Cephalocereus senilis
 „Głowa starca” w środowisku naturalnym | |||
| Systematyka[1] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Gromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | magnoliopsida | ||
| Rząd | goździkowce | ||
| Rodzina | kaktusowate | ||
| Rodzaj | cefalocereus | ||
| Gatunek | Cephalocereus senilis | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cephalocereus senilis (Haw.) K.Schum. H.G.A.Engler & K.A.E.Prantl, Nat. Pflanzenfam. 3(6a): 181 (1894)[2] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |||
 | |||
| |||
| |||
Cephalocereus senilis – gatunek z rodziny kaktusowatych (Cactaceae), zwyczajowo zwany „głową starca”[3] lub „cereusem starczym”[4]. Pochodzi z meksykańskich stanów Hidalgo i Veracruz[1]. Rośnie na wapiennych i gipsowych stokach wzgórz[3] na wysokości od 1000 do 1500 metrów n.p.m.[5][6] Jego kwiaty zapylane są głównie przez spijające nektar nietoperze takie jak: smukłonoska kaktusowego, smukłonoska dużego, wieprzoryjka meksykańskiego, czy jęzornika ryjówkowatego[7][6].
Morfologia
- Pokrój
- W naturalnym środowisku kaktus kolumnowy osiągający do 15 m wysokości i 40 cm średnicy[4]. W warunkach hodowlanych znacznie niższy[3]. Roślina często rozgałęzia się w dolnej części, rzadziej w górnej[4][5], liczba pędów rzadko jest większa niż 5-6[8]. Pędy pokryte są 12–30 niskimi i zaokrąglonymi na szczycie żebrami pokrytymi gęstymi areolami. Wyrasta z nich 1–5 cierni środkowych o długości do 2 cm i 20–30 włosowato cienkich i białych cierni bocznych, osiągających do 12 cm długości[4]. Ciernie te w miesiącach letnich chronią przed wysokimi temperaturami, a w zimę przed niskimi[7].
- Kwiaty
- Roślina osiągając około 6 metrów zaczyna rozwijać z areoli pseudocefalia, które zazwyczaj otaczają szczytową część pędu[5]. W okresie wiosennym wyrastają około pięciocentymetrowe białoworóżowe, lejkowate kwiaty, które otwierają się w nocy. Mierzą one około 9 centymetrów długości i 8 średnicy[7][6].
- Owoce
- Owalne, różowoczerwone, pokryte żółtymi włoskami. Osiągają od 2,5 do 3 cm długości[7][5].
Nazewnictwo
Nazwa stanowi kombinację greckiego słowa kephalē = „głowa” i nazwy rodzaju Cereus oraz pochodzącego z łaciny słowa senilis = „starczy”[6]. Nazwę zawdzięcza charakterystycznym szarobiałym cierniom przypominającym włosy starca[7][9].
Zastosowanie
Roślina wykorzystywana jest jako roślina ozdobna[9], zwykle doniczkowa[8]. Wymaga silnego nasłonecznienia, podłoża podstawowego dla sukulentów z dodatkiem węglanu wapnia. Toleruje spadki temperatur do 13 °C[4]. Zimą wymaga suszy[3].
Przypisy
- ↑ a b c J. GuadalupeJ.G. Martínez J. GuadalupeJ.G., E.E. Sánchez E.E., R. BárcenasR.B. Luna R. BárcenasR.B., Cephalocereus senilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2023-11-16] (ang.).
- ↑ a b Cephalocereus senilis (Haw.) K.Schum., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-24] .
- ↑ a b c d JanJ. Riha JanJ., RudolfR. Subik RudolfR., Encyklopedia kaktusów, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW, 1992, s. 36-37, ISBN 83-7066-424-5 .
- ↑ a b c d e CliveC. Innes CliveC., CharlesCh. Glass CharlesCh., Ilustrowana encyklopedia. Kaktusy, Warszawa: Elipsa, 2006, s. 39, ISBN 83-85152-28-8 .
- ↑ a b c d Paul CarpenterP.C. Standley Paul CarpenterP.C., Trees and shrubs of Mexico, Washington: Govt. Print. Off, 1920, s. 890, DOI: 10.5962/bhl.title.15726, OCLC 840773 [dostęp 2023-11-18] .
- ↑ a b c d GiuseppeG. Mazza GiuseppeG., Cephalocereus senilis [online], Monaco Nature Encyclopedia, 10 sierpnia 2008 [dostęp 2023-11-18] (ang.).
- ↑ a b c d e Dawn LaynaD.L. Fried Dawn LaynaD.L., The Art of Southwest Landscaping, Page Publishing, 2018, s. 295-296, ISBN 978-1-64027-421-1, ISBN 1-64027-421-9 (ang.).
- ↑ a b MaryM. Irish MaryM., Gardening in the Desert - A Guide to Plant Selection and Care, University of Arizona Press, 2000, s. 132, ISBN 978-0-8165-2057-2, ISBN 0-8165-2057-7 (ang.).
- ↑ a b cephalocereussenilis [online], www.public.asu.edu [dostęp 2023-11-16] .
- Britannica: plant/old-man-cactus
Identyfikatory zewnętrzne:
