Dolna Tunguzka
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Kontynent | Azja | ||
---|---|---|---|
Państwo | Rosja | ||
Lokalizacja | Obwód irkucki i Kraj Krasnojarski | ||
Rzeka | |||
Długość | 2989 km | ||
Powierzchnia zlewni | 473 000 km² | ||
Średni przepływ | 3600 m³/s przy ujściu | ||
Źródło | |||
Miejsce | Wyżyna Środkowosyberyjska | ||
Współrzędne | 58°02′42,4″N 105°40′39,0″E/58,045100 105,677500 | ||
Ujście | |||
Recypient | Jenisej | ||
Współrzędne | 65°46′59,9″N 87°57′20,2″E/65,783300 87,955600 | ||
Położenie na mapie Kraju Krasnojarskiego | |||
Położenie na mapie Rosji | |||
| |||
|
Dolna Tunguzka (ros. Нижняя Тунгуска, Niżniaja Tunguska) – rzeka w Rosji (obwód irkucki i Kraj Krasnojarski). Jej długość wynosi 2989 km, a powierzchnia zlewni 473 tysiące km²[1].
Swoje źródła ma na południu Wyżyny Środkowosyberyjskiej. Płynie przez nią początkowo w kierunku północnym, a potem zachodnim. Wpada do rzeki Jenisej, jako jego prawy dopływ. W górnym biegu płynie szeroką doliną. Dolny bieg obfituje w liczne jezioropodobne rozszerzenia (do 25 km). Miejscami zwęża się do 200 m. W tych miejscach brzegi są strome i osiągają nawet 100–200 m wysokości. Średnia głębokość rzeki 4–6 m, w przełomach 2–3 m, w najgłębszych miejscach nawet do 100 m[2]. Na progach rzecznych prędkość wody nawet 5 m/s[2]. Rzeka zasilana jest głównie śniegami. Od maja do lipca Dolna Tunguzka często wylewa. Zamarznięta od października do maja. Na wiosnę tworzą się olbrzymie zatory lodowe, a poziom wody podnosi się nawet o 35 m[2]. Żeglowna tylko w swoim dolnym biegu od ujścia Koczeczumu.
Nad Dolną Tunguzką leży miasto Tura.
Główne dopływy:
- lewe
- Nepa (Непа)
- Bolszaja Jerioma (Большая Ерёма)
- Ilimpeja (Илимпея)
- Tajmura (Таймура)
- Uczami (Учами)
- prawe
- Koczeczum (Кочечум)
- Wiwi (Виви)
- Tutoczana (Тутончана)
Żegluga
Żegluga na Dolnej Tunguzce jest trudna ze względu na liczne progi rzeczne oraz wiry. Najtrudniejszą przeszkodą są progi „Bolszoj” (wielkie), znajdujące się w odległości 128–130 km od ujścia. W 1927 roku statek parowy po raz pierwszy przepłynął przez te progi i od tej pory odbywała się żegluga pomiędzy Turuchańskiem a Turą[3].
Na początku XX wieku rozważano możliwość budowy kanału łączącego Dolną Tunguzkę z Leną. Rzeki te bowiem w pobliżu miasta Kireńsk zbliżają się do siebie na odległość około 15 km[2]. Plan ten jednak zarzucono po badaniach w 1911 roku, uznając go za zbyt trudny i drogi[3].
Elektrownia wodna
Plany budowy elektrowni wodnej na Dolnej Tunguzce sięgają lat 80., wtedy jednak zostały porzucone w następstwie protestów. Ponownie powrócono do nich na początku XXI wieku. Plan zakłada wybudowanie zapory wodnej, w efekcie której zalane ma zostać 10000 km² tundry. Część z przeznaczonych pod zalanie terenów jest miejscem zakopania odpadów nuklearnych. Konstrukcja wymagałaby również przesiedlenia rdzennej ludności ewenkijskiej[4].
Ze względu na brak zapotrzebowania w energię elektryczną bezpośredniej okolicy, wytworzony prąd miałby być transportowany do europejskiej Rosji za pomocą korytarza energetycznego o długości 3500 km. Szacowany koszt wynosił 13 miliardów dolarów[4]. Budowa miała rozpocząć się około 2010 roku, jednak została zatrzymana przez katastrofę w elektrowni Sajańsko-Szuszeńskiej w 2009[5]. W 2016 elektrownia wciąż była w fazie planów[6].
Krytycy określają pomysł budowy elektrowni, nazywanej wstępnie „Ewenkijską” lub „Turuchańską”[5], jako niepotrzebny, niebezpieczny oraz stanowiący marnowanie pieniędzy[4].
Przypisy
- ↑ Путешествия по Красноярскому краю [online], www.outdoors.ru [dostęp 2018-04-18] (ros.).
- ↑ a b c d GeologyG. Page GeologyG., Nizhnyaya Tunguska River - Geology Page, „Geology Page”, 3 listopada 2014 [dostęp 2018-04-18] (ang.).
- ↑ a b А. А. Соколов "Гидрография СССР" [online], www.abratsev.narod.ru [dostęp 2018-04-18] .
- ↑ a b c MariaM. Antonowa MariaM., Balancing Growth and Environment [online], The Moscow Times [dostęp 2018-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2008-08-03] .
- ↑ a b The eastern promise of Russia's hydropower [online], www.powerengineeringint.com [dostęp 2018-04-18] .
- ↑ A. YuA.Y. Aleksandrovskii A. YuA.Y., A. YuA.Y. Soldatkin A. YuA.Y., D.M.D.M. Volkov D.M.D.M., Improving the Investment Potential of the Evenkiiskaya HPP When Working Jointly with HPPS of the Volga – Kama Cascade, „Power Technology and Engineering”, 50 (3), 2016, s. 235–239, DOI: 10.1007/s10749-016-0689-4, ISSN 1570-145X [dostęp 2018-04-18] (ang.).
- p
- d
- e
Dopływy |
|
---|---|
Zbiorniki |
|
Elektrownie wodne |
|
Kanały |
|
- PWN: 3989980
- Britannica: place/Nizhnyaya-Tunguska-River
- БРЭ: 2267422
- Catalana: 0067905
- DSDE: Nedre_Tunguska