Chiyoda (1863)

Zobacz też: inne okręty o tej nazwie.

Chiyoda^[1]

„Chiyoda”
Historia
Stocznia	Ishikawajima(inne języki), Tokio, Japonia
Położenie stępki	7 maja 1861
Wodowanie	2 lipca 1863
Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Wejście do służby	maj 1866
Wycofanie ze służby	28 stycznia 1888, sprzedany do cywila
Los okrętu	rozebrany po 1911 roku
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	140 t
Długość	29,7 m
Szerokość	4,8 m
Zanurzenie	2 m
Napęd
1 maszyna parowa, 1 śruba, 60 hp
Prędkość	5 węzłów
Uzbrojenie
1x140 mm odprzodowe, 2 lżejsze działa
Załoga	35

Chiyoda (jap. 千代田) lub Chiyodagata (jap. 千代田形)^[2] – kanonierka japońskiej marynarki wojennej, pierwszy wojenny parowiec zbudowany w Japonii. Wziął udział w wojnie boshin, w trakcie której kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk.

Nieduża – 140 ton wyporności, 29,7 m długości, 4,8 m szerokości i 2 m zanurzenia – drewniana kanonierka o mieszanym parowo-żaglowym napędzie. Jej 60-konna, dwucylindrowa, pozioma maszyna parowa napędzała jedną śrubę i mogła nadać prędkość pięciu węzłów; parę dostarczały dwa kotły typu lokomotywowego^[2]. Oprócz tego „Chiyoda” niosła pełen takielunek brygu^[3] (F.T. Jane określa ją mianem szkunera^[a][4]).

Pierwsza zwodowana w Japonii parowa jednostka wojenna (aczkolwiek nie pierwszy parowiec w ogóle) powstała dla floty siogunatu Tokugawów, w której służyła w latach 1866–1868, po czym została przejęta przez flotę cesarską, na początku wojny boshin, której celem było obalenie siogunatu. Stronnicy Tokugawów przechwycili okręt ponownie 4 października 1868 roku i odpłynęli na Hokkaido^[3][2].

Wraz z innymi okrętami patrolowała wody i wspierała działania na lądzie wokół Hakodate. Po przybyciu lojalnej wobec cesarza eskadry, doszło do starć 4 i 13 czerwca 1869 roku, w których jednostki rebelianckie, w tym „Chiyoda” odparły ataki nieprzyjaciela. Rankiem 14 czerwca okręty cesarskie zostały zaskoczone pojawieniem się rebelianckiej jednostki, która próbowała staranować jednego z „cesarskich”, lecz nie odpowiadała ogniem na silny ostrzał. Ostatecznie „Chiyoda” została zajęta przez załogi pryzowe, które nie znalazły nikogo na pokładzie. Okazało się, że poprzedniego dnia kanonierka weszła na mieliznę, a jej dowódca nakazał zniszczenie silnika i zapałów armat oraz opuszczenie jednostki (za swą pochopną decyzję został ukarany degradacją). Tymczasem w nocy okręt zszedł z mielizny wraz z pływem i zdryfował o świcie między jednostki cesarskie, wykonując swą „szarżę”^[5].

„Chiyoda” wkrótce potem, w czerwcu 1869 roku została wycofana z aktywnej służby. W 1888 roku została sprzedana w ręce cywilne i służyła jako statek wielorybniczy do roku 1911, kiedy została rozebrana^[3][2].