Chlorek ołowiu(II)

Chlorek ołowiu(II)
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.

chlorek ołowiu(II), dichlorek ołowiu, chlorek ołowiu(2+)

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

PbCl
2

Masa molowa

278,11 g/mol

Wygląd

białe kryształy w kształcie igieł lub biały proszek[1]

Identyfikacja
Numer CAS

7758-95-4

PubChem

24459

Właściwości
Gęstość
5,98 g/cm³[1]; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie
5,56 g/l[2]
10,8 g/l (25 °C)[1]
w innych rozpuszczalnikach
rozpuszczalny w zasadach[1]
Temperatura topnienia

501 °C[1]

Temperatura wrzenia

951 °C[1]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[3]
Zagrożenie dla zdrowia Wykrzyknik Środowisko
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H302+H332, H351, H360Df, H372, H410

Zwroty P

P201, P273, P301+P312+P330, P304+P340+P312, P308+P313

Numer RTECS

OF9450000

Dawka śmiertelna

LD50 1947 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)[3]

Podobne związki
Inne aniony

fluorek ołowiu(II), bromek ołowiu(II), jodek ołowiu(II)

Inne kationy

chlorek ołowiu(IV), chlorek cyny(II)

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorek ołowiu(II), PbCl
2
nieorganiczny związek chemiczny, sól ołowiu na II stopniu utlenienia i kwasu solnego.

Otrzymywanie

Związek ten można otrzymać w reakcji azotanu ołowiu(II) z kwasem solnym[4]:

Pb(NO
3
)
2
+ 2 HCl → PbCl
2
+ 2HNO
3

Można go również otrzymać w wyniku elektrolizy roztworu chlorku sodu z użyciem anody ołowianej[5].

Inną metodą jest reakcja PbO z gazowym HCl:

PbO + 2HCl → PbCl
2
+ H
2
O

Proces przebiega ilościowo w temperaturze pokojowej, a po zakończeniu reakcji mieszaninę podgrzewa się w celu usunięcia powstałej wody[6].

Tlenek ołowiu(II) w wodnym roztworze NaCl przekształca się natomiast w tlenochlorek ołowiu(II) o składzie zależnym od stężenia roztworu[7]:

4PbO
(s)
+ 2NaCl + H
2
O 3PbO·PbCl
2

(s)
+ 2NaOH
5PbO
(s)
+ 2NaCl + H
2
O 4PbO·PbCl
2

(s)
+ 2NaOH

Reakcja ta została wykorzystana do produkcji NaOH. Z tlenochlorków ołowiu(II) można odzyskać PbO w wyniku działania Ca(OH)
2
. Metoda ta znana jest jako proces Scheelego i została opracowana niezależnie przez Scheelego w roku 1773 i Bergmanna w roku 1775[7].

Chlorku ołowiu(II) nie można otrzymać poprzez roztwarzanie ołowiu w rozcieńczonym kwasie solnym, gdyż metal pokrywa się nierozpuszczalną warstwą produktu, uniemożliwiającą dalszą reakcję[8].

Właściwości

Chlorek ołowiu(II) jest białym[9] lub bezbarwnym[10] ciałem stałym. Jest trudno rozpuszczalny w wodzie: roztwór nasycony w temperaturze pokojowej ma stężenie ok. 1%, a w 100 °C 3,4%[11]. Krystalizuje w układzie rombowym, z rzadko spotykaną strukturą atomu centralnego otoczonego ligandami (atomami chloru) (jedyne inne związki o takiej budowie to α-fluorek ołowiu(II) i bromek ołowiu(II))[10][12]. Rozpuszcza się w stężonym kwasie solnym z wytworzeniem kwasu tetrachloroołowiowego(II), H
2
PbCl
4
, natomiast w wodzie hydrolizuje do soli zasadowej, Pb(OH)Cl[12]. Jest związkiem światłoczułym, pod wpływem promieniowania UV rozkłada się z wydzieleniem wolnego ołowiu[10].

Przypisy

  1. a b c d e f CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-69, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).
  2. JerzyJ. Minczewski JerzyJ., ZygmuntZ. Marczenko ZygmuntZ., Chemia Analityczna, Cz. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 244 .
  3. a b Chlorek ołowiu(II) [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 lipca 2021, numer katalogowy: 449865 [dostęp 2022-04-06] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. Daniele M.D.M. Santos Daniele M.D.M. i inni, Thermogravimetric investigations on the mechanism of decomposition of Pb compounds on a tungsten surface, „Thermochimica Acta”, 362 (1–2), 2000, s. 161–168, DOI: 10.1016/S0040-6031(00)00578-5  (ang.).
  5. P.P. Lukirsky P.P., S.S. Ščukareff S.S., O.O. Trapesnikoff O.O., Die Elektrolyse der Kristalle, „Zeitschrift für Physik”, 31 (1), 1925, s. 524–533, DOI: 10.1007/BF02980608  (niem.).
  6. J. BirdJ.B. Moyer J. BirdJ.B., Metal separations by means of hydrochloric acid gas, „Journal of the American Chemical Society”, 18 (12), 1896, s. 1029–1044, DOI: 10.1021/ja02098a001  (ang.).
  7. a b E.E. Berl E.E., G.G. Austerweil G.G., Zur Kenntnis des Scheeleschen Ätznatronprozesses, „Zeitschrift für Elektrochemie und angewandte physikalische Chemie”, 13 (17), 1907, s. 165–172, DOI: 10.1002/bbpc.19070131703  (ang.).
  8. C.C. Chambers C.C., A.K.A.K. Holliday A.K.A.K., Modern Inorganic Chemistry, Butterworths, 1975, s. 170 .
  9. Lead(II) chloride. Product Specification [online], Sigma-Aldrich [dostęp 2014-04-10] .
  10. a b c N.N.N.N. Greenwood N.N.N.N., A.A. Earnshaw A.A., Chemistry of the Elements, Oxford–New York: Pergamon Press, 1984, s. 444, ISBN 0-08-022057-6 .
  11. CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-116, ISBN 978-0-8493-0488-0  (ang.).
  12. a b Philip JohnP.J. Durrant Philip JohnP.J., BrylB. Durrant BrylB., Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 724–725 .
  • p
  • d
  • e
1. Litowców
2. Berylowców
  • BeCl
    2
  • MgCl
    2
  • CaCl
    2
  • SrCl
    2
  • BaCl
    2
  • RaCl
    2
3. Skandowców
  • ScCl
    3
  • YCl
    3
  • LaCl
    3
  • AcCl
    3
4. Tytanowców
  • TiCl
    2
  • TiCl
    3
  • TiCl
    4
  • ZrCl
    2
  • ZrCl
    3
  • ZrCl
    4
  • ZrOCl
    2
  • HfCl
    4
  • HfOCl
    2
5. Wanadowców
  • VCl
    2
  • VCl
    3
  • VCl
    4
  • VOCl
  • VOCl
    2
  • VOCl
    3
  • NbCl
    3
  • NbCl
    5
  • NbOCl
    3
  • TaCl
    5
6. Chromowców
  • CrCl
    2
  • CrCl
    3
  • MoCl
    2
    (Mo
    3
    Cl
    6
    )
  • MoCl
    3
  • MoCl
    4
  • MoCl
    5
  • WCl
    2
  • WCl
    4
  • WCl
    5
  • WCl
    6
7. Manganowców
  • MnCl
    2
  • MnCl
    3
  • TcCl
    3
  • ReCl
    3
  • ReCl
    5
8. Żelazowców
  • FeCl
    2
  • FeCl
    3
    (Fe
    2
    Cl
    6
    )
  • Fe
    2
    Cl
    5
  • RuCl
    3
  • RuCl
    4
  • OsCl
    2
  • OsCl
    3
  • OsCl
    4
9. Kobaltowców
  • CoCl
    2
  • CoCl
    3
  • RhCl
    3
  • IrCl
    2
  • IrCl
    3
  • IrCl
    4
10. Niklowców
  • NiCl
    2
  • PdCl
    2
  • PtCl
    2
  • PtCl
    3
  • PtCl
    4
11. Miedziowców
  • CuCl (Cu
    2
    Cl
    2
    )
  • CuCl
    2
  • Cu(OH)Cl
  • AgCl
  • AuCl
  • AuCl
    3
    (Au
    2
    Cl
    6
    )
12. Cynkowców
  • ZnCl
    2
  • Zn(OH)Cl
    2
  • CdCl
    2
  • Cd(OH)Cl
    2
  • Hg
    2
    Cl
    2
  • HgCl
    2
13. Borowców
  • BCl
    3
  • AlCl
    3
  • GaCl
    2
  • GaCl
    3
  • InCl
  • InCl
    2
  • InCl
    3
  • TlCl
  • TlCl
    3
14. Węglowców
  • CCl
    4
  • SiCl
    4
  • GeCl
    2
  • GeCl
    4
  • GeOCl
    2
  • SnCl
    2
  • SnCl
    4
  • Sn
    2
    OCl
    2
  • SnOCl
    2
  • PbCl
    2
  • Pb(OH)Cl
  • PbCl
    4
15. Azotowców
  • NCl
    3
  • NH
    4
    Cl
  • NOCl
  • PCl
    2
  • PCl
    3
  • POCl
    3
  • PCl
    5
  • AsCl
    3
  • AsCl
    5
  • SbCl
    3
  • SbCl
    5
  • BiCl
    3
  • BiCl
    2
  • BiOCl
16. Tlenowców
  • S
    2
    Cl
    2
  • SCl
    2
  • SCl
    4
  • SOCl
    2
  • SO
    2
    Cl
    2
  • Se
    2
    Cl
    2
  • SeCl
    4
  • SeO
    2
    Cl
    2
  • TeCl
    2
  • TeCl
    4
  • PoCl
    2
  • PoCl
    4
17. Fluorowców