Drzewica (miasto)
Ten artykuł dotyczy miasta w województwie łódzkim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
Zamek renesansowy | |||
| |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | Drzewica | ||
Prawa miejskie | 1429–1870, 1987 | ||
Burmistrz | Janusz Bernard Reszelewski | ||
Powierzchnia | 4,9 km² | ||
Populacja (31.12.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Strefa numeracyjna | 48 | ||
Kod pocztowy | 26-340 | ||
Tablice rejestracyjne | EOP | ||
Położenie na mapie gminy Drzewica | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |||
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego | |||
51°26′49″N 20°28′19″E/51,446944 20,471944 | |||
TERC (TERYT) | 1007024 | ||
SIMC | 0973346 | ||
Urząd miejski ul. Staszica 226-340 Drzewica | |||
| |||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Drzewica – miasto w woj. łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy Drzewica. Położone nad rzeką Drzewiczką, na Wzniesieniach Południowomazowieckich, historycznie w Małopolsce.
Według danych GUS z 31 grudnia 2023 r. miasto liczyło 3526 mieszkańców[1].
Siedziba fabryki nakryć stołowych "Gerlach" działającej od końca XIX stulecia. Prawa miejskie w latach 1429–1869 i od 1987 r.
W 1921 mieszkały tu 1662 osoby. We wsi znajdował się kościół katolicki i synagoga[2].
W końcu sierpnia 1942 r. Drzewica została opanowana przez oddział Gwardii Ludowej pod dowództwem Józefa Roguskiego ps. "Wilk". Zniszczono urząd gminy i posterunek policji. Uwolniono 15 chłopów aresztowanych za niedostarczenie kontyngentów[3]. 22 stycznia 1943 miała w tym mieście miejsce zbrodnia na tle rabunkowo-ideologicznym, (zdaniem historyków związanych ze środowiskiem kombatanckim GL-AL będąca odpowiedzią na wcześniejszy mord na kilku członkach GL[4]) dokonana przez komunistycznych partyzantów z oddziału Gwardii Ludowej pod dowództwem Izraela „Lwa” Ajzenmana[5].
- Osobny artykuł: Mord w Drzewicy.
Po wojnie ku czci partyzantów zbudowano na rynku w Drzewicy pomnik[6].
Położenie
Miasto leży we wschodnim krańcu województwa łódzkiego, w zachodniej części Równiny Radomskiej[7].
Od północy, wschodu i południa otoczona jest lasami.
Przez miasteczko przepływa rzeka Drzewiczka, prawy dopływ Pilicy, o naturalnym, meandrowym brzegu. Jej wody zasilają Zalew Drzewicki, spełniający funkcje retencyjno-rekreacyjne, o powierzchni 82 ha. Przez Drzewicę przepływa także rzeka Brzuśnia o pierwszej klasie czystości wody.
Historycznie należy do Małopolski. Leżało w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim (w ziemi radomskiej[8]).
Miasto prywatne Królestwa Kongresowego położone było w 1827 roku w powiecie opoczyńskim, obwodzie opoczyńskim województwa sandomierskiego[9].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego.
Demografia
Dane z 31 grudnia 2023[1]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 3526 | 100 | 1814 | 51,45 | 1712 | 48,55 |
- Piramida wieku mieszkańców Drzewicy w 2014 roku[10].
Zabytki
Według rejestru zabytków NID[11] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół św. Łukasza, nr rej.: 297/A/56 z 26.10.1956, 338/A/67 z 21/06.1967 oraz 48/A z 7.05.1980
- cmentarz parafialny rzymskokatolicki, ul. Cmentarna, poł. XIX, nr rej.: 473/A z 5.11.1991
- cmentarz żydowski, ul. Kolejowa, XIX-1942, nr rej.: 472/A z 5.11.1991
- zespół zamkowy:
- zamek (ruina), 1527-35, nr rej.: 47/A z 28.04.1980, gotycko-renesansowy
- dwór (na podzamczu), XIX, nr rej.: 46/A z 28.04.1980
- park (pozostałości), XIX, nr rej.: 46/A z 28.04.1980
Sport
W mieście, od 1924 roku, działa klub piłki nożnej Gerlach Drzewica, występujący w klasie okręgowej[12].
Na początku lat 80. XX w. [potrzebny przypis] wybudowano sztuczny tor kajakarstwa górskiego (zmodernizowany w 2005), jedyny w Polsce położony na terenach nizinnych[13].
Zobacz też
- Drzewica (stacja kolejowa)
- Drzewica
Przypisy
- ↑ a b c Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2024-05-15].
- ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 203 .
- ↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 259
- ↑ Czesław Brzoza, Andrzej Sowa Historia Polski 1918-1945 2006 str. 633
- ↑ PiotrP. Gontarczyk PiotrP., Polska Partia Robotnicza : droga do władzy, 1941-1944, Warszawa: Fronda, 2006, s. 184-186, ISBN 83-60335-75-3 .
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 609
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Sebastian Piątkowski (red.): Z dziejów Radomia i regionu radomskiego w XVIII i XIX wieku. Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 1997, s. 7.
- ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 108.
- ↑ Drzewica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
- ↑ Informacja o klubie na jego oficjalnej stronie [online] [dostęp 2020-07-14] (pol.).
- ↑ Tor kajakowy [online], www.drzewica.pl, 16 września 2013 [dostęp 2020-03-14] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Zamek w Drzewicy na stronie Zamki i Pałace województwa łódzkiego
- Wojciech Jaskuła: Polska. Drzewica – nad Brzuśnią i Drzewiczką. Gazeta.pl, 2010-11-22. [dostęp 2018-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-27)]. (pol.).
- Historia Żydów w Drzewicy na portalu Wirtualny Sztetl
- Wirtualny Spacer 360° po Zamku w Drzewicy (zamekdrzewica.republika.pl). zamekdrzewica.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-24)].
- Drzewica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 182 .
- Drzewica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 444 .
- Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona
- p
- d
- e
Siedziba gminy |
|
---|---|
Wsie |
|
Integralne części wsi |
|
- p
- d
- e
Miasta na prawach powiatu | |
---|---|
Miasta powiatowe | |
Miasta gminne |
|
- p
- d
- e
Miasta | |
---|---|
Gminy miejsko-wiejskie |
|
Gminy wiejskie |
|
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Opoczno
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta | |
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75) |
|
Gromady (1954–72) |
|
- p
- d
- e
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
|
Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
- PWN: 3894521