Cebulica dwulistna
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | szparagowce | ||
Rodzina | szparagowate | ||
Rodzaj | cebulica | ||
Gatunek | cebulica dwulistna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Scilla bifolia L. Sp. pl. 1:309. 1753[3] | |||
| |||
|
Cebulica dwulistna (Scilla bifolia L.) – gatunek byliny z rodziny szparagowatych. Występuje w Europie i Azji. W Polsce rośnie na południu kraju, ale jest rośliną rzadką i objętą ochroną.
Rozmieszczenie geograficzne
Obszar występowania obejmuje rejon Kaukazu, Azji Mniejszej sięgając do Syrii na południu, Europy południowej i środkowej. Północna granica zasięgu przebiega przez Polskę, Niemcy, Belgię, Francję[3]. W Polsce występuje w Karpatach, rzadziej w południowej części niżu. Liczne jej stanowiska znajdują się pośród lasu bukowego na glebach wapiennych.
Morfologia
- Łodyga
- Obła. Z cebulki wyrasta pojedyncza łodyga kwiatowa. Osiąga 10–25 cm wysokości. Pod ziemią roślina posiada jajowatą, lub kulistą cebulę.
- Liście
- Przeważnie dwa. Są żywozielone, lancetowate, wyrastają razem z kwiatami, obejmujące łodygę.
- Kwiaty
- Zebrane w 2- 10-kwiatowe grono. Pojedyncze kwiaty osadzone na wzniesionych szypułkach, niebieskie, o fioletowych pylnikach. Działki okwiatu podłużnie eliptyczne. 6 pręcików o takiej samej długości, jak działki okwiatu.
- Kwiatostan
- Kwiat
- Owoce
Biologia
Kwitnie od marca do kwietnia. Jest samopylna lub zapylana przez owady. Nasiona są rozsiewane przez mrówki (myrmekochoria). Liczba chromosomów 2n=18.
Ekologia
Biotop cebulicy dwulistnej to lasy bukowe, liściaste mieszane, zarośla i wilgotne łąki. Preferuje gleby wapienne. Geofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea[4].
Zagrożenia i ochrona
Od 2014 roku cebulica dwulistna objęta jest w Polsce częściową ochroną gatunkową[5]. W latach 2001–2014 roślina znajdowała się pod ochroną ścisłą[6]. Zagrożona jest bezpośrednim niszczeniem przez wykopywanie i przesadzanie do ogródków, a także wskutek zmniejszania się powierzchni lasów łęgowych i buczyn, w których występuje, oraz niewłaściwą gospodarkę leśną - zastępowanie lasów mieszanych monokulturami drzew iglasych.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-23] (ang.).
- ↑ a b Taxon: Scilla bifolia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-23]. (ang.).
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
Bibliografia
- Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- Wilhelm Eisenreich, Alfred Handel, Ute E Zimmer: Rozpoznawanie roślin i zwierząt. Warszawa: Elipsa, 2005. ISBN 83-7265-073-X.
- EoL: 1082596
- EUNIS: 188937
- FloraWeb: 6991
- GBIF: 2767506
- identyfikator iNaturalist: 56934
- IPNI: 540689-1
- NCBI: 468979
- Plant Finder: 281910
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-288665
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:540689-1
- Tela Botanica: 61464
- identyfikator Tropicos: 18400744
- CoL: 4VJCF