Brodal czerwonouchy
Trachyphonus erythrocephalus[1] | |||
Cabanis, 1878 | |||
Samiec | |||
Samica | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ptaki | ||
Podgromada | Neornithes | ||
Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | tukanowate | ||
Podrodzina | wąsale | ||
Plemię | Trachyphonini | ||
Rodzaj | Trachyphonus | ||
Gatunek | brodal czerwonouchy | ||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
najmniejszej troski | |||
| |||
|
Brodal czerwonouchy[3] (Trachyphonus erythrocephalus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny tukanowatych (Ramphastidae). Występuje we wschodniej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Podgatunki i zasięg występowania
Wyróżnia się następujące podgatunki[4]:
- T. e. shelleyi Hartlaub, 1886 – wschodnia Etiopia i Somalia
- T. e. versicolor Hartlaub, 1882 – południowo-wschodni Sudan Południowy, południowa Etiopia, północna Kenia i północno-wschodnia Uganda
- T. e. erythrocephalus Cabanis, 1878 – centralna Kenia do północnej Tanzanii
Morfologia
Długość ciała wynosi 20–23 cm, zaś jego masa 40–75 g[5]. Podgatunek nominatywny największy spośród wszystkich, skrzydła mierzą 96–100 mm. U T.e. shellei skrzydła mierzą 77–81 mm. Pozostałe wymiary, nieposortowane według podgatunków, to 82,5–88,5 mm dla ogona, 22,5–27 mm dla dzioba oraz 26–29 mm dla skoku[6]. Dziób czerwony, wzdłuż spodu dolnej szczęki i na końcu czarniawy. Obszar między okiem i dziobem czarny, podobnie jak i wierzch głowy. Pozostała jej część z wyjątkiem białej plamki usznej czerwona; może także wystąpić żółty przód głowy i okolice oczu. Pióra na karku bladożółte z czarnymi kropeczkami na końcu. Grzbiet, pokrywy skrzydłowe oraz lotki czarne w białe, niemal okrągłe (z wyjątkiem tych na lotkach) kropki. Kuper i spód ciała żółte do niemal białych. Sterówki czarne z białymi plamami w liczbie około 5 na każdej chorągiewce; plamy te są rozmieszczone równomiernie. Nogi szare.
Ekologia i zachowanie
- Biotop
Zamieszkuje zadrzewione sawanny i inne otwarte tereny zadrzewione, nawet te bardzo suche. Przebywa także w bliskim otoczeniu ludzi[5].
- Zachowanie
Żywi się owocami, nasionami, owadami i jaszczurkami, niekiedy pisklętami i jajami. Zjada również odpadki ludzkie[5]. Zazwyczaj przebywa w grupach 2–10 osobników, składających się z pary dorosłych ptaków oraz osobników młodych pomagających w lęgach. Agresywny wobec innych ptaków, szczególnie w miejscach żerowania[7].
- Lęgi
Gniazda mieszczą się w skarpach ziemnych lub kopcach termitów. Komora lęgowa znajduje się na końcu długiego do 1 m tunelu[5]. W lęgu 2–6 białych jaj. Dokładny czas inkubacji nie jest znany, przypuszczalnie jest to 14–17 dni. Wysiadują zarówno samiec jak i samica. Młode są w pełni opierzone po 35–40 dniach, zaczynają wtedy żerować razem ze swoją grupą[7]. Składa się ona z gniazdującej pary oraz pomocników, przynoszących pożywienie dla młodych i przypuszczalnie wykopujących także komorę lęgową[5].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje brodala czerwonouchego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj pospolity w swym zasięgu występowania. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń[2].
Przypisy
- ↑ Trachyphonus erythrocephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Trachyphonus erythrocephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Trachyphonini Prum, 1988 (Wersja: 2020-05-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-14].
- ↑ F. Gill & D. Donsker (red.): Jacamars, puffbirds, toucans, barbets, honeyguides. IOC World Bird List (v9.2). [dostęp 2019-12-10].
- ↑ a b c d e David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, Phil Benstead: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 321. ISBN 978-83-01-15733-3.
- ↑ Herbert Friedmann. Birds collected by the Childs Frick expedition to Ethiopia and Kenia colony. „Bulletin – United States National Museum”. 153, s. 459–460, 1930.
- ↑ a b Lybiidae - The African Barbets and Tinkerbirds. Association of Zoos & Aquariums. [dostęp 2013-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-31)].
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).