Apollo i Hiacynt (KV 38)

Apollo i Hiacynt (KV 38)
Apollo et Hyacinthus
Ilustracja
Karel Philips Spierincks – Śmierć Hiacynta.
Rodzaj

intermezzo

Muzyka

Wolfgang A. Mozart

Libretto

Rufinus Widl

Liczba aktów

3

Język oryginału

łacina

Źródło literackie

mitologia grecka, Owidiusz[1]

Data powstania

1767

Prapremiera

13 maja 1767, Salzburg

następna
Bastien i Bastienne (KV 50)

Apollo i Hiacynt, KV 38 (Apollo et Hyacinthus) – opera w trzech aktach. Muzykę skomponował Wolfgang Amadeus Mozart, a libretto napisał Rufinus Widl. Prapremiera dzieła miała miejsce w Salzburgu 13 maja 1767 przed rozdaniem nagród na tamtejszym uniwersytecie.

Osoby i typ głosu

Rola Typ głosu Wykonawca
Oebalus, król tenor Mathias Stadler
Melia, córka Oebalusa sopran Felix Fuchs
Hiacynt, syn Oebalusa sopran Christian Enzinger
Apollon kontralt Johann Ernst
Zefir kontralt Joseph Vonterthon
Kapłan I bas Joseph Bründl
Kapłan II bas Jakob Moser

Treść

Akt I

Podczas gdy król Oebalus czyni przygotowania do złożenia ofiar dla Apolla, a chór wysławia chwałę bóstwa, piorun niszczy ołtarz, a za chwilę zjawia się sam rozgniewany na Zefira Apollo żądający audiencji u króla. Hiacynt, choć domyśla się kto ściągnął gniew boga, będąc przyjacielem Zefira nie chciał jednak zdradzić tajemnicy ojcu.

Akt II

Zazdrosny o Apollina Zefir zranił śmiertelnie Hiacynta podczas igrzysk, co więcej, obwinia on o to boga. Król, który wcześniej chciał wydać Melię za Apolla, zmuszony jest teraz do wygnania bóstwa, co stwarza szanse dla Zefira, który szybko prosi o rękę Melii. Jednak za swoje niecne czyny zostaje przemieniony w wiatr. Melia nadal jednak nie wierzy usprawiedliwiającemu się Apollinowi.

Akt III

Hiacynt w ostatniej chwili życia wyznaje imię zabójcy. Król i jego córka proszą zatem boga o wybaczenie. Ten przyjmuje przeprosiny i bierze Melię za żonę, a samego Hiacynta przemienia w kwiat[1].

Struktura

Prologus

  • Intrada
  • N. 1 Numen o Latonium
  • N. 2 Saepe terrent Numina
  • N. 3 Jam Pastor Apollo

Chorus I

  • N. 4 Laetari, iocari
  • N. 5 En! duos conscipis
  • N. 6 Discede crudelis!

Chorus II

  • N. 7 Ut navis in aequore luxuriante
  • N. 8 Natus cadit, atque Deus
  • N. 9 Tandem post turbida fulmina

O operze

Tradycje wystawiania łacińskich dramatów na uniwersytecie w Salzburgu tuż przed rozdaniem nagród są stosunkowo długie i sięgają roku 1617. Toteż powierzenie zadania napisania opery w 1767 roku jedenastoletniemu chłopcu było dla Mozarta także pewnym wyróżnieniem, formą docenienia jego wcześniejszych dokonań, nie mógł jednak, jako dziecko, mieć większego wpływu na jakość i treść libretta Rufinusa Widla. Także wszyscy wykonawcy byli starsi od kompozytora. Mozart jednak mógł zacząć kształtować swój warsztat operowy i wzorował się tutaj na takich kompozytorach operowych jak również mieszkaniec Salzburga Johannes Ernst Erblin, a zwłaszcza Johann Christian Bach i inni. Miejscami słychać już przebłyski geniuszu. Natomiast pewnych problemów przysparza libretto. Zefir bowiem w oryginale Owidiusza kocha się w samym Hiacyncie. Widl chcąc uniknąć dwuznaczności i dodając postać Melii, faktycznej ukochanej Apollina, jednak córki Okeanosa, nie Oebalusa, przyczynił się do dwuznaczności jeszcze większej, tę rolę, choć kobiecą, śpiewał bowiem Felix Fuchs[1].

Opera bywa grana sporadycznie, jako w zasadzie pierwsze dzieło bardzo młodego wówczas Mozarta. W wieku XX została wznowiona w 1932 w Monachium, w 1935 w Salzburgu, a w Polsce w roku 1990 w Warszawskiej Operze Kameralnej[1].

Przypisy

  1. a b c d Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. 1. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne (PWM), 2008, s. 1006-1007. ISBN 978-83-224-0901-5.
  • p
  • d
  • e
Dzieła Wolfganga Amadeusa Mozarta
Opery
  • Die Schuldigkeit des ersten Gebotes (KV 35)
  • Apollo i Hiacynt (KV 38)
  • Bastien i Bastienne (KV 50)
  • La finta semplice (KV 51)
  • Mitridate, re di Ponto (KV 87)
  • Ascanio in Alba (KV 111)
  • Il sogno di Scipione (KV 126)
  • Lucio Silla (KV 135)
  • La finta giardiniera (KV 196)
  • Il re pastore (KV 208)
  • Thamos, Koening der Aegypten (KV 345)
  • Zaide (KV 344)
  • Idomeneo, Re di Creta (KV 366)
  • Uprowadzenie z seraju (KV 384)
  • L'oca del Cairo (KV 422)
  • Der Schauspieldirektor (KV 486)
  • Lo sposo deluso (KV 430)
  • Wesele Figara (KV 492)
  • Don Giovanni (KV 527)
  • Così fan tutte (KV 588)
  • Die Zauberflöte (KV 620)
  • Łaskawość Tytusa (KV 621)
Symfonie
Symfonie okresu dziecięcego
(1764-1771)
  • I: Es-dur (KV 16)
  • II: B-dur (KV 17)
  • III: Es-dur (KV 18)
  • IV: D-dur (KV 19)
  • V: B-dur (KV 22)
  • VI: F-dur (KV 43)
  • VII: D-dur (KV 45)
  • VIII: D-dur (KV 48)
  • IX: C-dur (KV 73)
  • X: G-dur (KV 74)
  • XI: D-dur (KV 84)
  • XII: G-dur (KV 110)
  • XIII: F-dur (KV 122)
Symfonie salzburskie
(1771-1781)
  • XIV: A-dur (KV 114)
  • XV: G-dur (KV 124)
  • XVI: C-dur (KV 128)
  • XVII: G-dur (KV 129)
  • XVIII: F-dur (KV 130)
  • XIX: Es-dur (KV 132)
  • XX: D-dur (KV 133)
  • XXI: A-dur (KV 134)
  • XXII: C-dur (KV 162)
  • XXIII: D-dur (KV 181)
  • XXIV: B-dur (KV 182)
  • XXV: g-moll (KV 183 173d B)
  • XXVI: Es-dur (KV 184)
  • XXVII: G-dur (KV 199)
  • XXVIII: C-dur (KV 200)
  • XXIX: A-dur (KV 201)
  • XXX: D-dur (KV 202)
Późne symfonie
(1781-1791)
  • XXXI: D-dur (KV 297, KV 300a) (Paryska)
  • XXXII: G-dur (KV 318) (Uwertura w stylu włoskim)
  • XXXIII: B-dur (KV 319)
  • XXXIV: C-dur (KV 338)
  • XXXV: D-dur (KV 385) (Haffnerowska)
  • XXXVI: C-dur (KV 425) (Linzka)
  • XXXVII: G-dur (KV 444)
  • XXXVII: D-dur (KV 504) (Praska)
  • XXXIX: Es-dur (KV 543)
  • XL: g-moll (KV 550)
  • XLI: C-dur (KV 551) (Jowiszowa)
Sonaty
Sonaty
fortepianowe
  • I: C-dur (KV 279)
  • II: F-dur (KV 280)
  • III: B-dur (KV 281)
  • IV: Es-dur (KV 282)
  • V: G-dur (KV 283)
  • VI: D-dur (KV 284)
  • VII: C-dur (KV 309)
  • VIII: a-moll (KV 310)
  • IX: D-dur (KV 311)
  • X: C-dur (KV 330)
  • XI: A-dur (KV 331)
  • XII: F-dur (KV 332)
  • XIII: B-dur (KV 333)
  • XIV: c-moll (KV 457)
  • XV: F-dur (KV 533)
  • XVI: C-dur (KV 545)
  • XVII: B-dur (KV 570)
  • XVIII: D-dur (KV 576)
Sonaty
kościelne
  • I: Es-dur (KV 67)
  • II: B-dur (KV 68)
  • III: D-dur (KV 69)
  • IV: D-dur (KV 144)
  • V: F-dur (KV 145)
  • VI: B-dur (KV 212)
  • VII: F-dur (KV 224)
  • VIII: A-dur (KV 225)
  • IX: G-dur (KV 241)
  • X: F-dur (KV 244)
  • XI: D-dur (KV 245)
  • XII: C-dur (KV 263)
  • XIII: G-dur (KV 274)
  • XIV: C-dur (KV 278)
  • XV: C-dur (KV 328)
  • XVI: C-dur (KV 329)
  • XVII: C-dur (KV 336)
Sonaty na skrzypce
i fortepian
Sonaty dziecięce
(1763–1766)
  • I: C-dur (KV 6)
  • II: D-dur (KV 7)
  • III: B-dur (KV 8)
  • IV: G-dur (KV 9)
  • V: B-dur (KV 10)
  • VI: G-dur (KV 11)
  • VII: A-dur (KV 12)
  • VIII: F-dur (KV 13)
  • IX: C-dur (KV 14)
  • X: B-dur (KV 15)
  • XI: Es-dur (KV 26)
  • XII: G-dur (KV 27)
  • XIII: C-dur (KV 28)
  • XIV: D-dur (KV 29)
  • XV: F-dur (KV 30)
  • XVI: B-dur (KV 31)
Późniejsze sonaty
(1778-1788)
  • XVII: C-dur (KV 296)
  • XVIII: G-dur (KV 301)
  • XIX: Es-dur (KV 302)
  • XX: C-dur (KV 303)
  • XXI: e-moll (KV 304)
  • XXII: A-dur (KV 305)
  • XXIII: D-dur (KV 306)
  • XXIV: F-dur (KV 376)
  • XXV: F-dur (KV 377)
  • XXVI: B-dur (KV 378)
  • XXVII: G-dur (KV 379)
  • XXVIII: Es-dur (KV 380)
  • XXIX: A-dur (ukończona przez M. Stadlera, KV 402)
  • XXXII: B-dur (KV 454)
  • XXXIII: Es-dur (KV 481)
  • XXXV: A-dur (KV 526)
  • XXXVI: F-dur (KV 547)
Koncerty
Koncerty fortepianowe
Koncerty okresu dziecięcego
  • I: F-dur (KV 37)
  • II: B-dur (KV 39)
  • III: D-dur (KV 40)
  • IV: G-dur (KV 41)
  • Trzy koncerty na bazie sonat J. Ch. Bacha (KV 107)
Koncerty salzburskie
  • V: D-dur (KV 175)
  • VI: B-dur (KV 238)
  • VIII: C-dur (KV 246)
  • IX: Es-dur (KV 271) „Jeune homme”
Utwory na dwa lub trzy instrumenty
  • VII na 3 fortepiany: F-dur (KV 242)
  • X na 2 fortepiany: Es-dur (KV 365)
Wczesne koncerty wiedeńskie
  • XI: F-dur (KV 413)
  • XII: A-dur (KV 414)
  • XIII: C-dur (KV 415)
Późne koncerty wiedeńskie
  • XIV: Es-dur (KV 449)
  • XV: B-dur (KV 450)
  • XVI: D-dur (KV 451)
  • XVII: G-dur (KV 453)
  • XVIII: B-dur (KV 456)
  • XIX: F-dur (KV 459)
  • XX: d-moll (KV 466)
  • XXI: C-dur (KV 467)
  • XXII: Es-dur (KV 482)
  • XXIII: A-dur (KV 488)
  • XXIV: c-moll (KV 491)
  • XXV: C-dur (KV 503)
Późniejsze kompozycje
  • XXVI: D-dur (KV 537) „Koronacyjny”
  • XXVII: B-dur (KV 595)
Koncerty na róg
  • I: D-dur (KV 412)
  • II: Es-dur (KV 417)
  • III: Es-dur (KV 447)
  • IV: Es-dur (KV 495)
Koncerty skrzypcowe
  • I: B-dur (KV 207)
  • II: D-dur (KV 211)
  • III: G-dur (KV 216)
  • IV: D-dur (KV 218)
  • V: A-dur (KV 219)
  • VI: Es-dur (KV 268)
  • VII: D-dur (KV 271a)
Koncerty fletowe
  • I: G-dur (KV 313/285c)
  • II: D-dur (KV 314/285d)
Inne koncerty
  • koncert na trąbkę (zaginiony) (KV 47a)
  • koncert na fagot i orkiestrę (KV 191)
  • Koncert obojowy (KV 285d)
  • koncert na flet, harfę i orkiestrę (KV 299)
  • Koncert klarnetowy (KV 622)
Symfonie koncertujące
  • Symfonia koncertująca na skrzypce, altówkę i orkiestrę (KV 364)
  • Symfonia koncertująca na flet, obój, róg, fagot i orkiestrę (KV 279b)
  • Galimathias Musicum (KV 32)
  • Kasacja G-dur (KV 63)
  • Kasacja B-dur (KV 99)
  • Divertimento Es-dur (KV 113)
  • Divertimento D-dur (KV 131)
  • Divertimento D-dur (KV 136)
  • Divertimento H-dur (KV 137)
  • Divertimento F-dur (KV 138)
  • Divertimento D-dur (KV 205)
  • Divertimento F-dur („Lodron”) (KV 247)
  • Divertimento D-dur (KV 251)
  • Divertimento B-dur (KV 287)
  • Divertimento D-dur (KV 334)
  • Divertimenta B-dur (KV 439b)
  • „Żart muzyczny” F-dur (divertimento na dwa rogi i smyczki) (KV 522)
Kwintety smyczkowe
  • I: B-dur (KV 174)
  • II: C-dur (KV 515)
  • III: g-moll (KV 516)
  • IV: D-dur (KV 593)
  • V: Es-dur (KV 614)
Inne kwintety
  • Kwintet klarnetowy A-dur (KV 581)
  • Kwintet na fortepian, obój, klarnet, róg i fagot Es-dur (KV 452)
  • Kwintet na róg Es-dur (KV 407)
Kwartety smyczkowe
Kwartety mediolańskie
  • I: G-dur (KV 80)
  • II: D-dur (KV 155)
  • III: G-dur (KV 156)
  • IV: C-dur (KV 157)
  • V: F-dur (KV 158)
  • VI: B-dur (KV 159)
  • VII: Es-dur (KV 160)
Kwartety wiedeńskie
  • VIII: F-dur (KV 168)
  • IX: A-dur (KV 169)
  • X: C-dur (KV 170)
  • XI: Es-dur (KV 171)
  • XII: B-dur (KV 172)
  • XIII: d-moll (KV 173)
Kwartety Haydnowskie
  • XIV: G-dur („Wiosenny”) (KV 387)
  • XV: d-moll (KV 421)
  • XVI: Es-dur (KV 428)
  • XVII: B-dur (KV 458)
  • XVIII: A-dur (KV 464)
  • XIX: C-dur („Dysonansowy”) (KV 465)
  • XX: D-dur „Hoffmeister” (KV 499)
Kwartety pruskie
  • XXI: D-dur (KV 575)
  • XXII: B-dur (KV 589)
  • XXIII: F-dur (KV 590)
Kwartety fletowe
  • I: D-dur (KV 285)
  • II: G-dur (KV 285a)
  • III: C-dur (KV 285b)
  • IV: A-dur (KV 298)
Kwartety fortepianowe
  • I: g-moll (KV 478)
  • II: Es-dur (KV 493)
Inne kwartety
  • Kwartet obojowy F-dur (KV 370)
  • Serenada D-dur (KV 100)
  • Serenada D-dur „Andretter” (KV 185)
  • Serenada D-dur „Colloredo” (KV 203)
  • Serenada D-dur (KV 204)
  • Serenada D-dur („Serenata notturna”) (KV 239)
  • Serenada D-dur „Haffnernowska” (KV 250)
  • Serenada D-dur (KV 286)
  • Serenada D-dur „Trąbka pocztowa” (KV 320)
  • Serenada B-dur na 13 instrumentów dętych „Gran Partita” (KV 361)
  • Serenada na smyczki Es-dur (KV 375)
  • Serenada na smyczki c-moll (KV 388)
  • Serenada „Mała nocna muzyka” G-dur (KV 525)
Msze
  • I: Missa brevis G-dur KV 49 (47d)
  • II: Missa brevis d-moll KV 65 (61a)
  • III: Msza C-dur (Dominicusmesse) KV 66
  • IV: Msza c-moll „Missa solemnis” KV 139 (47a)
  • V: Missa brevis G-dur KV 140 (C 1.12)
  • VI: Missa brevis F-dur KV 192 (186f)
  • VII Msza C-dur „Missa in honorem Sanctissimae Trinitatis” KV 167
  • VIII: Missa brevis D-dur KV 194 (186h)
  • IX: Missa brevis C-dur – „Wróbla” KV 220 (196b)
  • X: Msza C-dur – „Credomesse” KV 257
  • XI: Missa brevis C-dur „Spaurmesse”, „Piccolomissa” KV 258
  • XII: Missa brevis C-dur KV 259
  • XIII: Msza C-dur – „Missa longa” KV 262 (246a)
  • XIV: Missa brevis B-dur KV 275 (272b)
  • XV: Msza C-dur – „Koronacyjna” KV 317
  • XVI: Missa solemnis C-dur – „Missa aulica” KV 337
  • XVII: Msza c-moll -"Wielka” KV 427 (417a)
  • Requiem d-moll KV 626
Menuety
  • Menuety (KV 61h)
  • Menuety (KV 65a)
  • Menuety (KV 101/250a)
  • Menuety (KV 104/61e)
  • Menuety (KV 105/61f)
  • Menuet Es-dur (KV 122)
  • Menuety (KV 164)
  • Menuety (KV 176)
  • Menuety (KV 363)
  • Menuety (KV 461)
  • Menuety (KV 568)
  • Menuety (KV 585)
  • Menuety (KV 599)
  • Menuety (KV 601)
  • Menuety (KV 604)
  • Menuety z Kontredansami (KV 463/448c)
Kontredanse
  • Kontredanse (KV 101/250a)
  • Kontredans B-dur (KV 123)
  • Kontredanse (KV 267/271c)
  • Kontredanse (KV 462/448b)
  • Kontredans D-dur „Das Donnerwetter” (KV 534)
  • Kontredans C-dur „La Bataille” (KV 535)
  • Kontredans C-dur „Der Sieg vom Helden Koburg” (KV 587)
  • Kontredanse (KV 603)
  • Kontredans G-dur (KV 610)
Tańce niemieckie
  • Tańce niemieckie (KV 509)
  • Tańce niemieckie (KV 536)
  • Tańce niemieckie (KV 567)
  • Tańce niemieckie (KV 571)
  • Tańce niemieckie (KV 586)
  • Tańce niemieckie (KV 600)
  • Tańce niemieckie (KV 602)
  • Tańce niemieckie (KV 605)
  • Tańce niemieckie (KV 606)
  • Tańce niemieckie (KV 609)
Inne tańce
  • Gawot B-dur (KV 300)
Kontrola autorytatywna (utwór dramatyczno-muzyczny):