Chaber nadreński
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | astrowce | ||
Rodzina | astrowate | ||
Podrodzina | Carduoideae | ||
Rodzaj | chaber | ||
Gatunek | chaber nadreński | ||
Nazwa systematyczna | |||
Centaurea stoebe Tausch xii. I. Erg. 42 1829[3] | |||
Zasięg | |||
Mapa występowania gatunku w Polsce[4] | |||
| |||
|
Chaber nadreński (Centaurea stoebe) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w Europie Środkowej i południowo-wschodniej (północna i zachodnia granica zasięgu biegnie przez Łotwę, Polskę, Niemcy i Francję). Jako gatunek introdukowany rośnie w Ameryce Północnej i Australii[5]. W Polsce gatunek pospolity na znacznym obszarze, na północnym i południowym wschodzie kraju gatunek nierzadki[4].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina zielna, słabo ulistniona, tworzy łany, osiąga wysokość do 80 cm. Rozgałęzia się w górnej połowie[6].
- Liście
- Ułożone skrętolegle, złożone z segmentów o nieregularnych krawędziach, o długości 5–15 cm, mniej lub bardziej pokryte włoskami.
- Kwiaty
- Zebrane w koszyczki kwiatowe o 19–25,5 mm szerokości. Płatki korony fioletowe[7].
- Pąk kwiatowy
- Kwiatostan
- Owoce
Biologia i ekologia
Siedlisko: Rośnie na suchych murawach, często na zboczach, poza tym na przydrożach i siedliskach ruderalnych[6]. Na obszarach, na których jest inwazyjny, występuje głównie w siedliskach antropogenicznych (głównie w pobliżu dróg, sztucznych cieków wodnych, rurociągów), w miejscach gdzie gleby zostały naruszone przez działalność człowieka, pozbawionych pokrywy roślinnej[8][7].
Znaczenie gospodarcze
Chaber nadreński w naturalnym środowisku formuje gęste skupiska. Jego obecność w ekosystemach zmniejsza żywotność innych roślin, zmniejsza różnorodność gatunkową środowisk roślinnych. Jego zawartość obniża wartość żerowiska dla zwierząt. Wykazuje działanie allelopatyczne ujemne na pobliskie rośliny, hamując ich wzrost i rozwój. Przyczynia się do wzrostu erozji górnych warstw gleby[7].
Systematyka i zmienność
Wyróżnia się trzy podgatunki[9]:
- C. stoebe subsp. australis Greuter
- C. stoebe subsp. serbica Ochsmann
- C. stoebe subsp. stoebe
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-04-05] (ang.).
- ↑ Centaurea stoebe Tausch. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-04-05].
- ↑ a b AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM., Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2001 .
- ↑ Taxon: Centaurea stoebe L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2018-04-05].
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 501.
- ↑ a b c AKEPIC database. Alaska Exotic Plant Information Clearinghouse Database, University of Alaska Anchorage - Alaska Center for Conservation Science (UAA-ACCS) [dostęp 2020-11-29] .
- ↑ Chapter 11 Sustainable Control of Spotted Knapweed (Centaurea stoebe), [w:] D.G.D.G. Knochel D.G.D.G., T.R.T.R. Seastedt T.R.T.R., Management of Invasive Weeds, Springer Science + Business Media B.V., 2009 .
- ↑ Catalogue of Life : Centaurea stoebe L. [online], www.catalogueoflife.org [dostęp 2017-03-22] (ang.).
- BioLib: 41528
- EoL: 2877020
- EUNIS: 152930
- Flora of North America: 242416256
- FloraWeb: 25004
- GBIF: 3127727
- identyfikator iNaturalist: 76214
- IPNI: 191687-1
- ITIS: 780246
- NCBI: 72152
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-120682
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:191689-1
- Tela Botanica: 15504
- identyfikator Tropicos: 2700508
- USDA PLANTS: CEST8
- CoL: S7J3