkerae Goldblatt
  • Geissorhiza bolusii Baker
  • Geissorhiza bonae-spei Goldblatt
  • Geissorhiza bracteata Klatt
  • Geissorhiza brehmii Eckl. ex Klatt
  • Geissorhiza brevituba (G.J.Lewis) Goldblatt
  • Geissorhiza bryicola Goldblatt
  • Geissorhiza burchellii R.C.Foster
  • Geissorhiza callista Goldblatt
  • Geissorhiza cantharophila Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza cataractarum Goldblatt
  • Geissorhiza cedarmontana Goldblatt
  • Geissorhiza ciliatula Goldblatt
  • Geissorhiza confusa Goldblatt
  • Geissorhiza corrugata Klatt
  • Geissorhiza darlingensis Goldblatt
  • Geissorhiza delicatula Goldblatt
  • Geissorhiza demissa Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza divaricata Goldblatt
  • Geissorhiza elsiae Goldblatt
  • Geissorhiza erubescens Goldblatt
  • Geissorhiza esterhuyseniae Goldblatt
  • Geissorhiza eurystigma L.Bolus
  • Geissorhiza exilis Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza exscapa (Thunb.) Goldblatt
  • Geissorhiza foliosa Klatt
  • Geissorhiza fourcadei (L.Bolus) G.J.Lewis
  • Geissorhiza furva Ker Gawl. ex Baker
  • Geissorhiza geminata E.Mey. ex Baker
  • Geissorhiza grandiflora Goldblatt
  • Geissorhiza helmei Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza hesperanthoide s Schltr.
  • Geissorhiza hispidula (R.C.Foster) Goldblatt
  • Geissorhiza humilis (Thunb.) Ker Gawl.
  • Geissorhiza imbricata (D.Delaroche) Ker Gawl.
  • Geissorhiza inaequalis L.Bolus
  • Geissorhiza inconspicua Baker
  • Geissorhiza inflexa (D.Delaroche) Ker Gawl.
  • Geissorhiza intermedia Goldblatt
  • Geissorhiza juncea (Link) A.Dietr.
  • Geissorhiza kamiesmontana Goldblatt
  • Geissorhiza karooica Goldblatt
  • Geissorhiza lapidosa Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza leipoldtii R.C.Foster
  • Geissorhiza lithicola Goldblatt
  • Geissorhiza longifolia (G.J.Lewis) Goldblatt
  • Geissorhiza louisabolusiae R.C.Foster
  • Geissorhiza malmesburiensi s R.C.Foster
  • Geissorhiza mathewsii L.Bolus
  • Geissorhiza minuta Goldblatt
  • Geissorhiza monanthos Eckl.
  • Geissorhiza monticola Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza namaquensis W.F.Barker
  • Geissorhiza nana Klatt
  • Geissorhiza nigromontana Goldblatt
  • Geissorhiza nubigena Goldblatt
  • Geissorhiza ornithogaloide s Klatt
  • Geissorhiza outeniquensis Goldblatt
  • Geissorhiza ovalifolia R.C.Foster
  • Geissorhiza ovata (Burm.f.) Asch. & Graebn.
  • Geissorhiza pappei Baker
  • Geissorhiza parva Baker
  • Geissorhiza platystigma Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza pseudinaequali s Goldblatt
  • Geissorhiza purpurascens Goldblatt
  • Geissorhiza purpureolutea Baker
  • Geissorhiza pusilla (Andrews) Klatt
  • Geissorhiza radians (Thunb.) Goldblatt
  • Geissorhiza ramosa Ker Gawl. ex Klatt
  • Geissorhiza reclinata Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza rosea (Klatt) R.C.Foster
  • Geissorhiza roseoalba (G.J.Lewis) Goldblatt
  • Geissorhiza rupicola Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza saxicola Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza schinzii (Baker) Goldblatt
  • Geissorhiza scillaris A.Dietr.
  • Geissorhiza scopulosa Goldblatt
  • Geissorhiza setacea (Thunb.) Ker Gawl.
  • Geissorhiza silenoides Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza similis Goldblatt
  • Geissorhiza spiralis (Burch.) de Vos ex Goldblatt
  • Geissorhiza splendidissima Diels
  • Geissorhiza stenosiphon Goldblatt
  • Geissorhiza subrigida L.Bolus
  • Geissorhiza sufflava Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza sulphurascens Schltr. ex R.C.Foster
  • Geissorhiza tabularis Goldblatt
  • Geissorhiza tenella Goldblatt
  • Geissorhiza tricolor Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza tulbaghensis F.Bolus
  • Geissorhiza uliginosa Goldblatt & J.C.Manning
  • Geissorhiza umbrosa G.J.Lewis
  • Geissorhiza unifolia Goldblatt

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20]  (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-03-03]  (ang.).
  3. a b Geissorhiza. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
  4. a b Geissorhiza. The Plant List. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
  5. a b c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 189, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
  6. a b c d e f Peter Goldblatt. Systematics of the Southern African Genus Geissorhiza (Iridacea-Ixioideae). „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 72, 2, s. 277, 1985. 
  7. Genus: Geissorhiza Ker Gawl.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-03-03].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 5870703
  • GBIF: 2743336
  • identyfikator iNaturalist: 119220
  • IPNI: 20339-1
  • NCBI: 152720
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:20339-1
  • identyfikator Tropicos: 40013228
  • CoL: 8VXSS