Bruzdówka

Bruzdówka
Reithrodon
Waterhouse, 1837[1]
Ilustracja
Głowa bruzdówki uszatej (R. auritus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

bawełniaki

Plemię

Reithrodontini

Rodzaj

bruzdówka

Typ nomenklatoryczny

Reithrodon typicus Waterhouse, 1837

Synonimy
  • Rithrodon[a]: Agassiz, 1846[2]
  • Rheithrodon[a]: O. Thomas, 1884[3]
  • Rheitrodon[a]: Roger, 1887[4]
  • Rhithrodon[a]: Flower & Lydekker, 1891[5]
  • Ptyssophorus Ameghino, 1889[6]
  • Tretomys Ameghino, 1889[7]
  • Proreithrodon Ameghino, 1908[8]
Gatunki

3 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Bruzdówka[9] (Reithrodon) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[10][11][12].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 126–150 mm, długość ogona 79–120 mm, długość ucha 22–28 mm, długość tylnej stopy 27–35 mm; masa ciała 52–105 g[11][13].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1837 roku angielski przyrodnik George Robert Waterhouse w artykule poświęconym opisowi dwóch nowych rodzajów gryzoni z kolekcji Darwina, opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the Zoological Society of London[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) bruzdówka nagostopa (R. typicus).

Etymologia

  • Reithrodon (Rithrodon, Rheithrodon, Rheitrodon, Rhithrodon): gr. ρειθρον reithon ‘kanał, bruzda’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[14].
  • Ptyssophorus: gr. πτυσσω ptussō ‘zwijać’; -φορος -phoros ‘-dźwigać’, od φερω pherō ‘nosić’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Ptyssophorus elegans Ameghino, 1899 (= Mus auritus G. Fischer, 1814).
  • Tretomys: gr. τρητος trētos ‘perforowany’; μυς mus, μυoς muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Tretomys atavus Ameghino, 1899 (= Mus auritus G. Fischer, 1814).
  • Proreithrodon: gr. προ pro ‘blisko, w pobliżu’[17]; rodzaj Reithrodon Waterhouse, 1837. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Proreithrodon chapalmalense Ameghino, 1908 (= Mus auritus G. Fischer, 1814).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[18][13][10]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[9] Podgatunki[11][10][13] Rozmieszczenie geograficzne[11][10][13] Podstawowe wymiary[11][13][b] Status
IUCN[19]
Reithrodon caurinus O. Thomas, 1920 gatunek monotypowy endemit Argentyny (Jujuy, Tucumán i Catamarca); zakres wysokości: powyżej 2000 m n.p.m. DC: 12,7–14,9 cm
DO: 9,4–9,9 cm
MC: 77–95 g 		 NE 
Reithrodon typicus Waterhouse, 1837 bruzdówka nagostopa 2 podgatunki Brazylia (Rio Grande do Sul), Urugwaj i Argentyna (Corrientes, Entre Ríos i prawdopodobnie północno-wschodnie Buenos Aires) DC: 14–15 cm
DO: 9–12 cm
MC: 60–105 g 		 LC 
Reithrodon auritus (G. Fischer, 1814) bruzdówka uszata 3 podgatunki Argentyna i przylegające Chile na południe do Ziemi Ognistej; niepotwierdzony na Falklandach; zakres wysokości: 0–2200 m n.p.m. DC: 12,6–14,1 cm
DO: 7,9–9,5 cm
MC: 52–116 g 		 LC 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

  1. ↑ a b c d Niepoprawna późniejsza pisownia
  2. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. ↑ a b G.R. Waterhouse. Characters of Two New Genera of Rodentia (Reithrodon and Abrocoma), from Mr. Darwin’s Collection. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5 (1), s. 29, 1837. (ang.). 
  2. ↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 327. (łac.).
  3. ↑ O. Thomas. On a collection of Muridœ from central Peru. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1844 (3), s. 457, 1884. (ang.). 
  4. ↑ O. Roger. Verzeichniss der bisher bekannten fossilen Säugethiere. „Bericht des Naturwissenschaftlichen Vereins für Schwaben und Neuburg (a. V.)”. 29, s. 102, 1887. (niem.). 
  5. ↑ W.H. Flower & R. Lydekker: An introduction to the study of mammals living and extinct. London: A. and C. Black, 1891, s. 464. (ang.).
  6. ↑ Ameghino 1899 ↓, s. 111.
  7. ↑ Ameghino 1899 ↓, s. 119.
  8. ↑ F. Ameghino. Las formaciones sedimentarias de la región litoral de Mar del Plata y Chapalmalán. „Anales del Museo Nacional de Buenos Aires”. Serie III. 10, s. 424, 1908. (hiszp.). 
  9. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 254. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  10. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 392. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  11. ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 412–413. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  12. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Reithrodon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-30].
  13. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 249. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  14. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 602.
  15. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 597.
  16. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 686.
  17. ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 207. (ang.).
  18. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-06]. (ang.).
  19. ↑ Taxonomy: Reithrodon – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).

Bibliografia

  • F. Ameghino: Contribucion al conocimiento de los mamiferos fosiles de la República Argentina. Obra escrita bajo los auspicios de la Academia nacional de ciencias de la República Argentina para ser presentada á la Exposicion universal de Paris de 1889. Buenos Aires: Impr. de P.E. Coni é hijo, 1899, s. 1–989, seria: Actas de la Academia nacional de ciencias de la República Argentina en Cordoba. Tom 6. (hiszp.).
  • T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 111329
  • GBIF: 2438373
  • identyfikator iNaturalist: 45738
  • ITIS: 632678
  • NCBI: 56233
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 41868
  • CoL: 77M9