Aster alpejski
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | astrowce | ||
Rodzina | astrowate | ||
Podrodzina | Asteroideae | ||
Rodzaj | aster | ||
Gatunek | aster alpejski | ||
Nazwa systematyczna | |||
Aster alpinus L. Sp. pl. 2:872. 1753 | |||
|
Aster alpejski (Aster alpinus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje w stanie dzikim w górach Europy, Azji i Ameryki Północnej[3]. W Polsce w Tatrach i Pieninach. Jest rośliną rzadką.
Morfologia
- Pokrój
- Roślina wieloletnia, półróżyczkowa, miękko owłosiona. Zwykle rośnie małymi kępkami.
- Łodyga
- Wzniesiona lub podnosząca się, wysokości 15-40 cm. Dość gruba i przylegająco owłosiona.
- Liście
- Odziomkowe łopatkowe lub klinowate, krótkoogonkowe. Wyrastające skrętolegle liście łodygowe są lancetowate, siedzące. Wszystkie liście są całobrzegie i silnie owłosione.
- Kwiaty
- Kwiaty języczkowe fioletowe, rurkowate żółte, zebrane w koszyczki umieszczone pojedynczo na szczytach łodyg. Koszyczki te mają zieloną okrywę z wąskich, lancetowatych listeczków. Zewnętrzne, języczkowe kwiaty w koszyczku to kwiaty żeńskie, wewnętrzne, żółte, to kwiaty męskie. Kwiaty żeńskie mają jeden słupek, ich języczki wycięte są w 2-3 ząbki.
- Owoc
- Drobne niełupki z puchem kielichowym. Roślina wiatrosiewna.
- Kłącze
- Silne, ukośnie rosnące.
Biologia i ekologia
Bylina. Przedprątne kwiaty zapylane przez błonkówki kwitną od maja do czerwca. Siedlisko: w górach rośnie na skalnych półkach, w szczelinach skał i u ich podnóża, na żwirku wapiennym lub niskich murawach, na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. Roślina wapieniolubna i ciepłolubna, w związku z tym dużo częściej występuje na południowej stronie skał. Jej pionowy zasięg wynosi w polskich Tatrach do 2000 m n.p.m. W Alpach ta górska roślina rośnie aż do wysokości 3195 m n.p.m.
Zastosowanie i uprawa
- Zastosowanie
- Jest uprawiany jako roślina ozdobna do ogródków skalnych. Jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-9)[4]. Wyhodowano wiele odmian ozdobnych o różnych barwach, m.in.: 'Albus', 'Dunkle Schőne', 'Pinkie'. Odmiana 'Trimix' ma wysokość do 20 cm i trójkolorowe kwiat: białe, różowe i niebieskie[4]
- Uprawa
- Wymaga gleby przepuszczalnej i przeciętnie wilgotnej, najlepiej o obojętnym odczynie.Stanowisko powinno być słoneczne. Mrozoodporność wystarczająca. Rozmnaża się go najczęściej z nasion, które wysiewa się w kwietniu lub lipcu w inspektach, roślinę do gruntu wysadza się we wrześniu. Można też pozyskiwać sadzonki ze starszych, dobrze rozrośniętych kęp.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
- ↑ a b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
Bibliografia
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd.. ISBN 83-7073-385-9.
- Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
- NKC: ph569155
- BioLib: 41276
- EoL: 577613
- EUNIS: 153147
- Flora of China: 200023409
- Flora of North America: 200023409
- GBIF: 5387396
- identyfikator iNaturalist: 123449
- IPNI: 180595-1
- ITIS: 35524
- NCBI: 669631
- Plant Finder: 277145
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-47737
- Tela Botanica: 7796
- identyfikator Tropicos: 2700161
- USDA PLANTS: ASAL3
- CoL: HPKJ