Czarodziejski młyn

Czarodziejski młyn – baśń literacka dla dzieci autorstwa Aliny i Jerzego Afanasjewów, wydana po raz pierwszy w 1961 roku^[1].

Osią akcji jest podróż dwojga sierot, Filipa i Dorotki, z pogrążonej w smutku miejscowości Smętowo do Krainy Radości, aby odczarować rodzinne miasteczko. W podróży pomagają im krowa Kunegunda oraz mysz. Pojazdem jest latający wiatrak. Podróżują przez Krainę Golibrody, Krainę Perfum i Krainę Karcianych Królów. Kraina Radości okazuje się skuta lodem i dzieci muszą podjąć niebezpieczne zadanie uruchomienia dzwonów. W nagrodę dostają jeden z czarodziejskich dzwonów, co pozwala im odmienić Smętowo^[1].

Jak w wielu innych baśniach literackich, świat przedstawiony jest synkretyczny, łączy bezkonfliktowo elementy realna oraz fantastyczne. Obok realnych (rzeczywiście istnieją miejscowość i stacja kolejowa Smętowo) w baśni występują mówiąca krowa, mysz używająca mufki i fantastyczne krainy^[1].

W baśni można znaleźć nawiązania do wielu dzieł należących do klasyki literatury dziecięcej i różnych gatunków literackich.

• Stojący na uboczu młyn, zarządzany przez tajemniczego młynarza, który podtruwa społeczność swoją mąką, zaczerpnięty został z powieści gotyckiej.
• Podróż przez bardzo różne krainy przypomina podróż Małego Księcia.
• Kraina Karcianych Królów nawiązuje do Alicji w Krainie Czarów.
• Napowietrzna podróż jest podobna do podróży Dorotki do Krainy Oz.
• Wiatrak kojarzy się z Don Kichotem.
• Smętowo, miasteczko pogrążone w ciągłym smutku i płaczu, przypomina Chandry Unińskie Tuwima lub pensjonat z Niespodziewanego końca lata Przybory i Wasowskiego^[1].

Książka była adaptowana jako widowisko teatralne, 15 razy w Polsce^[2] a także za granicą^[1]. Powstał też film animowany^[1]. Dwukrotnie Czarodziejski młyn wydawano na płytach jako baśń muzyczną: w 1973 do muzyki Zbigniewa Turskiego (Polskie Nagrania "Muza"; wśród wykonawców-aktorów byli m.in. Józef Nowak, Władysław Hańcza, Aleksander Dzwonkowski, Andrzej Bogucki, Irena Kwiatkowska, Hanna Skarżanka oraz jako narrator Piotr Pawłowski) i w 1995 do muzyki Bogumiła Pasternaka (Agencja Artystyczna MTJ)^[3].