Aidan Quinn

Aidan Quinn

Imię i nazwisko	Aidan Thomas Quinn
Data i miejsce urodzenia	8 marca 1959 Chicago
Zawód	aktor
Współmałżonek	Elizabeth Bracco (od 1987)
Lata aktywności	od 1979
Multimedia w Wikimedia Commons

Aidan Thomas Quinn^[1] (ur. 8 marca 1959 w Chicago) – amerykański aktor pochodzenia irlandzkiego.

Był dwukrotnie nominowany do nagrody Emmy – za rolę prawnika Michaela Piersona, ukrywającego swój homoseksualizm i zarażonego AIDS w dramacie telewizyjnym NBC Wczesny mróz (An Early Frost, 1985)^[2] i jako senator Stanów Zjednoczonych Henry Laurens Dawes w westernie historycznym HBO Pochowaj me serce w Wounded Knee (Bury My Heart at Wounded Knee, 2007)^[2] w reżyserii Yves'a Simoneau.

Urodził się w Chicago w Illinois w rodzinie rzymskokatolickiej irlandzkich imigrantów^[3][4] jako jedno z pięciorga dzieci Teresy i Michaela Quinna^[5]. Wychowywał się w Rockford w Illinois z trzema braćmi – Declanem (ur. 1957), Jamesem i Paulem (ur. 1960, zm. 2015 w wieku 55 lat^[6]) oraz młodszą siostrą Marian^[7]. Jego ojciec był profesorem literatury angielskiej i irlandzkiej^[8] i często podróżował do Irlandii, gdzie zbierał materiały do pracy i zabierał Aidana ze sobą.

Po ukończeniu szkoły średniej Rockford West High School w Rockford, przeprowadził się do Dublina, gdzie występował w amatorskich teatrach. W 1978 w wieku dziewiętnastu lat przeniósł się do Chicago, gdzie kontynuował naukę w DePaul University. Kiedy miał dziewiętnaście lat pracował jako cieśla, dekarz, woźny w bibliotece i zmywak do naczyń^[9], zanim zdał sobie sprawę, że chce zostać aktorem. Trenował w Piven Theatre Workshop^[10][11], prowadzonym przez ojca Jeremy’ego Pivena^[7] w Evanston w Illinois.

W 1979 debiutował na profesjonalnej scenie w roli Jerry’ego Greena w spektaklu Człowiek w 605 (The Man in 605)^[7]. Grał w Wisdom Bridge Theatre w Chicago w przedstawieniach: The Irish Hebrew Lesson, Szeherezada i Hamlet w roli tytułowego duńskiego księcia. Występował na Off-Broadwayu w sztukach Sama Sheparda – Szalony z miłości (Fool for Love, 1983) w roli Eddiego i Kłamstwo umysłu (A Lie of the Mind, 1985) jako Frankie^[12].

Po gościnnym udziale w odcinku serialu familijnym ABC Amerykański sen (American Dream, 1981) – pt. „Romans Caseya” („Casey’s Romance”) jako Scooter z udziałem Stephena Machta, zadebiutował na kinowym ekranie w roli nastoletniego wyrzutka i piłkarza Johnny’ego Rourke’a, który zakochuje się w cheerleaderce z wyższych sfer (Daryl Hannah) w melodramacie komediowym Jamesa Foleya Buntownik z Eberton (Reckless, 1984)^[13]. Następnie znalazł się w obsadzie komedii Rozpaczliwie poszukując Susan (Desperately Seeking Susan, 1985) z Rosanną Arquette i Madonną. W dramacie Rolanda Joffé Misja (The Mission, 1986) u boku Roberta De Niro i Jeremy’ego Ironsa zagrał postać Felipe’a Mendozy, zamordowanego przez starszego brata–najemnika–łowcy niewolników.

W 1986 zadebiutował jako reżyser teatralny przedstawienia Pracowity żywot (A Worker’s Life) Johna Turturro na scenie Ensemble Studio Theatre’s „Marathon ’86” w Nowym Jorku. W 1988 odniósł sukces na Broadwayu i zdobył nagrodę Theatre World za rolę Stanleya Kowalskiego w sztuce Tennessee Williamsa Tramwaj zwany pożądaniem (A Streetcar Named Desire)^[14] z Blythe Danner i Frances McDormand.

Powrócił na ekran w tytułowej roli Robinsona Crusoe w dramacie Crusoe (1989) z udziałem Timothy’ego Spalla, melodramacie Zabawa w Boga (At Play in the Fields of the Lord, 1991) z Tomem Berengerem, telewizyjnym dreszczowcu Kłamstwa bliźniaków (Lies of the Twins, 1991) z Isabellą Rossellini i Iman oraz melodramacie wojennym Wichry namiętności (Legends of the Fall, 1994) jako najstarszy z trzech braci Ludlowów z Bradem Pittem. W biograficznym dramacie wojennym Neila Jordana Michael Collins (1996) został obsadzony w roli terrorysty IRA, Harry’ego Bolanda^[15]. Kreacja Toma Bledsoe w dramacie Łowczyni piosenek (Songcatcher, 2000) przyniosła mu nagrodę specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Sundance. W telewizyjnej adaptacji powieści Marka Twaina Książę i żebrak (The Prince and the Pauper, 2000) pojawił się jako Sir Miles Hendon.

Był narratorem dokumentalnych filmów historycznych – A&E Television Networks Irlandczycy w Ameryce (The Irish in America, 1995) i Out of Ireland: historia irlandzkiej emigracji do Ameryki (Out of Ireland: The Story of Irish Emigration to America, 1995), telewizyjnej produkcji muzycznej Młody Mesjasz (The Young Messiah, 2000), współczesnej adaptacji oratorium Mesjasz Georga Friedricha Händla, oraz serialu Od Tee do Greena: historia irlandzkiego golfa (From Tee to Green: The Story of Irish Golf, 2014).

1 września 1987 zawarł związek małżeński z aktorką Elisabeth Bracco, siostrę aktorki Lorraine Bracco. Mają dwie córki: Avę Eileen (ur. 1989), która ma spektrum autyzmu^[16], i Mia (ur. 1998)^[17].

• 1984: Buntownik z Eberton (Reckless) – Johnny Rourke
• 1985: Rozpaczliwie poszukując Susan (Desperately Seeking Susan) – Dez
• 1985: Wczesny mróz (An Early Frost, TV) – Michael Pierson
• 1986: Misja (The Mission) – Felipe Mendoza
• 1987: Zasadzka (Stakeout) – Richard „Stick” Montgomery
• 1987: Wszyscy moi synowie (All My Sons, TV) – Chris Keller
• 1989: Doskonały świadek (Perfect Witness, TV) – Sam Paxton
• 1990: Cytrynowe trio (The Lemon Sisters) – Frankie McGuinness
• 1990: Opowieść podręcznej (The Handmaid’s Tale) – Nick
• 1990: Avalon – Jules Kaye
• 1991: Zabawa w Boga (At Play in the Fields of the Lord) – Martin Quarrier
• 1991: Kłamstwa bliźniaków (Lies of the Twins, TV) – James McEwen / Jonathan McEwan
• 1992: Wędrowna trupa (The Playboys) – Tom Casey
• 1992: Prywatna sprawa (A Private Matter, TV) – Bob Finkbine
• 1993: Benny i Joon (Benny & Joon) – Benny Pearl
• 1994: Frankenstein – kapitan Walton
• 1994: Wichry namiętności (Legends of the Fall) – Alfred Ludlow
• 1994: Blink jako detektyw John Hallstrom
• 1995: Nawiedzony (Haunted) – prof. David Ash
• 1995: Pod niebem Henrietty (The Stars Fell on Henrietta) – Don Day
• 1995: Lumiere i spółka (Lumière et compagnie) – w roli samego siebie
• 1996: Michael Collins – Harry Boland
• 1996: Sposób na Szekspira (Looking for Richard) – Richmond
• 1997: Wbrew przykazaniom (Commandments) – Seth Warner
• 1997: Zakazane terytorium (Forbidden Territory: Stanley’s Search for Livingstone, TV) – Henry Morton Stanley
• 1997: Misja specjalna (The Assignment) – porucznik kmdr. Annibal Ramirez / Carlos
• 1998: To jest mój ojciec (This Is My Father) – Kieran O’Dea (także producent wykonawczy)
• 1998: Totalna magia (Practical Magic) – Gary Hallet
• 1999: Koncert na 50 serc (Music of the Heart) – Brian Sinclair
• 1999: W moich snach (In Dreams) – Paul Cooper
• 2000: Łowczyni piosenek (Songcatcher) – Tom Bledsoe
• 2000: Ich dwóch (Two of Us, TV) – Paul McCartney
• 2000: Książę i żebrak (The Prince and the Pauper, TV) – Sir Miles Hendon
• 2001: Niesamowite opowieści (Night Visions) – Jeremy Bell
• 2002: Evelyn – Nick Barron
• 2002: Skradzione lato (Stolen summer) – Joe O’Malley
• 2003: Szkoła dla łobuzów (Song for a Raggy Boy) – William Franklin
• 2003: Benedict Arnold: kwestia honoru (Benedict Arnold: A Question of Honor, TV) – generał Benedict Arnold
• 2004: Jaskinie serca (Cavedweller, TV) – Clint Windsor
• 2004: Cień strachu (Shadow of Fear) – detektyw Scofield
• 2004: Chorał (Plainsong, TV) – Tom Guthrie
• 2004: Bobby Jones – Zamach geniusza (Bobby Jones: Stroke of Genius) – Harry Wardon
• 2004: Do zobaczenia w moich snach (See You in My Dreams, TV) – Joe F. Brown
• 2004: Droga po marzenia (Miracle Run, TV) – Douglas Thomas
• 2005: Empire Falls – David Roby
• 2005: Nine Lives – Henry
• 2005: Upodleni (The Exonerated, TV) – Kerry Max Cook
• 2005: Mayday (TV) – John Berry
• 2007: Ciemna materia (Dark Matter) – prof. Jacob Reiser
• 2007: Pochowaj me serce w Wounded Knee (Bury My Heart at Wounded Knee, TV) – Henry Dawes
• 2007: 32A – Frank Brennan
• 2008: Wild Child. Zbuntowana księżniczka (Wild Child) – Gerry Moore
• 2008: Książę Motor City (The Prince of Motor City, TV) – Charlie Hamilton
• 2009: Eklipsa (The Eclipse) – Nicholas Holden
• 2009: Przystojny Harry (Handsome Harry) – prof. Porter
• 2009: Blask tęczy (A Shine of Rainbows) – Alec O’Donnell
• 2010: W imię brata (The 5th Quarter) – Steven Abbate
• 2010: Dziewczyna i chłopak - wszystko na opak (Flipped) – Richard Baker
• 2010: Festival of Lights – Adem, ojczym Reshmy
• 2010: Jonah Hex – prezydent Ulysses Grant
• 2010: Klucz Sary (Sarah’s Key) – William Rainsferd
• 2010: Przekroczyć granicę (Across the Line: The Exodus of Charlie Wright) – Charlie Wright: amerykański bankier, który oszukuje miliardy i ucieka do Tijuany
• 2011: The Stand Up – Sandy Hardwick
• 2011: Tożsamość (Unknown) – Martin B.
• 2011: Nie ma tego złego (The Greening of Whitney Brown) – Henry Brown
• 2012: If I Were You – Derek
• 2012: Przypomniany (Allegiance) – podpułkownik Owens
• 2013: Rushlights – Cameron Brogden
• 2013: Ostatni strażnicy (The Last Keepers) – John Carver
• 2013: Zostań ze mną (Stay) – Dermot Fay
• 2018: Change in the Air – Moody
• 2021: Spiked – John Wilson
• 2022: Demaskator (Blacklight) – Gabriel Robinson
• 2023: Córka panny młodej (Daughter of the Bride) – Bruce Wright
• 2023: Cry from the Sea – ks. MacGabhann

• 2004–2005: Brygada ratunkowa (Third Watch) – porucznik / kapitan John Miller
• 2005: Empire Falls – David Roby
• 2008: Na granicy prawa (Canterbury’s Law) – Matthew „Matt” Furey
• 2010: Białe kołnierzyki (White Collar) – prof. George Oswald
• 2011: Główny podejrzany (Prime Suspect) – porucznik Kevin Sweeney
• 2011: Trawka (Weeds) – Foster „Chuck” Klein
• 2012–2019: Elementary – kapitan Thomas „Tommy” Gregson
• 2021-2022: Prawo i porządek: sekcja specjalna – Burton Lowe
• 2024: Zaprzysiężeni (Blue Bloods) – detektyw Gus Vanderlip

• Aidan Quinn w bazie IMDb (ang.)
• Aidan Quinn w bazie Notable Names Database (ang.)
• Aidan Quinn w bazie Filmweb
• Aidan Quinn w bazie Discogs.com (ang.)